Sulfietallergie en -intolerantie: symptomen en welke producten vermijden?

dossier Sulfieten zijn conserveermiddelen die aan veel voedingsmiddelen worden toegevoegd: wijn, bepaalde gedroogde vruchten, gebak of bewerkte aardappelen. Hoewel ze voor de meeste mensen geen probleem vormen, kunnen ze bij gevoelige personen, met name astmatici, soms ernstige reacties veroorzaken. Welke voedingsmiddelen moet je vermijden bij sulfietintolerantie? En hoe kun je ze herkennen?

Wat zijn sulfieten?

Sulfieten zijn chemische stoffen die aan bepaalde industriële voedingsmiddelen worden toegevoegd om het uiterlijk en de houdbaarheid te verbeteren. Ze hebben een antioxiderend, conserverend en antimicrobieel effect, waardoor ze:

• het uiterlijk en de kleur van voedingsmiddelen behouden en bruinkleuring voorkomen;
• ongewenste fermentatie van producten voorkomen en de groei van bacteriën of schimmels vertragen. 

Deze additieven vallen onder de nummers E220 tot E228. Ze worden bijvoorbeeld aangetroffen in wijn, bewerkte vleeswaren, gedroogd fruit, vinaigrettes of industriële citroensappen.

Sulfieten kunnen ook natuurlijk ontstaan tijdens fermentatie. Voedingsmiddelen zoals zuurkool, kimchi, kefir of kombucha bevatten ze, maar in zeer kleine hoeveelheden.

© Getty Images - Les vins blancs, rosés et pétillants contiennent la plupart du temps des sulfites ajoutés.

Wat is sulfietintolerantie (soms verkeerdelijk “allergie” genoemd)?

Bij sommige mensen kunnen sulfieten een overgevoeligheidsreactie uitlokken. Vaak wordt ten onrechte gesproken van een “allergie”, maar het gaat eigenlijk om een ontstekingsreactie: sulfieten stimuleren bepaalde afweercellen van het lichaam zonder een echte allergische reactie te veroorzaken. Dit leidt echter tot symptomen die lijken op allergie, zoals piepende ademhaling, hoesten, beklemming op de borst, jeuk, buikpijn of hoofdpijn.

Een echte sulfietallergie, veroorzaakt door IgE-antilichamen, is zeldzaam.

Wie loopt het meeste risico?

Voor de meeste mensen zijn sulfieten onschadelijk. Bepaalde groepen, zoals astmatici of mensen met allergische rhinitis, zijn echter gevoeliger voor sulfieten.

Volgens cijfers heeft minder dan 2% van de algemene bevolking een sulfietintolerantie, maar 5 tot 10% van de astmatici is gevoelig.

Symptomen van sulfietintolerantie

De symptomen treden meestal binnen een halfuur na inname van een sulfietrijk voedingsmiddel op. Klachten verschillen per persoon, maar uiten zich vaak als:

• Ademhalingsproblemen: hoesten, piepen, kortademigheid;
• Symptomen van rhinitis: verstopte of loopneus, niezen;
• Jeuk of soms urticaria (netelroos);
• Buikpijn, misselijkheid, diarree;
• Hoofdpijn of migraine.

Bij astmatici kan sulfietintolerantie astma-aanvallen verergeren. Ernstige reacties zijn zeldzaam bij niet-astmatici.

Kan sulfietintolerantie levensbedreigend zijn?

Bij astmatici kunnen sulfieten hevige bronchospasmen veroorzaken en een ernstige astma-aanval uitlokken. Noodbehandeling met bronchodilatoren of antihistaminica kan nodig zijn.

Bij mensen met een sulfietallergie kan inname leiden tot een ernstige allergische reactie: anafylaxie. Dit komt zelden voor, maar kan levensbedreigend zijn: ernstige ademhalingsproblemen, slikproblemen, snelle hartslag, bewustzijnsverlies.

Lees ook: Anafylactische shock: ernstige allergische reactie

Hoe weet je of je sulfietintolerant bent?

Er is geen betrouwbare bloed- of huidtest. De meeste gevoelige personen hebben een negatieve allergietest. De diagnose wordt gesteld op basis van symptomen, astma- of allergiegeschiedenis, en soms via een provocatietest in een ziekenhuis. Hierbij krijgt men onder medisch toezicht kleine doses sulfiet toegediend om de reactie te observeren.

Het bijhouden van een eet- en symptoomdagboek kan nuttig zijn. Soms wordt een eliminatiedieet aanbevolen om de diagnose te bevestigen.

Voedingsmiddelen die sulfieten bevatten

© Getty Images - Sulfieten worden vaak toegevoegd aan gedroogd fruit, met name aan abrikozen, pruimen en dadels.

Zitten er ook in andere zaken sulfieten?

Ja. Sommige geneesmiddelen, cosmetica en vervuiling bevatten sulfieten en kunnen bij gevoelige personen symptomen veroorzaken.

• Geneesmiddelen: sommige injecteerbare of inhalatiegeneesmiddelen, zoals adrenaline, bepaalde tandheelkundige anesthetica, corticosteroïden of antibiotica (doxycycline, aminoglycosiden) bevatten soms sulfieten als conserveermiddel.
• Cosmetica: sommige shampoos, tandpasta’s, lotions of zepen bevatten sulfieten of verwante verbindingen.
• Luchtvervuiling: zwaveldioxide (SO2) is een gas uit de verbranding van fossiele brandstoffen en kan luchtwegirritatie veroorzaken bij gevoelige personen.

Behandeling van sulfietintolerantie

Hoe herken je sulfieten op een etiket?

© Getty Images - Les sulfites correspondent aux numéros E de 220 à 228.

Extra tips om sulfieten te vermijden

• Kies verse, zelfbereide gerechten;
• Biologisch gedroogd fruit zonder conserveermiddelen;
• Biologische wijnen en sappen met laag sulfietgehalte.

Wanneer een arts raadplegen?

Als je astmatisch bent of eerder reacties kreeg na wijn of gedroogd fruit, bespreek dit met je arts. Een aangepast dieet en een nauwkeurige diagnose kunnen ongemakken en ademhalingscomplicaties voorkomen.

Bronnen: