Gerelateerde artikels
Creatieve hobby's houden je hersenen jong
nieuws
Muziek maken, schilderen, dansen… of zelfs bepaalde videogames spelen kan een onverwacht effect hebben op je hersenen. Volgens een grootschalige internationale studie helpen creatieve activiteiten het verouderingsproces van de hersenen te vertragen. Creativiteit is dus meer dan een hobby: het is een echte boost voor de hersengezondheid.
Creativiteit als middel tegen hersenveroudering
Mensen die regelmatig deelnemen aan creatieve activiteiten – zoals muziek, dans, beeldende kunst of strategische videogames – hebben een “jonger” brein dan gemiddeld. Deze activiteiten helpen de hersenverbindingen die het meest kwetsbaar zijn voor veroudering te behouden en verbeteren de neuronale connectiviteit. |
Wanneer creativiteit het brein jong houdt
De studie, gepubliceerd in oktober 2025 in Nature Communications door het Global Brain Health Institute (GBHI), is de eerste die direct en meetbaar het verband toont tussen creatieve activiteiten en hersengezondheid.
Onderzoekers analyseerden gegevens van meer dan 1.400 deelnemers uit 13 landen, van zowel ervaren artiesten als beginners. Sommigen dansten tango, speelden al jaren een instrument of schilderden, terwijl anderen pas recent begonnen waren.
Met behulp van hersenscans en cognitieve tests vergeleken de wetenschappers de chronologische leeftijd van de deelnemers met de biologische leeftijd van hun brein, bepaald met zogenaamde “hersenkalenders” (brain clocks).
Opvallende resultaten
De resultaten waren duidelijk: deelnemers die regelmatig creatieve activiteiten uitoefenden hadden een “jonger” brein. Dit effect was vooral merkbaar in hersengebieden die gevoelig zijn voor veroudering, zoals:
- Hippocampus: belangrijk voor geheugen
- Prefrontale cortex: betrokken bij besluitvorming
- Pariëtale kwab: verantwoordelijk voor aandacht en informatieverwerking
Zelfs voor beginners had een relatief korte training effect: bijvoorbeeld 30 uur strategische videogames kon de hersenleeftijd met 2 tot 3 jaar verlagen.
Hoe hersenkalenders werken
Hersenkalenders zijn AI-modellen die de biologische leeftijd van een brein schatten op basis van neurologische onderzoeken zoals scans of EEG. Ze vergelijken structuur, connectiviteit en activiteit van het brein met die van duizenden andere hersenen op verschillende leeftijden.
- Tango dansers hadden hersenen tot 7 jaar jonger dan hun werkelijke leeftijd
- Musici en beeldend kunstenaars 5–6 jaar jonger
- Videogamers gemiddeld 4 jaar jonger, zelfs beginners 2–3 jaar
Wat gebeurt er in het brein tijdens creatieve activiteiten?
Simulaties met “digitale hersenen” tonen dat creatieve activiteiten de communicatie tussen hersengebieden verbeteren en neurale netwerken efficiënter maken. Met andere woorden, creativiteit versterkt de “neurale routes” waardoor informatie beter circuleert en het brein minder snel veroudert.
Alle soorten creatieve activiteiten zijn nuttig
© Getty Images - Musici met meerdere jaren ervaring zouden een “jonger” brein hebben dan anderen
Of het nu gaat om dans, muziek, schilderen of videogames, de voordelen voor de hersenen zijn vergelijkbaar:
- Dans: ervaren tango dansers hadden duidelijk grotere voordelen dan beginners
- Muziek: musici met jarenlange ervaring hadden een jonger brein
- Beeldende kunst: deelnemers die minstens drie jaar schilderles volgden, toonden een betere hersenconnectiviteit
- Videogames: zelfs korte sessies van strategische games verbeterden de hersengezondheid bij beginners
“Hoewel deze creatieve activiteiten verschillen, hebben ze één ding gemeen: ze behouden de hersenverbindingen die het meest kwetsbaar zijn voor veroudering,” legt Dr. Carlos Coronel uit, co-auteur van de studie.
Creatieve hobby's als algemeen advies
De onderzoekers benadrukken dat, net als lichaamsbeweging en een gebalanceerd dieet, creatieve activiteiten een toegankelijk en kosteneffectief middel zijn om hersengezondheid te ondersteunen. “Samenlevingen moeten gezond ouder worden niet alleen via geneeskunde benaderen, maar ook via creativiteit, kunst en spel,” aldus Dr. Agustin Ibanez, hoofdauteur van het onderzoek.
Deze bevindingen openen de deur naar beleid dat levenslange deelname aan creatieve activiteiten stimuleert.
Conclusie
Creativiteit is niet alleen leuk of bevredigend: het helpt ook om het brein jong, flexibel en veerkrachtig te houden. Dansen, muziek spelen, schilderen of strategische videogames spelen kan bijdragen aan een gezonder brein. “Omdat onzeinteresses verschillen, is het bemoedigend dat er zoveel manieren zijn om hersengezondheid via creativiteit te ondersteunen,” besluit Dr. Coronel.
Bronnen:
auteur:
Olivia Regout,
gezondheidsjournalist
