Tips om gezond op reis te gaan

dossier

Elk jaar reizen velen van ons naar verre oorden. Met enkele basisvoorwaarden inzake voeding en hygiëne en een reeks handige tips kan je veel ongemakken voorkomen.

Hygiëne en voeding

Het leidingwater dat door de autochtone bevolking gedronken wordt, is niet altijd geschikt voor de reiziger. 

• Matig risico:  Zuid-Afrika, de eilanden van de Caraïben en van de Stille Oceaan, Zuid- Korea, noordelijk deel van het Middellandse Zeegebied, Israël, Japan. 
• Hoog risico: zuidelijk deel van het Middellandse zeegebied,ontwikkelingslanden in Afrika,Latijns-Amerika en Azië.

Geef de voorkeur aan gekookte en warme voedingsmiddelenen gebruik dranken uit (ongeopende) flesjes.

Indien niet mogelijk :

• troebel water eerst filteren (bv. met koffiefilter);
  
• het water koken (enkele minuten) of desinfecteren met chloortabletten of druppels (te verkrijgen bij de apotheker);
• kies liefst dranken op basis van gekookt water, thee, koffie);
• vermijd ijsblokjes;
• poets de tanden met mineraalwater of gekookt water.
  

Vermijd:

• rauwe groenten, sla;
  
• niet-gepasteuriseerde melk, roomijs;
  
• rauwe of onvoldoende gekookte vis, schaaldieren en schelpdieren;
  
• rauw of onvoldoende gebakken vlees;
  
• fruit dat je niet zelf geschild hebt.
  

Deze maatregelen dragen bij tot de bescherming tegen diarree, cholera, buiktyfus en paratyfus, hepatitis A, poliomyelitis en een aantal worminfecties.

Lees ook: Malaria en buiktyfus zijn grootste risico in tropen

Reizigersdiarree

Bij lichte tot matige symptomen (vloeibare en veelvuldige diarree, darmkrampen:

• Rehydratie : veel drinken, d.w.z. 3 tot 5 liter per 24 uur (rehydraterende oplossing, thee).
  
  Voorbeelden van een rehydraterende oplossing (ORS):
  - water (mineraal, gekookt of gedesinfecteerd) waarin je een speciaal product oplost (te koop bij uw apotheker);
  
  - zelfgemaakte mengeling van 5 koffielepels suiker + 1/2 koffielepel zout per liter water (mineraal, gekookt of gedesinfecteerd).
  
• Voeding : neem bij voorkeur meerdere kleine maaltijden op basis van rijst,deegwaren, geroosterd brood, banaan, ...
  
• Wanneer de omstandigheden het vereisen (lange busreis,...), kan je het best een geneesmiddel tegen diarree innemen.

Hevige diarree (vloeibare en zeer frequente diarree met bloed of slijmen of diarree langer dan 1 of 2 dagen met koorts boven 38,5°)

• Rehydratie : zie hoger.
  
• Behandeling met specifieke antibiotica is noodzakelijk
  (mee te nemen op avontuurlijke reizen).
  
  

Lees ook: Reizigersdiarree: oorzaken, symptomen en behandeling

Zon en hitte

• Voorkom verbranding
  Blijf niet te lang in de zon of tracht tijdens de warmste uren de zon te vermijden (vnl. tussen 11 en 15 uur). Gebruik een aangepaste zonnecrème met een hoge beschermingsfactor. Vraag raad aan je apotheker. Een zonnecrème biedt een gedeeltelijke bescherming tegen schadelijke UV-straling, maar overdreven blootstelling aan de zon blijft uit den boze.
• Voorkom een zonnesteek
  Blijf tijdens de warmste uren binnen of in de schaduw. Draag een lichtgekleurde zonnehoed. Drink geregeld water.
  Vermijd zware inspanningen na de maaltijd.
• Alarmsignalen
  Na blootstelling aan de zon: grote dorst, hoofdpijn, gevoel van zwakte, duizeligheid.
• Wat te doen?
  Zoek een koele plek op. Neem een frisse douche of wikkel je in koude, vochtige handdoeken. Drink veel, bij voorkeur lichtjes gezouten water.
  Bij braken of onpasselijkheid (het gevoel van duizeligheid) : laat een dokter komen of laat je naar het ziekenhuis brengen.
  
  

Lees ook: Hitteslag en zonneslag: symptomen en behandeling

Zwemmen in zee en andere badplaatsen

Zee en andere badplaatsen
Zwemmen in de zee houdt meestal weinig risico op ziektes in.
• Informeer bij de lokale bevolking naar mogelijke risico's bij het baden (stromingen, hoge golven,...).
• Controleer of baden is toegestaan.
• Draag watersandalen om eventuele giftige steken of beten te voorkomen. Kwallenbeten zijn meestal ongevaarlijk, maar kunnen pijn en irritatie veroorzaken. Spoel ze met azijn.
• Om geïrriteerde ogen (door zout, zand, chloor of stof) te verzorgen, kan je een oogbad (in unidosis) meenemen.

Baden in zoet water & schistosomiasis
Schistosomiasis of bilharziasis wordt veroorzaakt door parasieten waarvan zoetwaterslakken de belangrijkste dragers zijn. Bij besmetting dringen de parasieten door de huid van personen die zich baden, wassen of zwemmen in vervuild water. Ze ontwikkelen zich in de bloedvaten en produceren in enkele weken nieuwe eitjes. Na enkele dagen kan de huid rood worden en beginnen jeuken. Koorts, rillingen, hoesten en spierpijnen treden op na 1 tot 2 maand. Er bestaat nog geen vaccin tegen schistosomiasis. Deze ziekte komt voor in tropische streken en treft in Afrika vooral het gebied ten zuiden van de Sahara. Schistosomiasis vormt in Egypte en centraal China een groot probleem voor de volksgezondheid. Wanneer je door deze streken reist, begeef je dan niet in stilstaand zoet water.

Lees ook: Welke ziektes kan je krijgen door zwemmen in verontreinigd water?

Hoogte en gebergte

Lees ook: Hoogteziekte voorkomen en behandelen

Reisziekte

Het gaat om verschillende symptomen (duizeligheid, misselijkheid, braakneigingen) die worden veroorzaakt door de bewegingen van het vervoermiddel (autobus, auto, boot of vliegtuig).

Hoe voorkomen?
• Eet met regelmatige tussenpozen iets kleins.

• Kijk ver voor je uit (naar de horizon). 
• Lees niet in de auto of in de autobus.
  
• Zet je in de rijrichting.
  
• Op zee: blijf in het midden van de boot of op het dek.

Sommige geneesmiddelen verzachten deze ongemakken. Vraag raad aan je huisarts.

Lees ook: Wat doen tegen reisziekte of wagenziekte?

Ongelukken voorkomen

Bij verblijf in het buitenland zijn verkeersongevallen de belangrijkste oorzaak van overlijden.
Bij aankomst, zeker wanneer er een groot tijdsverschil bestaat, is het belangrijk uitgerust te zijn vooraleer je achter het stuur plaatsneemt.

• Ga na of het voertuig volledig in orde is.
  
• Neem de tijd om je reisroute voor te bereiden.
  
• Let goed op! De wegen zijn niet altijd in perfecte staat en onverwachte obstakels zijn niet ondenkbaar.
  
• Gebruik geen alcoholische dranken indien je moet rijden. 
• Zorg ervoor dat er steeds voldoende water of frisdrank in de wagen aanwezig is. 

Jet lag

Het tijdsverschil kan je slaapwaak-ritme verstoren.
De aanpassingstijd varieert volgens het aantal 'tijdssprongen' die je hebt gemaakt.
Pas je levensritme van bij de aankomst aan het lokale ritme aan (maaltijden, slaap,...).

Lees ook: 19 tips om jetlag te voorkomen of te verhelpen

Vliegtuigreizen

Stop alle geneesmiddelen in je handbagage.
Opgelet: vloeistoffen zijn niet toegelaten in het vliegtug.

Als het vliegtuig aan het dalen is, kan het verschil in druk onaangename effecten veroorzaken op je trommelvliezen:

• Slikken, geeuwen of kauwen op een kauwgom kan het ongemak verlichten.
• Knijp je neus en mond lichtjes toe en tracht uit te ademen.
• Het gebruik van een ontzwellende neusspray kan nuttig zijn.
• Airconditioning veroorzaakt vaak droge ogen: een kunsttraan (in unidosis) kan hiertegen helpen. Dit is vooral belangrijk voor lensdragers.
  Bij lange vliegreizen kan je problemen in de onderste ledematen (bv. aderontsteking) voorkomen door geregeld iets te drinken (vermijd alcohol) en door op tijd en stond je benen te bewegen (even wandelen, de voeten strekken en buigen).
• Mensen met antecedenten of een verhoogd risico op trombose moeten soms specifieke voorzorgsmaatregelen nemen. Informeer vooraf bij je arts.

Lees ook: DVT of longembolie bij vliegtuigreizen: het 'economy class' syndroom