Gerelateerde artikels
Dystonie: een bewegingsstoornis
In dit artikel
Dystonie: een bewegingsstoornis
dossier
Dystonie is een neurologische bewegingsstoornis die wordt gekenmerkt door onvrijwillige, aanhoudende spiercontracties die leiden tot abnormale houdingen en/of herhaalde, soms pijnlijke bewegingen. Deze stoornis kan invloed hebben op een enkel lichaamsdeel (focale dystonie), meerdere aangrenzende lichaamsdelen (segmentale dystonie), één lichaamshelft (hemidystonie) of het hele lichaam (gegeneraliseerde dystonie).
Lees ook: Spasmofilie: een moeilijk te vatten syndroom
Oorzaken van dystonie
Dystonie wordt veroorzaakt door een stoornis in de hersenen, met name in de basale ganglia, die verantwoordelijk zijn voor de coördinatie van spierbewegingen. De precieze oorzaak is vaak onbekend (primaire dystonie), maar kan ook gevolg zijn van andere aandoeningen of omgevingsfactoren (secundaire dystonie). Bij primaire dystonie is er vaak een genetische component betrokken, terwijl secundaire dystonie kan optreden na hersenletsel, infecties, cerebrovasculair accident (CVA), of door het gebruik van bepaalde medicatie (bijvoorbeeld antipsychotica).
Soorten dystonie
- Focale dystonie: Beperkt tot één lichaamsdeel, zoals ogen, hals, ledematen of keel.
- Blefarospasme: Onvrijwillige ooglidsluiting, vaak gepaard met gevoeligheid voor licht.
- Oromandibulaire dystonie: Aantasting van kaak-, tong- en mondspieren, soms in combinatie met blefarospasme (syndroom van Meige).
- Spasmodische dysfonie: Aantasting van de spieren van de stembanden, resulterend in gebroken spraak.
- Cervicale dystonie (spasmodische torticollis): Abnormale hoofd- of nekpositie door samentrekking van halsspieren.
- Schrijverskramp: Spierspasmen in de hand of voorarm, vooral bij schrijven.
- Multifocale dystonie: Twee of meer niet-gerelateerde lichaamsdelen zijn aangetast.
- Segmentale dystonie: Twee of meer aangrenzende lichaamsdelen zijn betrokken, zoals nek en arm.
- Gegeneraliseerde dystonie: Betreft meerdere lichaamsdelen, vaak beginnend bij één ledemaat en zich uitbreidend naar andere delen.
- Hemidystonie: Beïnvloedt één zijde van het lichaam, meestal door hersenbeschadiging.
Lees ook: Waarom trilt je ooglid en wat kan je eraan doen?
© Getty Images / cervicale dystonie
Klachten en symptomen van dystonie
De symptomen variëren afhankelijk van de vorm van dystonie en de betrokken spieren. Veelvoorkomende klachten zijn pijnlijke spiersamentrekkingen, abnormale houdingen, trillingen en soms moeite met praten of schrijven. Klachten kunnen verergeren door stress, vermoeidheid of bepaalde visuele stimuli (bijvoorbeeld fel licht).
Lees ook: Wat is spasmodische dysfonie (spastische stembanden)?
Behandeling van dystonie
Er bestaat geen genezing voor dystonie, maar er zijn diverse behandelingen die symptomen kunnen verlichten en de levenskwaliteit kunnen verbeteren.
- Medicatie: Anticholinergica, baclofen, clonazepam en andere spierontspanners kunnen soms helpen bij het onderdrukken van symptomen.
- Botulinetoxine-injecties (botox): Vooral effectief bij focale dystonie, zoals blefarospasme en cervicale dystonie. Botulinetoxine blokkeert tijdelijk de neurotransmitterafgifte aan de spier.
- Diepe hersenstimulatie (DBS): Bij ernstige gevallen van gegeneraliseerde dystonie, waarbij elektroden in de basale ganglia elektrische pulsen afgeven.
- Fysiotherapie: Helpt bij het verbeteren van mobiliteit en het verminderen van pijn.
- Psychosociale ondersteuning: Ondersteuning om te leren omgaan met de fysieke en emotionele impact van dystonie.
Lees ook: Neuromodulatie: hoe werkt hersenstimulatie?
Prognose bij dystonie
De prognose varieert sterk afhankelijk van het type en de oorzaak van dystonie. Sommige vormen stabiliseren na verloop van tijd, terwijl andere progressief zijn. Vroege diagnose en aangepaste therapieën kunnen helpen om symptomen beter te beheersen.
Bronnen:
auteur:
Sofie Van Rossom,
gezondheidsjournalist
