Gerelateerde artikels
- videoHoe werkt ons autonome zenuwstelsel?
- dossierHoofdpijn en migraine bij kinderen
- boeken/interviewsPodcast: gewoontes creëren en veranderen
- dossierWatervrees: ‘mijn peuter wil niet in bad’
Bijtende peuters
In dit artikel
Bijtende peuters
dossier
Als je kind een ander kind of persoon bijt, schrik je wel eens. Toch is dit gedrag vaak voorkomend bij peuters en bestaan er enkele tips om hiermee om te gaan.
Wat is het?
Vooral peuters kennen een periode waarin ze regelmatig kunnen bijten. Een van de redenen waarom peuters zullen bijten, is als ze zich bang voelen of gefrustreerd, of niemand hebben gevonden die wil luisteren. Peuters beschikken nog niet altijd de nodige zelfbeheersing. Ze reageren impulsief en agressief door te bijten, te slaan, aan de haren te trekken… Ze bezitten nog niet de communicatieve mogelijkheden om zich genuanceerd uit te drukken.
Het bijtgedrag kan ook voortkomen uit spanningen die peuters ervaren bij veranderingen. De geboorte van een zusje of broertje, de afwezigheid van een ouder, een verhuizing, getuige zijn van geweld op de tv, verandering van oppas,…
Ze kennen de woorden nog niet om te zeggen hoe ze zich voelen. Het is dus te begrijpen dat ze zich op een meer directe fysieke manier uiten.
Hoe belangrijk is het?
Ouders zijn vaak erg geschrokken als hun kind een ander kind heeft gebeten. Nochtans is niet al het bijtgedrag is agressief bedoeld, soms kan honger, last van uitkomende tandjes of nieuwsgierigheid een aanleiding zijn voor een peuter om te bijten.
De meeste peuters hebben ooit wel eens gebeten tussen hun eerste en derde levensjaar. Het hoort eigenlijk bij normaal peutergedrag. Dit betekent echter niet dat je het zomaar moet laten gebeuren.
Wanneer het bijtgedrag blijvend aanhoudt of als je kind ernstige verwondingen toedient bij zichzelf of bij een ander, raadpleeg dan hulp.
Straffen
Als het aanreiken van alternatieven niet voldoende is, zal het kind ook gestraft moeten worden als het bijt:
• Geef een duidelijke en korte straf die in verhouding staat met het foute gedrag. Een kind een hele namiddag niet laten meespelen omdat het een ander kind gebeten heeft, is voorbijgaan aan zijn ontwikkelingsfase.
• Erken het kind in zijn gevoel, maar keur zijn gedrag af.
• Straf niet zonder een gedragsalternatief aan te reiken.
• Soms denkt men dat zelf terugbijten de beste én de snelste resultaten oplevert, maar zeggen dat bijten niet mag en het zelf doen, is een erg dubbele boodschap naar het kind toe!
Bijten komt vaak voor in de opvang. Soms lijkt het een ware ‘epidemie’: één kind begint met bijten en tegen het einde van de week bijt de helft van de peuters elkaar.
Tips voor begeleiders
• De nodige structuur en duidelijkheid geeft een kind een gevoel van veiligheid en rust: een vast dagschema, een overzichtelijke inrichting, vaste momenten, duidelijke regels, informatie over wat er gaat gebeuren.
• Door te verwoorden wat er gebeurt, beseft een kind soms dat het zich anders moeten gedragen. Een kind heeft niet altijd zicht op zichzelf, de groep en de gevolgen van zijn gedrag.
• Soms komt ongewenst gedrag voort uit verveling en nietsdoen. Geef tijdig spelimpulsen die de kinderen uitdagen.
Goed overleg met de ouders
• Leg uit waarom bijtgedrag bij sommige kinderen voorvalt: het hoort bij de ontwikkeling en een kind moet leren dat dit niet mag.
• Voor een kind dat bijt : Een gezamenlijke aanpak thuis en in de opvang helpt. Bekijk samen wat haalbaar en wenselijk is voor het kind.
• Voor een kind dat gebeten werd : Toelichten hoe het is voorgevallen, waar en wanneer. Verduidelijken welke stappen je onderneemt om het bijtgedrag te voorkomen.
Wat kan je doen?
Een peuter zal beetje bij beetje leren om controle over het bijten te krijgen. Hij zal moeten leren dat bijten niet kan, maar dat er niets mis is met zijn gevoelens. Volwassenen zullen hem daarbij moeten helpen.
• Zoek naar mogelijke oorzaken
Ga eens na in welke situatie je kind bijt. Is dit als het kind moe is? Gebeurt het in vrije spelsituaties? Wie bijt wie? Is het een manier van contact zoeken? Heeft het kind frustraties (is er bv. iemand die alsmaar zijn speelgoed wegneemt)?
• Moeilijke situaties voorkomen.
Je kunt bijv. voor een bepaalde periode vermijden dat 2 kinderen waarvan een kind altijd het ander kind bijt alleen samen zijn.
Zorg ook dat vrije spelmomenten gestructureerd verlopen voor een kind die het daar lastig mee heeft.
Dit is misschien geen permanente oplossing, maar het kind krijgt zo wel de ruimte en de kans om een ander gedrag aan te leren.
Natuurlijk zal een kind op termijn met andere kinderen moeten leren spelen, maar misschien is dat op dit moment nog te hoog gegrepen en is het beter om voorlopig dat ene moeilijke contact te vermijden.
• Alternatieven aanreiken.
Je zal een kind alternatieven moeten aanleren. Enkele mogelijkheden :
het kind in een kussen laten bijten als het woede voelt opkomen;
het bij een volwassene hulp laten vragen als iemand zijn speelgoed afpakt;
het kind leren ruilen;
het kind eens hard laten roepen als het boos is;
het kind laten wenen zonder dat men het een flauw kind vindt;
