Gerelateerde artikels
Hoe werkt een saturatiemeter?
In dit artikel
Hoe werkt een saturatiemeter?
dossier
Een saturatiemeter (pulse oximeter) is een klein, clipvormig apparaat dat een belangrijke functie vervult: het meet hoe goed je bloed van zuurstof wordt voorzien. Dit eenvoudige hulpmiddel kan in een paar seconden inzicht geven in je zuurstofsaturatie en hartslag.
Wat is saturatie en wat doet een saturatiemeter?
Saturatie is het percentage zuurstof in je bloed, oftewel hoe goed je bloed zuurstof vervoert door je lichaam. De saturatiemeter, ook wel pulse oximeter genoemd, meet dit percentrage, uitgedrukt als SpO2. Artsen gebruiken de saturatiemeter om te controleren of het lichaam voldoende zuurstof krijgt, en om te bepalen of een behandeling, bijvoorbeeld met extra zuurstof, effectief is. Steeds meer mensen gebruiken ook thuis een saturatiemeter, bijvoorbeeld om hun gezondheid in de gaten te houden bij een longaandoening of tijdens herstel van een ziekte.
Artsen zetten het toestel onder andere in om:
- het effect van een nieuwe medicatie bij longandoeningen (zoals puffers) te controleren;
- te beoordelen of iemand extra zuurstof nodig heeft;
- te monitoren tijdens of na operaties met sedatie;
- het effect van zuurstoftherapie te meten;
- de ademhaling te volgen bij een slaaponderzoek (zoals bij slaapapneu).
Hoe werkt een saturatiemeter?
© Getty Images
De werking van de saturatiemeter is eenvoudig en volledig pijnloos. Het apparaatje wordt meestal op een vinger, teen of oorlel geplaatst. Vervolgens stuurt het twee kleine lichtstralen door het weefsel. Aan de hand van de manier waarop het licht wordt geabsorbeerd, berekent de meter hoeveel zuurstof er in het bloed aanwezig is. Binnen enkele seconden verschijnt het resultaat op het scherm:
- SpO2: de zuurstofsaturatie in procenten
- PR (Pulse Rate): je hartslag in slagen per minuut
Normale, te lage of te hoge saturatie
Bij gezonde mensen ligt de zuurstofsaturatie meestal tussen de 95% en 100%. Dat betekent dat het bloed voldoende zuurstof bevat om het lichaam goed te laten functioneren. Bij mensen met longaandoeningen zoals COPD of astma kan een iets lagere waarde normaal zijn, afhankelijk van wat de arts aanvaardbaar vindt. Ook wie op grote hoogte verblijft, kan tijdelijk lagere waarden hebben door de ijlere lucht.
Een saturatie van 92% of lager wijst op een tekort aan zuurstof in het bloed, ook wel hypoxemie genoemd. Dat kan gepaard gaan met klachten als kortademigheid, snelle hartslag, hoofdpijn of een blauwachtige verkleuring van lippen of huid. Zakt de waarde tot 88% of lager, dan is onmiddellijke medische hulp nodig.
Een saturatie van 100% is het maximum en doorgaans geen probleem, tenzij iemand langdurig extra zuurstof krijgt. Te veel zuurstof kan dan bij bepaalde longaandoeningen schadelijk zijn.
Houd er ten slotte rekening mee dat metingen met een saturatiemeter een foutmarge van enkele procenten kunnen hebben. Factoren zoals koude handen, nagellak of beweging kunnen de uitslag beïnvloeden. Bij twijfel of aanhoudend lage waarden is het verstandig om naar een dokter te gaan.
Hoe gebruik je thuis een saturatiemeter?
- Verwijder nagellak of sieraden van de vinger die je gebruikt.
- Zorg dat je hand warm, ontspannen en onder harthoogte is.
- Plaats de meter op je vinger (of teen/oorlel).
- Blijf stilzitten tot de meting stabiel is.
- Lees de waarden af en noteer ze eventueel.
Een gezonde volwassene hoort doorgaans een SpO2-waarde van 95–100% te hebben. Kortdurende dalingen zijn meestal niet verontrustend, maar aanhoudend lage waarden moeten altijd besproken worden met een arts.
Is de saturatiemeter op je smartwatch betrouwbaar?
De saturatiemeter in een smartwatch kan een globale indruk geven van je zuurstofgehalte in het bloed, maar is niet zo betrouwbaar als een medische saturatiemeter. Onderzoeken laten zien dat smartwatches vaak niet nauwkeurig genoegzijn om een echt zuurstoftekort (hypoxemie) consistent op te sporen. De gevoeligheid voor het detecteren van lage zuurstofwaarden is beperkt, wat betekent dat een smartwatch soms een tekort niet herkent. Een smartwatch kan dus nuttig zijn als indicatie, maar kan een gecertificeerde saturatiemeter of professioneel medisch advies niet vervangen.
Bronnen:
auteur:
Lotte Poté,
gezondheidsjournalist
