Gerelateerde artikels
Droge ogen: symptomen, oorzaken en behandeling
In dit artikel
Droge ogen: symptomen, oorzaken en behandeling
dossier
Last van branderige, vermoeide of tranende ogen? Droge ogen zijn een veelvoorkomende aandoening die je zicht en dagelijks comfort flink beïnvloeden. Wat zijn de symptomen en oorzaken? En wat kan je er zelf aan doen?
Wat is het droge oogsyndroom?
Droge ogen worden ook wel het ‘droge oogsyndroom’ (Dry Eye Syndrome, DES) genoemd. Het is een veelvoorkomende chronishe aandoening waarbij je tranen niet voldoende smering voor je ogen bieden. Tranen kunnen om verschillende redenen ontoereikend of instabiel zijn. Gelukkig helpen behandelingen om de klachten te verlichten, maar bepaalde maatregelen zijn waarschijnlijk langdurig nodig om de symptomen onder controle te houden.
Symptomen van droge ogen
Droge ogen zijn een chronische aandoening met wisselende klachten. Soms heb je weinig last, op andere momenten nemen de symptomen toe. Tekenen en symptomen van droge oogsyndroom treffen meestal beide ogen:
- Een prikkelend, branderig of schurend gevoel in je ogen
- Slijm in of rond je ogen
- Gevoeligheid voor licht
- Rode ogen
- Het gevoel dat er iets in je oog zit
- Moeite met het dragen van contactlenzen
- Problemen met autorijden in het donker
- Waterige ogen, als reactie van het lichaam op de irritatie
- Wazig zien
- Vermoeid gevoel aan de ogen
Ga naar je huisarts als je langdurig last hebt van droge ogen, zoals rode, geïrriteerde, vermoeide of pijnlijke ogen. Je dokter zal onderzoeken wat er aan de hand is en je eventueel doorverwijzen naar een specialist.
Mensen met droge ogen kunnen bovendien last krijgen van complicaties als:
- Tranen beschermen je ogen tegen infecties. Bij onvoldoende tranen loop je meer risico op ooginfecties.
- Ernstige droge ogen kunnen leiden tot ontsteking, beschadiging van het hoornvlies, zweren en gezichtsverlies.
- Droge ogen kunnen dagelijkse activiteiten, zoals lezen, moeilijker maken.
Oorzaken droge ogen
De traanklieren boven elk oog produceren voortdurend traanvocht dat bij elke oogknippering over het oogoppervlak verspreid wordt. Overtollig vocht loopt via de traanwegen naar de neus. Droge ogen worden veroorzaakt door verschillende factoren die de gezonde traanfilm verstoren. Je traanfilm bestaat uit drie lagen: vette oliën, waterige vloeistof en slijm. Deze combinatie houdt normaal gesproken het oogoppervlak vochtig, glad en helder. Problemen met een van deze lagen kunnen droge ogen veroorzaken.
Oorzaken van disfunctie van de traanfilm zijn onder andere hormonale veranderingen, auto-immuunziekten, ontstoken ooglidklieren of allergische oogaandoeningen. Voor sommige mensen is de oorzaak een verminderde traanproductie of een verhoogde verdamping van tranen:
Verminderde traanproductie
Droge ogen kunnen ontstaan wanneer je niet genoeg traanvocht (waterige component) produceert. De medische term hiervoor is keratoconjunctivitis sicca. Veelvoorkomende oorzaken zijn:
- Ouder worden
- Bepaalde aandoeningen, waaronder het syndroom van Sjögren, allergische oogziekte, reumatoïde artritis, lupus, sclerodermie, graft-versus-host ziekte, sarcoïdose, schildklieraandoeningen of een tekort aan vitamine A
- Bepaalde medicijnen zoals antihistaminica, decongestiva, hormoontherapie, antidepressiva en medicatie tegen hoge bloeddruk, acne, anticonceptie en de ziekte van Parkinson
- Verminderde gevoeligheid van het hoornvlies door contactlenzen, zenuwschade of laserchirurgie, hoewel droge ogen door deze ingreep meestal tijdelijk zijn
Verhoogde verdamping van tranen
De oliefilm die geproduceerd wordt door kleine klieren aan de rand van je oogleden (meibomklieren) raakt soms verstopt. Dit komt vaker voor bij mensen met rosacea of andere huidaandoeningen. Andere oorzaken van verhoogde traanverdamping zijn:
- Disfunctie van de meiboomklieren
- Minder vaak knipperen, bijvoorbeeld bij Parkinson of tijdens geconcentreerde activiteiten zoals lezen, autorijden of computeren
- Ooglidproblemen, zoals naar buiten draaiende oogleden (ectropion) of naar binnen draaiende oogleden (entropion)
- Oogallergieën
- Conserveermiddelen in oogdruppels
- Wind, rook of droge lucht
- Vitamine A-tekort
Wie loopt meer risico op droge ogen?
Factoren die de kans op droge ogen vergroten zijn:
- De traanproductie neemt af met de leeftijd, vanaf je 50e loop je meer risico.
- Droge ogen komen vaker voor bij vrouwen, vooral door hormonale veranderingen tijdens zwangerschap, anticonceptiegebruik of de menopauze.
- Een dieet met weinig vitamine A (zoals lever, wortels, broccoli) of omega-3 vetzuren (zoals vis, walnoten, plantaardige oliën).
- Het dragen van contactlenzen of een voorgeschiedenis van refractieve oogchirurgie.
Behandeling droge ogen
Droge ogen zijn niet te genezen, omdat de onderliggende oorzaak vaak niet volledig weg te nemen is. De behandeling richt zich daarom op het verlichten van de klachten. Samen met je arts bepaal je welke aanpak het beste bij jou past:
- Kunsttranen zijn oogdruppels die je natuurlijke traanfilm aanvullen. Ze hydrateren het oogoppervlak en verlichten zo irritatie en droogheid. Er zijn verschillende soorten beschikbaar: van lichte druppels tot dikkere gels. Je gebruikt ze meestal 4 tot 6 keer per dag, tenzij anders voorgeschreven. Blijf ze ook gebruiken als je klachten tijdelijk minder zijn.
- Soms veroorzaken medicijnen droge ogen. In overleg met je huisarts of specialist kan worden gekeken of je medicatie aanpassen kan helpen om de symptomen te verminderen.
- Als droge ogen voortkomen uit een onderliggende (oog)ziekte, richt de behandeling zich in eerste instantie op die aandoening.
- Bij ernstige droogte kan je arts voorstellen om de traanafvoer tijdelijk te blokkeren met punctum plugs (siliconen plugjes). Hierdoor blijft het traanvocht langer in het oog. Deze ingreep gebeurt snel en pijnloos op de polikliniek.
Lees ook: Droge ogen: de effecten van hyaluronzuur in de ogen
Tips: wat kan je zelf doen tegen droge ogen?
Als je last hebt van droge ogen, let dan op de situaties waarin je symptomen verergeren en probeer die te vermijden:
- Vermijd lucht die in je ogen blaast. Richt geen föhns, autoverwarmers, airco’s of ventilatoren op je gezicht.
- Voeg vocht toe aan de lucht. Gebruik in de winter een luchtbevochtiger tegen droge binnenlucht.
- Overweeg een zonnebril met zijkapjes of beschermende bril. Deze kunnen helpen tegen wind en droge lucht. Vraag hiernaar bij je opticien.
- Neem oogpauzes bij langdurige taken. Sluit af en toe je ogen of knipper bewust om de tranen goed te verspreiden.
- Let op je omgeving. Hoogtes, woestijngebieden en vliegtuigen hebben vaak droge lucht. Sluit regelmatig je ogen in deze omgevingen.
- Plaats je computerscherm lager dan ooghoogte. Zo open je je ogen minder ver, wat verdamping tegengaat.
- Stop met roken en vermijd rook.
- Gebruik regelmatig kunsttranen (oogdruppels). Ook als je geen klachten hebt, helpen ze om je ogen vochtig te houden.
Lees ook: Droge ogen: Meiboomklierdysfunctie
Bronnen:
auteur:
Lotte Poté,
gezondheidsjournalist
