Gerelateerde artikels
Word je sneller ziek als je slecht slaapt?
In dit artikel
Word je sneller ziek als je slecht slaapt?
dossier
Veel mensen denken dat slaapgebrek de kans vergroot om ziek te worden. En nu is daar ook overtuigend wetenschappelijk bewijs voor. Uit onderzoek blijkt dat te weinig slaap je immuunsysteem verzwakt, waardoor je vatbaarder bent voor een verkoudheid of andere virussen.
Waarom is slaap belangrijk voor je weerstand?
Tijdens je slaap is je lichaam allesbehalve in rust. Je immuunsysteem maakt dan eiwitten aan die cytokinen worden genoemd. Sommige van deze stoffen helpen je om in slaap te vallen, terwijl andere een belangrijke rol spelen bij het bestrijden van infecties of ontstekingen. Wanneer je te weinig slaapt, produceert je lichaam minder van deze beschermende cytokinen. Tegelijk daalt het aantal antistoffen en afweercellen die ziekteverwekkers onschadelijk maken. Het gevolg? Je lichaam is minder goed in staat om virussen af te weren of om te herstellen als je toch ziek wordt. Langdurig slaaptekort doet meer dan alleen je weerstand verlagen: het verhoogt ook het risico op obesitas, diabetes, depressie, hoge bloeddruk, beroertes en hartziekten.
Minder slaap, meer kans op verkoudheid
© Getty Images
Een opmerkelijke studie van Prather (gepubliceerd in het tijdschrift Sleep) toont aan hoe sterk slaap de kans op ziekte beïnvloedt. De onderzoekers volgden 164 gezonde mannen en vrouwen gedurende zeven dagen, terwijl hun slaappatroon werd gemeten met een polsmonitor. Daarna kregen de deelnemers via neusdruppels een rhinovirus toegediend (het virus dat verkoudheid veroorzaakt) en verbleven ze vijf dagen in quarantaine.
De resultaten spraken boekdelen:
- Deelnemers die minder dan 6 uur per nacht sliepen, hadden vier keer zoveel kans om daadwerkelijk verkouden te worden als mensen die meer dan 7 uur sliepen.
- De mate van slaaponderbreking (hoe vaak iemand ’s nachts wakker werd) bleek daarentegen geen rol te spelen.
Opvallend was dat slaap vooral invloed had op hoe ziek iemand werd, dus op de ernst van de symptomen, en minder op of iemand besmet raakte. Dat wijst erop dat slaap vooral de ontstekingsreacties reguleert die bepalen hoe heftig een infectie verloopt.
Slapen traint je immuunsysteem
Slaap is niet alleen belangrijk voor je hersenen, maar ook voor je immuunsysteem. Net zoals je hersenen tijdens de slaap informatie verwerken en opslaan, leert ook je afweersysteem ‘onthouden’ hoe het ziekteverwekkers moet herkennen en bestrijden. Wie goed slaapt, helpt zijn lichaam dus om langdurige bescherming op te bouwen tegen infecties. Een goede nachtrust is daarmee een natuurlijke manier om je weerstand te versterken, zonder pillen of supplementen.
Hoeveel slaap heb je nodig?
Voor de meeste volwassenen is 7 tot 9 uur slaap per nacht ideaal om fit te blijven en je afweersysteem in topvorm te houden. Meer slapen is niet altijd beter: mensen die meer dan 9 à 10 uur per nacht slapen, ervaren vaak juist een slechtere slaapkwaliteit.
Voor kinderen gelden andere richtlijnen (inclusief dutjes):
- 4–12 maanden: 12–16 uur
- 1–2 jaar: 11–14 uur
- 3–5 jaar: 10–13 uur
- 6–12 jaar: 9–12 uur
- 13–18 jaar: 8–10 uur
Tips voor een betere nachtrust
Een paar eenvoudige gewoontes kunnen je slaapkwaliteit aanzienlijk verbeteren:
- Ga elke dag rond hetzelfde tijdstip naar bed en sta op hetzelfde moment op.
- Vermijd schermen vlak voor het slapengaan.
- Zorg voor een rustige, donkere en koele slaapkamer.
- Vermijd cafeïne en alcohol in de avond.
Conclusie
Slaap is geen overbodige luxe, maar een noodzakelijke vorm van onderhoud voor je lichaam en je immuunsysteem. Wie voldoende slaapt, verkleint de kans om ziek te worden, herstelt sneller als hij toch ziek wordt en beschermt zich tegen een reeks chronische aandoeningen.
Bronnen:
auteur:
Lotte Poté,
gezondheidsjournalist
