Gerelateerde artikels
Maagzweer: oorzaken, symptomen en behandeling
In dit artikel
Maagzweer: oorzaken, symptomen en behandeling
dossier
Een maagzweer ontstaat wanneer het slijmvlies van de maag of de twaalfvingerige darm beschadigd raakt. Vroeger was de behandeling van een maagzweer complex en langdurig. Dankzij een beter begrip van de aandoening – en vooral de ontdekking van een specifieke bacterie – kunnen patiënten tegenwoordig binnen enkele dagen genezen.
Lees ook: Maagontsteking of gastritis: irritatie van het maagslijmvlies
Oorzaken van een maagzweer
Ooit werd gedacht dat maagzweren het gevolg waren van een overmatige aanmaak van maagsappen, in combinatie met factoren zoals stress, ongezonde eetgewoonten, te snel eten, koffie, alcohol, roken en slaapgebrek.
Maar begin jaren tachtig ontdekten twee Australische wetenschappers een bacterie die bijna systematisch aanwezig was bij patiënten met een maagzweer: Helicobacter pylori. Intussen weten we dat deze bacterie in ongeveer 90% van de gevallen verantwoordelijk is voor zweren in de maag of twaalfvingerige darm.
Daarnaast kunnen bepaalde geneesmiddelen, zoals acetylsalicylzuur (een bestanddeel van veel ontstekingsremmers of NSAID’s), het risico op een maagzweer verhogen. Mensen met een voorgeschiedenis van maagzweren wordt dan ook aangeraden deze geneesmiddelen enkel te gebruiken in combinatie met maagbeschermers.
Lees ook: Wat is gastro-esofagaal reflux of maagzuur?
Symptomen van een maagzweer
© Getty Images / maagzweer in maag en twaalfvingerige darm
Naar schatting krijgt één op de tien mensen in westerse landen ooit te maken met een maagzweer. Zo’n zweer is een (soms diepe) wonde in het maagslijmvlies. Sommige zweren veroorzaken nauwelijks symptomen en worden enkel bij een endoscopie ontdekt.
Typische klachten zijn:
- Pijn in de boven- of middenbuik, vaak als een hongergevoel
- Een brandend gevoel ter hoogte van de bovenbuik of borst (“alsof men van binnenuit wordt opgegeten”)
- Verminderde eetlust
- Opgeblazen gevoel tijdens of na het eten, met oprispingen
- Misselijkheid of braken (soms met bloed)
- Donkere of bloederige stoelgang
In ernstige gevallen kan een maagzweer leiden tot complicaties zoals een perforatie of inwendige bloeding. Zweren worden ook beschouwd als een risicofactor voor maagkanker.
Lees ook: Dyspepsie: wanneer gevaarlijk?
Behandeling van een maagzweer
Tot eind jaren zeventig bestond de behandeling vooral uit dieetmaatregelen, wat vaak weinig duurzaam resultaat opleverde. Een doorbraak kwam er met de introductie van maagzuurremmers, al kwamen herval vaak voor.
De echte revolutie kwam er met de ontdekking van Helicobacter pylori. Sindsdien is het mogelijk om de onderliggende oorzaak van veel maagzweren aan te pakken. De standaardbehandeling bestaat vandaag uit een combinatie van:
- Antibiotica om de bacterie uit te roeien
- Protonpompremmers (PPI’s) om de maagzuurproductie te onderdrukken
Aanvullend worden volgende adviezen gegeven:
- Vermijd tijdelijk alcohol, koffie en sterk gekruide of zure voeding (zoals tomaten, chocolade, eieren, rauwe groenten, vetrijke gerechten en vleeswaren)
- Eet vaker kleine porties in plaats van grote maaltijden
- Stop met roken en beperk stress waar mogelijk
Met deze aanpak kunnen de meeste maagzweren in enkele weken volledig genezen.
Lees ook: Wat is een gastroscopie?
Veelgestelde vragen over maagzweren (FAQ)
Wat is een maagzweer precies?
Een maagzweer (of ulcus) is een open wond in het slijmvlies van de maag of de twaalfvingerige darm. Ze ontstaat wanneer het beschermende slijmvlies beschadigd raakt door maagzuur, bacteriën of bepaalde geneesmiddelen.
Hoe weet ik of ik een maagzweer heb?
Typische symptomen zijn een brandend of knagend gevoel in de bovenbuik, vooral op een lege maag, misselijkheid, een opgeblazen gevoel, verminderde eetlust of donkere stoelgang. Soms zijn er geen symptomen.
Wat is de belangrijkste oorzaak van een maagzweer?
De bacterie Helicobacter pylori is verantwoordelijk voor ongeveer 90% van de maagzweren. Ook het langdurig gebruik van NSAID's (zoals ibuprofen of aspirine) kan het maagslijmvlies aantasten en een zweer veroorzaken.
Kan stress een maagzweer veroorzaken?
Stress kan maagklachten verergeren, maar is meestal niet de directe oorzaak van een maagzweer. Wel kan het genezingsproces vertragen of de klachten versterken.
Kan een maagzweer vanzelf genezen?
Sommige zweren genezen vanzelf, maar dat is zeldzaam. Meestal is medische behandeling met antibiotica en maagzuurremmers nodig om de oorzaak aan te pakken en complicaties te voorkomen.
Hoe wordt een maagzweer behandeld?
De standaardbehandeling bestaat uit een combinatie van antibiotica (tegen H. pylori) en een protonpompremmer (PPI) om de aanmaak van maagzuur te verminderen. Soms worden ook maagbeschermers voorgeschreven.
Wat mag je niet eten bij een maagzweer?
Het is aan te raden om alcohol, koffie, pittige kruiden, rauwe groenten, tomaten, vet of gefrituurd voedsel, chocolade en koolzuurhoudende dranken tijdelijk te vermijden. Kleinere, licht verteerbare maaltijden zijn beter.
Is een maagzweer gevaarlijk?
Ja, als ze niet behandeld wordt, kan een maagzweer leiden tot bloedingen, perforatie of zelfs een verhoogd risico op maagkanker. Tijdige diagnose en behandeling zijn dus belangrijk.
Hoelang duurt het om te genezen van een maagzweer?
Met de juiste behandeling kunnen de klachten binnen enkele dagen verbeteren, maar het volledige herstel van het slijmvlies duurt meestal 4 tot 8 weken.
Bronnen:
https://www.mmc.nl
https://www.voedingscentrum.nl
https://www.mayoclinic.org
