Gerelateerde artikels
Is een uitgezaaide kanker nog te genezen?
In dit artikel
Is een uitgezaaide kanker nog te genezen?
dossier
Een diagnose van uitgezaaide (metastatische) kanker roept vaak veel vragen op. Is genezing nog mogelijk? Welke behandelingen zijn er nog? En wat betekent dit voor de kwaliteit van leven?
Lees ook: Wat zijn mogelijke oorzaken van kanker?
Wat betekent ‘uitgezaaide kanker’?
© Getty Images / borstkanker met uitzaaiingen
Uitzaaiingen (metastasen) ontstaan wanneer kankercellen zich losmaken van de oorspronkelijke tumor en via bloed- of lymfebanen naar andere delen van het lichaam reizen. In veel gevallen gaat het om lever, longen, botten of hersenen, maar elke plaats is mogelijk. Bij ongeveer 1 op de 5 nieuwe kankerpatiënten is de ziekte bij de diagnose al uitgezaaid. Bij uitgezaaide kanker spreken artsen vaak van stadium IV, omdat genezing in de meeste gevallen niet meer mogelijk is, maar behandeling wel kan helpen om symptomen te beheersen en de levensduur te verlengen.
Lees ook: 15 tips om je risico op kanker te verlagen
Behandeling bij kanker met uitzaaiingen
Hoewel volledige genezing bij uitgezaaide kanker zelden haalbaar is, biedt behandeling vaak belangrijke voordelen:
- Systemische therapieën zoals chemotherapie, hormoontherapie, immunotherapie en gerichte medicijnen kunnen de groei van tumoren vertragen.
- Lokale ingrepen (bijv. bestraling of operaties) kunnen symptomen, bijvoorbeeld pijn door botmetastasen, effectief verminderen.
- Ongeveer 1 op de 3 van alle patiënten met uitgezaaide kanker ontvangt géén tumorgerichte behandeling, om uiteenlopende redenen, zoals een te kwetsbare gezondheid of korte levensverwachting.
Lees ook: Mogelijke tekenen en signalen van kanker
Wanneer is een uitgezaaide kanker wel nog te genezen?
Hoewel uitzaaiingen meestal duiden op een ongeneeslijk stadium van kanker, bestaan er uitzonderingen. Overlevingsstatistieken geven slechts een gemiddeld beeld en zeggen weinig over het individuele verloop. In zeldzame gevallen zijn uitzaaiingen dan ook wél curatief behandelbaar. Dat geldt bijvoorbeeld voor sommige patiënten met levermetastasen bij dikkedarmkanker of melanoom, wanneer deze operatief verwijderd kunnen worden. Wat mogelijk is, hangt sterk af van factoren zoals het type tumor, de locatie van de uitzaaiingen en de algemene conditie van de patiënt. Daarom is een persoonlijk gesprek met de behandelend oncoloog essentieel om realistische opties en verwachtingen te verkennen.
Lees ook: Screening: voor welke kankers bestaat vroege opsporing?
Wat als genezing niet meer kan? Levenskwaliteit en palliatieve zorg bij uitgezaaide kanker
Uitgezaaide kanker brengt vaak ingrijpende klachten met zich mee, zoals vermoeidheid, pijn, misselijkheid en sociaal isolement. Omdat genezing meestal niet haalbaar is, verschuift de focus van behandelen naar het behouden van kwaliteit van leven.
Palliatieve zorg speelt daarin een cruciale rol. Die zorg richt zich niet alleen op lichamelijke klachten, maar ook op emotionele, sociale en spirituele behoeften. Vroege inzet van palliatieve zorg kan klachten verlichten, overbehandeling voorkomen en bijdragen aan een waardige laatste levensfase.
Belangrijke elementen zijn:
- Aandacht voor wat de patiënt zelf belangrijk vindt. In een zogenaamd vier-dimensiesgesprek staan de lichamelijke, emotionele, sociale én spirituele behoeften van de patiënt centraal. Wat zijn de zorgen? Wat geeft iemand houvast? Wat betekent kwaliteit van leven voor de patiënt zelf?
- Een vast aanspreekpunt voor coördinatie van zorg. Zeker bij complexe trajecten is het belangrijk dat er één centrale zorgverlener is, bij voorkeur de huisarts, die het overzicht behoudt en zorgt voor goede communicatie tussen ziekenhuis, thuiszorg en andere betrokken hulpverleners.
- Proactieve zorgplanning. Door tijdig het gesprek aan te gaan over wat iemand belangrijk vindt in de laatste levensfase, kunnen behandeldoelen en keuzes beter afgestemd worden.
- Vroege inzet van palliatieve zorg: Onderzoek toont aan dat patiënten die al in een vroeg stadium palliatieve zorg ontvangen, minder last hebben van klachten, minder vaak onnodig belastende behandelingen ondergaan in de laatste levensfase en vaker overlijden op de plaats van hun voorkeur (bijvoorbeeld thuis in plaats van in het ziekenhuis). Palliatieve zorg is dus geen afscheid van zorg, maar juist zorg die blijft: gericht op comfort, autonomie en menselijkheid.
Lees ook: Wat zullen de meest voorkomende en dodelijkste types kanker zijn in 2050?
Conclusie
Een diagnose van uitgezaaide kanker betekent vaak dat genezing niet meer mogelijk is. Toch betekent dat niet dat er niets meer gedaan kan worden. Dankzij verschillende behandelmogelijkheden kunnen klachten worden verlicht en kan de ziekte in sommige gevallen worden afgeremd. In zeldzame situaties is zelfs een curatieve aanpak nog haalbaar. Maar minstens zo belangrijk is de aandacht voor kwaliteit van leven: fysiek, emotioneel, sociaal en spiritueel.
Bronnen:
auteur:
Lotte Poté,
gezondheidsjournalist
