Genen voor slapeloosheid gevonden

Een internationaal team van wetenschappers geleid door experts van de Vrije Universiteit Amsterdam (VU) heeft voor het eerst zeven risicogenen gevonden voor slapeloosheid.

Door deze vondst hebben de wetenschappers een belangrijke stap gezet in het ontrafelen van de biologische mechanismen die zorgen voor slapeloosheid. Bovendien kan dit het stigma wegnemen dat slapeloosheid een puur psychische aandoening is die 'tussen de oren zit'. De studie verscheen in Nature Genetics.

Slapeloosheid is misschien wel de meest voorkomende gezondheidsklacht. Zelfs na behandeling blijft slecht slapen voor veel mensen een hardnekkige kwetsbaarheid. 

Het onderzoeksteam ziet de bevindingen als het begin van een traject naar het begrijpen van slapeloosheid tot op het niveau van communicatie binnen en tussen hersencellen, en daarmee het vinden van nieuwe behandelmogelijkheden. 

Het is voor het eerst dat slapeloosheidsgenen geïdentificeerd zijn. Eerder zijn wel al kandidaten aangewezen, maar er waren geen eenduidige resultaten. 

De onderzoekers vonden in een steekproef van 113.006 individuen zeven genen voor slapeloosheid. Deze genen hebben een rol in de regulatie van transcriptie (het proces waarbij DNA wordt afgelezen om er een RNA kopie van te maken) en exocytose (het proces waarbij cellen stoffen afgeven om te communiceren met hun omgeving). Voor één van de gevonden genen, MEIS1, was al eerder aangetoond dat het een rol speelt bij twee andere slaapstoornissen: Periodic Limb Movements of Sleep (PLMS) en Restless Legs Syndrome (RLS). Opvallend genoeg worden deze gekenmerkt door onrust van respectievelijk bewegen en voelen, en slapeloosheid vooral door onrust in de gedachtenstroom. 

Daarnaast vonden de onderzoekers sterke genetische overlap met andere eigenschappen, zoals angststoornissen, depressie, neuroticisme, en een lager algemeen welbevinden. 

De onderzoekers bekeken ook of dezelfde genetische varianten in mannen en vrouwen van belang zijn. Een deel van de genetische varianten bleek verschillend. Dit suggereert dat bij mannen en vrouwen deels verschillende biologische mechanismen tot slapeloosheid kunnen leiden. In de onderzochte steekproef van grotendeels vijftigplussers rapporteerde 33 procent van de vrouwen last te hebben van slapeloosheid. Bij de mannen was dit 24 procent."