Gerelateerde artikels
Seksuele stoornissen: symptomen, oorzaken en behandeling
In dit artikel
Seksuele stoornissen: symptomen, oorzaken en behandeling
dossier
Seksuele disfunctie, ofwel een seksuele stoornis, is elk probleem dat iemand belemmert om voldoening te ervaren tijdens seks. Naar schatting ervaart tot 43% van de vrouwen en 31% van de mannen in zekere mate een vorm van seksuele disfunctie.
Wat is een seksuele stoornis?
© Getty Images
Een seksuele stoornis (of seksuele disfunctie) is een probleem dat voorkomt dat je plezier beleeft aan seks. Geen zin hebben, moeite om opgewonden te raken of niet kunnen genieten van seksuele activiteit kan allemaal wijzen op een seksuele stoornis. Het kan optreden in elke fase van de seksuele responscyclus, die bestaat uit vier stappen:
- Opwinding: Je krijgt zin in seks en raakt lichamelijk geprikkeld (bijvoorbeeld door een erectie of zwelling van de clitoris).
- Plateau: De spanning bouwt op vlak voor het orgasme. Je hartslag, ademhaling en spierspanning nemen toe.
- Orgasme: Een plotselinge ontlading van spanning en een gevoel van intens genot.
- Herstel: Je lichaam ontspant weer en keert terug naar de normale toestand.
Seksuele disfunctie komt vaak voor, maar veel mensen praten er liever niet over. Toch is het belangrijk om eventuele zorgen te bespreken met je partner(s) en een zorgverlener, er bestaan namelijk goede behandelingen. Seksuele disfunctie kan iedereen treffen, ongeacht leeftijd, maar komt vaker voor bij mensen ouder dan 40 jaar. Ongeveer 30–40% van de mensen ervaart het op enig moment in hun leven.
Soorten seksuele stoornissen
Seksuele stoornissen worden meestal in vier categorieën ingedeeld:
- Stoornissen in verlangen: Gebrek aan zin of interesse in seks.
- Stoornissen in opwinding: Niet lichamelijk opgewonden kunnen raken ondanks seksuele verlangens.
- Stoornissen in orgasme: Vertraagd of afwezig orgasme.
- Pijnstoornissen: Pijn tijdens geslachtsgemeenschap waardoor seks vaak wordt vermeden.
Symptomen seksuele stoornissen
Bij mannen:
- Geen erectie kunnen krijgen of behouden (erectiele disfunctie): moeite met het krijgen of behouden van een erectie die voldoende is voor seks. Dit komt vaak voor bij mannen boven de 40. Oorzaken zijn lichamelijk (vb. diabetes) of psychologisch.
- Geen of vertraagde zaadlozing.
- Te snelle zaadlozing: zaadlozing treedt te snel op, vaak binnen 1 minuut na penetratie. Psychologische factoren als angst en spanning spelen vaak een rol.
Bij vrouwen:
- Geen orgasme kunnen krijgen (anorgasmie).
- Vaginale droogheid of atrofie.
- De vaginale spieren niet kunnen ontspannen (vaginisme).
- Hypoactive sexual desire disorder (HSDD): Weinig of geen interesse in seks of seksuele fantasieën. Dit heeft meestal te maken met stress, hormonale veranderingen, depressie of relatieproblemen.
Bij iedereen:
- Gebrek aan interesse of verlangen (laag libido).
- Niet opgewonden kunnen raken.
- Pijn bij seks (dyspareunie).
- Hormonale veranderingen (laag oestrogeen of testosteron).
Neem contact op met je arts als je drie maanden of langer last hebt van seksuele problemen, of als het je relatie of welzijn beïnvloedt. Je arts zal samen met jou zoeken naar de oorzaak en een passende behandeling.
Oorzaken seksuele stoornissen
Zowel fysieke als psychologische oorzaken kunnen aan de basis liggen van een seksuele stoornis.
Fysieke oorzaken:
- Chronische ziekten (zoals nier- of leverfalen)
- Diabetes
- Hart- en vaatziekten
- Neurologische aandoeningen (zoals MS)
- Hormonale disbalans
- Kanker
- Alcohol- of drugsmisbruik
- Zwangerschap of borstvoeding
- Menopauze
- Bijwerkingen van bepaalde medicatie (zoals antidepressiva, antihistaminica en medicatie voor de bloeddruk)
- Vermoeidheid
- Gebrek aan lichaamsbeweging
Psychologische oorzaken:
- Stress of angst
- Relatieproblemen
- Depressie
- Slecht lichaamsbeeld
- Seksueel trauma, misbruik in het verleden, negatieve seksuele ervaringen
- Schuldgevoel of faalangst
Je kan seksuele disfunctie niet volledig voorkomen, maar wel de impact verkleinen door alert te zijn en tijdig hulp te zoeken.
Diagnose van een seksuele stoornis
Meestal merkt de patiënt zelf dat er iets is wat de seksuele tevredenheid verstoort. De arts zal dan een gesprek voeren over je medische voorgeschiedenis, een lichamelijk onderzoek doen en eventueel testen aanvragen om lichamelijke oorzaken uit te sluiten. Daarnaast wordt gekeken naar factoren zoals houding tegenover seks, relatieproblemen, angst, medicatiegebruik, en het gebruik van alcohol of drugs.
Behandeling seksuele stoornissen
Seksuele disfunctie wordt meestal behandeld door de onderliggende lichamelijke of psychologische oorzaak aan te pakken. Mogelijke behandelingen zijn:
- Medicatie en hormoontherapie: Behandeling met medicijnen of hormonen kan helpen wanneer lichamelijke of hormonale factoren bijdragen aan de seksuele stoornis. Denk aan erectiebevorderende middelen (zoals sildenafil) of hormonale therapie bij een tekort aan testosteron of oestrogeen. Deze behandelingen richten zich op het herstellen van de lichamelijke balans en het verbeteren van verlangen, opwinding of erectiefunctie.
- Mechanische hulpmiddelen: Vacuümpompen, penisimplantaten, vaginale dilatoren of vibrators.
- Sekstherapie: Gesprekstherapie met een seksuoloog of relatietherapeut.
- Gedragstherapie: Technieken om schadelijke gedragingen of patronen te veranderen.
- Psychotherapie: Begeleiding bij angst, trauma, schuldgevoel of negatief zelfbeeld.
- Educatie en communicatie: Informatie over seksuele reacties en open communicatie met de partner.
- Leefstijlaanpassingen: Het verbeteren van algemene gezondheid door bijvoorbeeld gezonder te eten, regelmatig te bewegen, voldoende te slapen, stress te verminderen en overmatig alcohol- of druggebruik te vermijden. Dit kan een positieve invloed hebben op zowel het lichamelijke als psychologische aspect van seksualiteit.
De vooruitzichten na behandeling zijn over het algemeen goed. De meeste mensen hervatten een gezond en plezierig seksleven.
Bronnen:
auteur:
Lotte Poté,
gezondheidsjournalist
