dossier
Ons brein heeft het vermogen zich voortdurend aan te passen. Om die plasticiteit te behouden en de hersenen zo lang mogelijk optimaal te laten functioneren, moeten we onszelf zo goed mogelijk beschermen tegen alles wat de hersenactiviteit kan verstoren. Maar wat zijn de grootste vijanden dan? Bernard Sablonnière, specialist in neurodegeneratieve ziekten en lid van het Franse Nationale Instituut voor Gezondheid en Medisch Onderzoek (Inserm), somt ze op.
Lees ook: Stress: symptomen en gevolgen voor de gezondheid
Stress kan gunstig of schadelijk zijn, afhankelijk van de intensiteit en de duurtijd. Acute stress werkt stimulerend, maar chronische stress zorgt voor een overdosis cortisol. Dit hormoon vertraagt de productie van neuronen en verstoort de werking van de synapsen. Een gestrest brein zet de hersendelen die gewijd zijn aan redenering en geheugen in gedwongen rust, om volop te kunnen focussen op het overleven.
Lees ook: Wat doet stress met je lichaam op korte en lange termijn?
De werking van de hersenen is gebaseerd op chemische stoffen: neurotransmitters. Deze neurotransmitters zijn boodschappers die zorgen voor de circulatie van informatie tussen zenuwcellen. Psychotrope geneesmiddelen zoals slaapmiddelen, kalmeermiddelen en antidepressiva imiteren of blokkeren de werking van chemische stoffen. Hierdoor wordt de overdracht van informatie tussen neuronen verstoord, wat een (soms zelfs onomkeerbare) impact heeft op het denken, het geheugen en de coördinatie. Hoewel ze voor sommige mensen onmisbaar zijn, is voorzichtigheid dus wel aan de orde.
Lees ook: Benzodiazepinen (benzo's): werking, risico’s en hoe afbouwen?
Lees ook: Verhoogt het gebruik van slaapmiddelen je kans op dementie?
Het beoefenen van sport stimuleert de productie van nieuwe neuronen en ondersteunt de cognitieve functies (geheugen, redeneren, aandacht, besluitvorming...). De spieren geven een eiwit vrij, irisine, waarvan de afscheiding sterk toeneemt tijdens een regelmatige lichamelijke activiteit van ten minste dertig minuten. Dit eiwit speelt een belangrijke rol bij het overleven van neuronen. Tegenwoordig bekijken wetenschappers zelfs of irisine kan worden ingezet bij de behandeling van de ziekte van Alzheimer en andere neurodegeneratieve ziekten.
Lees ook: Lichaamseigen stof irisine als middel tegen obesitas
Intellectuele stimuli versterken de vorming en duurzaamheid van neuronen, ondersteunen de connectiviteit van de hersencircuits en verbeteren mentale capaciteiten. Prof. Bernard Sablonnière: "Het brein moet voortdurend nieuwe horizonten ontdekken, anders gaat het ‘roesten’ en degenereren." Routine is dus nefast.
Lees ook: Hebben puzzelaars minder kans op Alzheimer?
Sociale contacten geven de hersenen een boost. Het delen van emoties activeert de afgifte van oxytocine, wat een stressreducerend effect heeft.
Lees ook: Wat kan je doen tegen eenzaamheid?
Lees ook: De zin en onzin van omega 3-vetzuren
Lees ook: 9 zaken die slecht zijn voor je lever
Bronnen:
https://www.cairn-sciences.info
https://webtv.univ-lille.fr
https://www.lepoint.fr
 |
 |
