dossier
Aambeien of hemorroïden zijn verwijdingen en uitzakkingen van bloedvaten in en rond de anus. Heel wat mensen hebben aambeien zonder dat dit enige last bezorgt. Aambeien kunnen echter ook pijn doen en bloeden. Indien je regelmatig of overvloedig bloedt, raadpleeg dan je arts.
In en net boven de anus bevindt zich een sponsachtig netwerk van kleine, sterk doorbloede bloedvaatjes bedekt met een dun laagje slijmvlies. Dit vormt een zwellichaam dat er samen met de kringspieren voor zorgt dat we de aars luchtdicht kunnen afsluiten en onze stoelgang ophouden.
• Uitwendige aambeien bevinden zich onder de huid rond de aars. Ze zijn zichtbaar als dikke knobbels en vaak is de huid rood aangespannen. Je kan ze met je vinger voelen en bij een uitwendig onderzoek van de aarsstreek zijn ze meteen zichtbaar.
• Inwendige aambeien zitten binnen in de endeldarm, het laatste stukje van de dikke darm. Ze veroorzaken meestal weinig ongemak. Maar door persen of irritatie kunnen ze naar buiten gedrukt worden. Men spreekt dan van een prolaps.
Afhankelijk van de mate van uitstulping, worden verschillende graden van aambeien onderscheiden:
- Graad I: aambeien die bij persen niet uitzakken en naar buiten worden gedrukt. Ze zijn met het blote oog niet zichtbaar.
- Graad II: aambeien die bij persen uitzakken maar zich spontaan terugtrekken
- Graad III: aambeien die spontaan (bv. bij hoesten) of tijdens persen naar buiten komen en niet vanzelf terugtrekken.
- Graad IV: aambeien die continu uitgezakt zijn en niet kunnen teruggedrukt worden.
Hoe minder het aambeienweefsel onder druk staat, des te kleiner is de kans dat je last van aambeien krijgt of dat ze na een behandeling terugkeren.
• Toiletbezoek
• Als je naar het toilet moet, stel dat dan niet te lang uit. Hoe langer je wacht, hoe droger en harder de stoelgang wordt en hoe meer je moet persen.
• Vermijd hard persen.
• In tegenstelling tot wat soms beweerd wordt, krijg je geen aambeien door lang op het toilet te blijven zitten.
• Bij irritatie of jeuk rond de anus kan je beter geen wc-papier gebruiken, maar een nat washandje en daarna droogdeppen (niet wrijven!) met zacht toiletpapier. Buitenshuis kan je eventueel vochtige toiletdoekjes (zonder alcohol of parfum) gebruiken.
• Vermijd diarree en constipatie. Constipatie maar ook diarree, veroorzaken bloedverlies.
Vraag bij hardnekkige constipatie aan je huisarts om een niet-irriterend laxatief voor te schrijven.
• Vezelrijke voeding. Eet veel vezels (bruin brood, volle rijst, zemelen, groente, vruchten...). Dit houdt de ontlasting zacht en soepel. Drink daarbij veel water, anders raak je waarschijnlijk nog harder geconstipeerd.
• Doe aan lichaamsbeweging. Dit stimuleert de darmbeweging en bevordert de stoelgang.
• Zit of sta niet te lang aan één stuk door.
• Vermijd anale seks: anale seks is geen oorzaak van aambeien, maar kan bij aambeien wel zorgen voor bijkomende irritatie.
• Vermijd alcohol, want het doet de bloedvaten uitzetten.
• Warme (zit)baden geven verlichting van jeuk en pijn en houden de anaalstreek proper. Gebruik beter geen zeep - dat kan de irritatie verergeren. Dep de anaalstreek goed af na elk bad.
• Een ijsblokje kan helpen tegen de pijn.
Aambeien zijn zoals gezegd meestal onschuldig en genezen meestal ook vanzelf. Toch is het aan te raden om een arts te raadplegen als je merkt dat er bloed in de stoelgang zit. Dit kan namelijk wijzen op poliepen in de darm, een maag-darmbloeding, en zelfs op darmkanker. Aambeien zelf kunnen nooit ontaarden in kanker en maken je ook niet gevoeliger voor kanker.
Raadpleeg dus steeds een dokter bij anaal bloedverlies, en zeker indien je:
• ouder bent dan vijftig: anaal bloedverlies na de leeftijd van 50 is altijd iets anders dan aambeien, tot bewijs van het tegendeel;
• familieleden met ernstige darmziekten hebt (bv. darmkanker);
• een verandering in je stoelgangpatroon opmerkt: vaker obstipatie of diarree dan vroeger, bloederige diarree;
• een verandering in de stoelgang opmerkt (bv. een donkerder kleur);
• buikpijn hebt;
• vermagert.
• Uitwendige aambeien zijn gemakkelijk vast te stellen bij een onderzoek van de aarsstreek.
• Bij een vermoeden van aambeien zal de arts een rectaal touché uitvoeren waarbij hij met de vinger in de aars voelt.
• Er zal ook altijd een proctoscopie (of anuscopie) gebeuren. Dat is een onderzoek van de endeldarm met een korte metalen kijkbuis. Het onderzoek gebeurt in geknielde houding. Het is meestal niet pijnlijk, maar eventueel kan de arts je plaatselijk verdoven.
Voor dit onderzoek zul je meestal vooraf een klysma moeten inbrengen om je endeldarm te reinigen.
• Wanneer je arts vermoedt dat er mogelijk meer aan de hand is (bv. darmpoliepen, darmkanker), dan zal ook een coloscopie worden uitgevoerd. Daarbij wordt de volledige dikke darm met een flexibele kijkbuis onderzocht.
Bij personen boven de 50 jaar en bij mensen met een familiaal risico op darmpoliepen en darmkanker zal dit onderzoek altijd worden uitgevoerd in geval van anaal bloedverlies.
Indien de aambeien niet spontaan verdwijnen met de preventietips, en je er last van hebt (pijn, bloedingen, uitstulpingen...), bestaan er een aantal mogelijke behandelingen.
Geneesmiddelen
Meestal zal je arts een geneesmiddel voor plaatselijk gebruik (zetpil of zalf) voorschrijven. In zowat 50 procent van de gevallen volstaat dit (in combinatie met preventieve maatregelen zoals het vermijden van constipatie en harde ontlasting, eventueel een zacht laxeermiddel).
Veel van deze producten zijn ook zonder voorschrift te koop, maar het is toch aan te raden om vooraf je arts te raadplegen, en zeker wanneer je deze producten langer dan een paar weken gebruikt.
Zalven en zetpillen
Er bestaan verschillende types van aambeienzalf en zetpillen die de pijn en jeuk tijdelijk kunnen verlichten, maar ze doen niets aan de oorzaak. Deze producten bevatten dikwijls een lokaal verdovend middel (zoals lidocaïne) en/of een ontstekingsremmend middel (zoals cortisone) en/of zinkoxide dat de bloedophoping en de jeuk vermindert.
• Gebruik bij voorkeur enkelvoudige producten (die slechts één actief ingrediënt bevatten).
• Producten die cortisone bevatten mag je nooit langer dan 5 dagen gebruiken want ze kunnen de huid en de slijmvliezen beschadigen. Gebruik geen middelen die cortison bevatten indien je een infectie aan de aars of een seksueel overdraagbare aandoening hebt.
• Stoffen op basis van bismuthzouten zijn af te raden. Bij langdurig gebruik kunnen ze zenuw- en nierstoornissen veroorzaken
Ontstekingsremmers
In geval van pijn kan je eventueel een pijnstiller nemen (niet-steroïdale ontstekingsremmer).
Ook bij een aambeientrombose zijn ontstekingsremmers effectief. Daarmee geneest het doorgaans vlot en de klonter verdwijnt vanzelf.
Geneesmiddelen voor de aders (venotropen).
Tegen bloedverlies kan eventueel een middel tegen spataders worden voorgeschreven, zoals Daflon.
Medische ingreep
Stulpen de aambeien bij het persen uit de anus of kunnen ze niet meer worden teruggeduwd en gaan ze bovendien gepaard met pijn en bloedingen, dan kan een medische ingreep noodzakelijk zijn.
Bloedklonter verwijderen
Indien een bloedklonter gevormd werd in een aambei kan deze door een kleine snede verwijderd worden, wat direct verlichting geven van de pijn.
Afbinden (Bandligatuur)
Bij deze techniek wordt het slijmvlies rond de hals van de aambeien afgebonden met rubber bandjes, waardoor de bloedtoevoer wordt afgesloten en de aambei na enkele dagen afsterft en afvalt. Dzez behandeling kan de eerste dagen gepaard gaan met pijn en licht bloedverlies. Tijdens de eerste dagen moet men persen vermijden omdat dit een risico op bloedingen geeft.
Deze ingreep kan direct tijdens een protoscopie-onderzoek gebeuren.
THD/HAL-procedure
HAL staat voor Hemorrhoidal Artery Ligation en THD staat voor Transanale Hemorrhoidale Dearterialisatie. Bij deze ingreep worden, via een kijkbuisje (proctoscoop) waarin zich een doppler sensor bevindt, de toevoerende slagaders van de aambeien afgesloten. Hierdoor wordt bloedtoevoer naar het aambeiweefsel onderbroken, waardoor het verschrompelt. Bovendien kan het uitgezakte aambeienweefsel met een draadje omhoog getrokken.
Inspuiten van vloeistof (Sclerotherapie)
Hierbij wordt een irriterende vloeistof in en rond de aambei gespoten waardoor de aambei verdroogt en verschrompelt. Deze ingreep is vrij pijnlijk en heeft als nadeel dat de aambeien vaak terugkomen. Deze techniek wordt daarom minder en minder toegepast.
Hittebehandeling (Coagulatie)
Het bovenste deel van het aambeiweefsel kan met infrarood, of met een elektrisch apparaat worden verhit zodat de bloedtoevoer wordt afgesneden en het weefsel samenklontert of coaguleert. Voor een goed resultaat moet de ingreep enkele keren herhaald worden. Deze techniek kan wat pijn geven en is minder geschikt voor grotere aambeien. Na verloop van tijd kunnen de aambeien terugkomen, maar een nieuwe behandeling is altijd mogelijk.
Chirurgische ingreep
Een operatie is voor aambeien nog zelden nodig. Het operatief verwijderen van aambeien wordt slechts bij uitzondering uitgevoerd bij zeer grote en pijnlijke afwijkingen.
Er bestaan verschillende chirurgische technieken om aambeien te behandelen. Afhankelijk van het type van ingreep moet je één of meerdere dagen in het ziekenhuis worden opgenomen. Na de operatie kan je erge pijn hebben en er zitten bovendien bepaalde risico’s aan vast, zoals een blijvende incontinentie.
Marisken (foto huidziekten.nl)
Bron
 |
 |
