Wat is veerkracht en hoe kan je veerkrachtig worden?
In dit artikel
Wat is veerkracht en hoe kan je veerkrachtig worden?
dossier
Veerkracht is het vermogen om vertrouwen in de toekomst te houden en jezelf te herpakken na een verlies, trauma of tegenslag. Hoe kan je veerkrachtig worden, en kan je veerkrachtigheid trainen?
Lees ook: Rouwexpert Manu Keirse: ‘Je moet verlies niet verwérken, maar eerder overleven.’
Wat is veerkracht?
© Getty Images
De term veerkracht komt oorspronkelijk uit de natuurkunde. Het verwijst naar de weerstand van een materiaal tegen schokken. Aan het einde van de jaren negentig publiceerde Boris Cyrulnik het begrip veerkracht in de psychoanalyse, na het observeren van overlevenden van concentratiekampen en getraumatiseerde kinderen. In zijn verslag benadrukte hij het vermogen van bepaalde mensen om veerkracht te tonen bij de verwerking van een groot trauma.
Onderzoek in 2015 gaf nog een ruimere betekenis aan het woord. Sindsdien luidt de definitie: veerkracht is het vermogen om zich aan te passen aan
stress en verandering.
Lees ook: Wat doet stress met je lichaam op korte en lange termijn?
|
De coronacrisis heeft de term ‘veerkracht’ een enorme boost gegeven. Sindsdien nemen meer en meer mensen het woord in de mond, zowel in de politiek en in het bedrijfsleven als in de persoonlijke sfeer. Tegenwoordig verwijst veerkracht naar het 'terugveren' of 'weerstand bieden' bij een tegenslag. Met andere woorden: weg met de klaagzang en de afwachtende houding, we gaan voor doorzettingsvermogen, weerstand en flexibiliteit.
|
Ongelukkig zijn is een fase
Iemand die veerkrachtig is, beschouwt een tegenslag als een fase die overwonnen kan worden. Experts geloven dat je zelf een veerkrachtige houding kan ontwikkelen door een aantal fasen te doorlopen: eerst domineert het gevoel van opstandigheid, daarna volgt de weigering om zich te wentelen in negativiteit, vervolgens richt een veerkrachtig persoon zijn blik op de toekomst en wat er moet gebeuren om er weer bovenop te komen.
De voordelen van veerkracht
Volgens sommige onderzoekers heeft veerkrachtigheid veel voordelen. Een veerkrachtig iemand:
- heeft een beter sociaal leven.
- kan beter presteren onder druk.
- is beter beschermd tegen psychische problemen zoals depressie, stress, angst, posttraumatische stressstoornis, overmatig piekeren en hechtingsproblemen.
Lees ook: Posttraumatische stressstoornis: wat is PTSS en wat kan je ertegen doen?
Kan iedereen veerkrachtig worden?
Bij het vormen van een persoonlijkheid spelen onder andere genetische factoren een rol, en hoe je je kindertijd hebt beleefd, maar je kan jezelf ook hier en daar nog bijschaven. Hoewel niet iedereen veerkracht in z’n ‘basispakket’ heeft zitten, is het dus wel mogelijk om je veerkrachtigheid te vergroten, met een beetje inspanning en training. Hoe? Door na een fysiek of psychologisch trauma veerkracht te ‘smeden’. Dat betekent dat je pijnlijke gebeurtenissen accepteert en ermee omgaat, en ze vervolgens een plaats geeft zodat je verder kunt met je normale leven. In dat proces staat positivisme, anti-fatalisme en (realistische) hoop centraal, alle drie sterke wapens tegen depressie.
Lees ook: Het gevoel van watten in je hoofd: wat is brain fog of hersenmist?
Hoe weet je of je veerkrachtig bent?
Volgens het werk van Dávid Farkas en Gábor Orosz hebben veerkrachtige mensen drie belangrijke eigenschappen:
- Veerkrachtige mensen die geconfronteerd worden met een beproeving, hebben geen medelijden met zichzelf en proberen ze uit de tegenslag te leren.
- Veerkrachtige mensen beschikken over een groot aantal mentale, emotionele en persoonlijke vaardigheden om problemen op te lossen.
- Veerkrachtige mensen kunnen over het algemeen beter presteren onder stress.
De limieten van veerkrachtigheid
Als stressfactoren te lang en te zwaar doorwegen, kan het zijn dat je fysiek en mentaal niet meer in staat bent om er terug bovenop te komen. Als je voelt dat je je grenzen bereikt, is het belangrijk om professionele hulp te zoeken. Beschouw dit niet als een teken van zwakte. Iedereen heeft z’n limieten, hoe veerkrachtig je ook bent.
Lees ook: Stress: het verschil tussen gespannen en overspannen zijn
Hoe kun je veerkracht ontwikkelen?
- Omring je door een solide, betrouwbare sociale kring: Wanneer je door een moeilijke periode gaat, is de steun van de mensen om je heen van vitaal belang. Ze bieden emotionele troost en stabiliteit in tijden van crisis.
- Ontspanning en stressmanagement: Het is belangrijk om te weten welke ontspanningstechnieken je kunnen helpen om tot rust te komen en te voorkomen dat je overweldigd wordt door je emoties (yoga, muziek, een dagboek bijhouden...).
- Zoek professionele hulp: Sommige therapeuten kunnen je helpen om veerkracht te trainen. Mindfulness en cognitieve gedragstherapie (CGT) kunnen ook helpen.
Lees ook: Vormen van psychotherapie: wat is cognitieve gedragstherapie?
Bronnen:
https://bmjopen.bmj.com
https://www.healthline.com
https://www.ncbi.nlm.nih.gov
Laatst bijgewerkt: oktober 2023
Artikels over gezondheid in je mailbox? Schrijf je in op onze nieuwsbrief en ontvang een gratis e-book met gezonde ontbijtrecepten.
