Werkt een blauwlichtbril echt?

dossier

Blauwlichtbrillen zouden het 'schadelijke' deel van het licht dat door schermen wordt uitgezonden, filteren. Tegenwoordig worden ze gepresenteerd als dé oplossing tegen vermoeide ogen, hoofdpijn en zelfs slaapproblemen. Maar is hun effectiviteit echt bewezen? Wat zegt de wetenschap?

Wat is blauw licht?

lauw licht is onderdeel van het zichtbare spectrum, net als rood, groen of violet. Het zit van nature in zonlicht, maar tegenwoordig zijn we er extra veel aan blootgesteld via schermen.

Blauw licht heeft een korte golflengte en veel energie, waardoor het dieper in het oog doordringt. Maar geen paniek: het is niet direct schadelijk voor je netvlies. Alleen bij extreem felle of directe blootstelling aan zonlicht of krachtige lampen kan schade ontstaan.

Lees ook: Blauw licht en het effect op slaap

Is blauw licht slecht voor onze ogen?

Wat weten we echt over de “schadelijke” effecten van blauw licht?

Geen gevaar voor het netvlies

Volgens het CSRSEN kan het blauwe component van zichtbaar licht schadelijk zijn voor het netvlies, maar dit gebeurt alleen bij directe en accidentele blootstelling aan zonlicht of zeer intense kunstmatige verlichting. Er is geen sterk bewijs dat langdurige blootstelling aan laag-intensief blauw licht (zoals van schermen) schade aan het netvlies veroorzaakt.

Oogvermoeidheid

Blauw licht draagt echter bij aan digitale oogvermoeidheid, ook wel het computer vision syndrome genoemd. Veelvoorkomende symptomen zijn:

• Droge ogen
• Wazig zien
• Hoofdpijn
• Lichtgevoeligheid
• Pijn rondom de ogen 

Verstoorde slaap

Blauw licht kan ook het circadiaanse ritme verstoren en het inslapen vertragen, vooral bij blootstelling ‘s avonds.

Let op: oogvermoeidheid wordt niet alléén veroorzaakt door blauw licht. Specialisten wijzen op andere factoren bij schermgebruik:

• Langdurig schermgebruik
• Minder vaak knipperen met de ogen bij schermgebruik
• Schermen te dicht bij de ogen
• Slecht ingestelde helderheid 
  
  

Kortom: blauw licht veroorzaakt geen bekende onomkeerbare schade, maar kan bijdragen aan oogvermoeidheid en slaapverstoring.

Lees ook: Jongeren hebben meer slaapklachten bij schermgebruik voor het slapen

Mogelijke voordelen van blauwlichtbrillen

Blauwlichtbrillen zouden de hoeveelheid blauw licht die het oog bereikt verminderen en zo ongemakken bij langdurig schermgebruik beperken.

Fabrikanten beweren dat de glazen van dit type bril:

• Visuele vermoeidheid verminderen
• Hoofdpijn beperken
• Het netvlies beschermen
• Slaapkwaliteit bevorderen 
  
  

Maar wat zegt de wetenschap?

Wat zegt de wetenschap over blauwlichtbrillen?

Een uitgebreide analyse in de Cochrane Database of Systematic Reviews onderzocht 17 klinische studies in 6 landen. De conclusies zijn duidelijk:

“Onze resultaten suggereren dat het waarschijnlijk geen voordeel heeft op korte termijn om blauwlichtfilterende glazen te gebruiken om vermoeide ogen door computerschermen te verminderen,” aldus Prof. Laura Downie, hoofdonderzoeker (Universiteit van Melbourne).

De studie toont ook aan dat er geen overtuigend bewijs is dat deze brillen de slaap verbeteren of het netvlies beschermen.

Daarnaast filteren de brillen slechts een klein deel van het kunstmatige blauw licht. “De meeste glazen filteren slechts 10 tot 25% van het blauw licht van schermen. Dit kunstmatige licht is maar een duizendste van het daglicht,” legt Dr. Sumeer Singh (Universiteit van Melbourne) uit. "Om echt effectief te zijn, zouden de glazen fel oranje of amberkleurig moeten zijn, wat de kleurwaarneming sterk beïnvloedt.”

Te sterk filteren kan bovendien het natuurlijke vermogen van het oog om zich aan licht aan te passen verminderen. Een deel van het blauw licht is immers essentieel om het biologische ritme te reguleren en normaal zicht te behouden.

Kortom: het bewijs is onvoldoende om blauwlichtbrillen aan de hele bevolking aan te bevelen.

Lees ook: Beeldschermverslaving: wat kan je doen?

Advies voor het gebruik van blauwlichtbrillen

© Getty Images - Als je een blauwlichtbril wil dragen, raden oogartsen aan om die alleen bij schermgebruik te dragen en nooit buitenshuis.

Als je deze bril wilt dragen, raden oogartsen aan om ze alleen bij schermgebruik te dragen en nooit buiten.

Sommige mensen ervaren een klein tijdelijk visueel comfort, vooral wie veel achter de computer zit.

Lees ook: Straling: is slapen naast je telefoon gevaarlijk?

Hoe bescherm je je ogen tegen blauw licht van schermen?

1. Pas de 20-6-20 regel toe: kijk elke 20 minuten 20 seconden naar een object op ongeveer 6 meter afstand om je ogen te ontspannen.
2. Knipper zo vaak mogelijk: normaal knipperen we ongeveer 15 keer per minuut. Langdurig schermgebruik vermindert dit, wat bijdraagt aan droge ogen.
3. Beperk je schermtijd, vooral ’s avonds: het gebruik van schermen 1 à 2 uur voor het slapengaan beperken kan je slaap verbeteren.
4. Gebruik de nachtmodus op je schermen: de contrasten en kleuren van de nachtmodus verminderen blauw licht en schittering die het inslapen bemoeilijken.
5. Gebruik het blauwlichtfilter van je apparaat: de meeste smartphones, tablets, tv’s en computers hebben een functie om blauw licht te verminderen.
6. Optimaliseer je werkplek: plaats schermen op ongeveer 60 cm van je ogen (armlengte). Een groter scherm kan oogvermoeidheid verminderen omdat je letters en beelden kunt vergroten. Richt het scherm iets naar beneden, niet recht vooruit of omhoog.
7. Houd je ogen gehydrateerd: bij droge ogen kun je kunsttranen gebruiken. Volg altijd de voorgeschreven dosering of vraag advies aan je oogarts.
8. Laat regelmatig je ogen controleren: controleer of je bril nog goed bij je zicht past. Slecht aangepaste glazen kunnen oogvermoeidheid verergeren.
9. Draag liever een bril dan lenzen: volgens de American Academy of Ophthalmology helpt dit om droge ogen te beperken bij langdurig computergebruik.
   
   

Lees ook: Langere schermtijd vergroot risico op bijziendheid bij jongeren

Bronnen: 
https://health.clevelandclinic.org
https://www.mayoclinichealthsystem.org
https://www.healthline.com
https://www.cnn.com
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
https://www.aao.org
https://www.cochrane.org
https://www.health.com