Hoe kan je je hersenen rust geven?

dossier

In onze drukke maatschappij lijkt constant bezig zijn bijna een vanzelfsprekendheid. Maar wist je dat je hersenen net zo hard nood hebben aan ontspanning als jijzelf? Het geven van rust aan je brein is essentieel voor je gezondheid, prestaties en humeur.

Waarom rust belangrijk is voor je hersenen

Onze hersenen zijn als een spons: ze nemen continu informatie op en kunnen maar een beperkte hoeveelheid verwerken voordat ze ‘verzadigd’ raken. Door je hersenen regelmatig een pauze te geven, verbeter je niet alleen je concentratie, maar ook je creativiteit en probleemoplossend vermogen. Langdurige stress zonder herstelpauzes kan schadelijk zijn. Chronische spanning houdt je stresssysteem continu actief, waardoor je minder scherp bent, sneller geïrriteerd raakt en slechter slaapt. Ook je geheugen, leervermogen en je frontale hersengebieden (die aandacht, planning en beslissingen aansturen) lijden hieronder. Het geven van rust is dus cruciaal om je hersenen gezond te houden.

Wat is echte ontspanning voor je hersenen?

Getty_werk_geniet_mindful_dromen_2025.jpg

© Getty Images

Veel mensen verwarren ontspanning met activiteiten die hun hersenen juist actief houden, zoals tv kijken, scrollen op sociale media of zelfs puzzelen. Echte ontspanning of ‘downtime’ betekent dat je je hersenen laat rusten, zonder actieve informatieverwerking. Het brein heeft een speciaal netwerk, het default mode network (DMN), dat actief wordt wanneer je niet gericht op iets bezig bent. Dit netwerk is belangrijk voor creativiteit, zelfreflectie en geheugen. Door je hersenen deze ruimte te geven, kunnen ze zich herstellen en nieuwe energie opdoen.

Tips om je hersenen rust te geven

Zelfs als je een druk schema hebt, zijn er manieren om je hersenen effectief te laten ontspannen:

  • Reserveer dagelijks een aantal minuten voor echte ontspanning, plan het in je agenda. Begin klein en bouw langzaam op.
  • Laat je ontspanningsmomenten niet overspoelen door stress. Stel een vast ‘piekerkwartiertje’ in en laat zorgen daarna los.
  • Doe eenvoudige, repetitieve taken. Denk aan wandelen, stofzuigen of tuinieren. Het zijn activiteiten waarbij je hersenen nauwelijks hoeven te werken, maar je lichaam en geest toch actief blijven.
  • Gebruik je zintuigen. Richt je aandacht op geluiden, geuren of je omgeving in plaats van op gedachten. Luister bijvoorbeeld naar de geluiden van vogels tijdens een wandeling.
  • Doe een digitale detox. Verminder de tijd die je doorbrengt op telefoon, tv of laptop. Door schermen even weg te leggen, geef je je hersenen een pauze van continue prikkels en informatieverwerking. Begin bijvoorbeeld met een halfuur per dag zonder schermen en bouw dit geleidelijk uit.
  • Neem micro-pauzes. Zelfs één minuut pauze per uur, om je ogen te sluiten, te stretchen of simpelweg te ademen, voorkomt overbelasting.
  • Goede slaap is essentieel voor hersenherstel. Tijdens de slaap worden geheugen, concentratie en emotioneel evenwicht versterkt.
  • Probeer mindfulness of meditatie. Oefeningen die focussen op ademhaling of het observeren van gedachten kunnen je helpen om echt te ontspannen.

Korte mindfulness oefening (2 minuten)

  1. Ga rustig zitten of staan. Voel je voeten stevig op de grond en je rug recht maar ontspannen.
  2. Breng aandacht naar je ademhaling. Adem rustig in door je neus en uit door je mond. Merk op hoe je borst of buik zachtjes beweegt.
  3. Observeer je gedachten. Gedachten komen en gaan; probeer ze niet te beoordelen. Laat ze voorbij drijven en breng je aandacht steeds terug naar je ademhaling.
  4. Gebruik je zintuigen. Richt je aandacht kort op wat je ziet, hoort of voelt in het moment. Dit helpt je uit automatische gedachten te stappen.
  5. Sluit af. Open langzaam je ogen en merk even op hoe je lichaam en geest zich voelen.

Conclusie

Ontspanning is geen vorm van luiheid, maar een essentiële investering in je hersenen en welzijn. Een goede balans tussen activiteit en rust helpt je stress te reguleren, energie op te bouwen en creativiteit te stimuleren. Door dagelijks momenten van echte ontspanning in te plannen, zoals mindfulness, eenvoudige repetitieve taken of digitale detox, kun je je brein laten herstellen, waardoor je concentratie, humeur, energie en prestaties verbeteren.

Bronnen:
https://health.clevelandclinic.org
https://www.hersenstichting.nl

auteur: Lotte Poté, gezondheidsjournalist
Laatst bijgewerkt: september 2025

Artikels over gezondheid in je mailbox? Schrijf je in op onze nieuwsbrief en ontvang een gratis e-book met gezonde ontbijtrecepten.

eenvoudig terug uit te schrijven
Wij verwerken jouw persoonsgegevens conform het Privacy-beleid van Roularta Media Group NV.
volgopfacebook

volgopinstagram