Gerelateerde artikels
Hoe ongezond zijn energiedrankjes?
In dit artikel
Hoe ongezond zijn energiedrankjes?
- Wat zit er in energiedrankjes?
- Voordelen van energiedrankjes
- Risico’s van energiedrankjes
- Ernstige gezondheidsrisico’s
- Energiedrankjes in combinatie met alcohol of medicatie
- Hoeveel energiedrankjes mag een gezond persoon drinken?
- Wie kan energiedrankjes beter vermijden?
- Gezonde alternatieven voor energiedrankjes
dossier Energiedrankjes lijken onschuldig, maar zitten bomvol cafeïne en suiker. Regelmatig gebruik kan serieuze risico’s met zich meebrengen, van hartkloppingen tot een verhoogde kans op beroertes.
Wat zit er in energiedrankjes?
Er zijn tegenwoordig talloze drankjes waarmee je snel een dosis cafeïne binnenkrijgt. Koffie wordt meestal als veilig beschouwd, zolang je het met mate drinkt. Energiedrankjes geven je een snellere kick dan een gewone kop koffie. Zo bevat een blikje Red Bull van 250 ml zo’n 80 mg cafeïne, een normale kop koffie van 240 ml bevat er 95 mg. Klinkt onschuldig, toch? Niet helemaal. Cafeïne is namelijk maar één stukje van de puzzel. Energiedrankjes bevatten vaak ook grote hoeveelheden suiker, plus extra stoffen zoals taurine, guarana en ginseng, een krachtige mix die je lichaam flink onder druk kan zetten. Sommige merken bevatten zelfs extreem geconcentreerde cafeïne, met zo’n 200 mg in slechts 60 ml. Deze combinaties kunnen elkaar versterken en leiden tot snellere hartritmestoornissen dan cafeïne alleen.
Voordelen van energiedrankjes
Energiedrankjes kunnen je tijdelijk een duwtje in de rug geven. De hoge dosis cafeïne zorgt vrijwel meteen voor een gevoel van alertheid en verhoogde focus. Dat maakt ze aantrekkelijk in situaties waarin je extra scherp moet zijn, zoals bij een toets, nachtdienst of lange autorit. Voor gezonde volwassenen die af en toe een energiedrankje nemen, zijn deze effecten meestal onschuldig. Maar het blijft een tijdelijke oplossing, geen vervanging voor slaap, goede voeding of een gezond ritme.
Risico’s van energiedrankjes
Toch kleven er duidelijke gezondheidsrisico’s aan regelmatig gebruik, vooral als je hoge hoeveelheden drinkt of als je onderliggende aandoeningen hebt:
Fysieke symptomen
- Versnelde hartslag (tachycardie)
- Verhoogde bloeddruk
- Maag- en darmklachten (zoals misselijkheid of diarree)
- Hoofdpijn
- Gewichtstoename door suikerinname
- Tandbederf
Mentale symptomen
- Angstgevoelens
- Stemmingswisselingen of depressieve klachten
- Slapeloosheid of rusteloosheid
- Hallucinaties (bij extreem gebruik)
Ernstige gezondheidsrisico’s
Het regelmatig drinken van energiedrankjes kan leiden tot ernstige gezondheidsproblemen. Zo is er een verhoogd risico op beroertes en hartproblemen, onder meer door het reversibel cerebraal vasoconstrictiesyndroom (RCVS), waarbij de bloedvaten in de hersenen plotseling verkrampen. Daarnaast kan de insulinegevoeligheid afnemen en de bloedsuikerspiegel stijgen, wat vooral risicovol is voor mensen met (pre)diabetes.
Er zijn zelfs gevallen bekend van plotselinge hartstilstand bij verder gezonde mensen na het drinken van slechts een paar blikjes (500–750 ml). Uit dierproeven en casusonderzoek blijkt bovendien dat energiedrankjes ontstekingsreacties kunnen veroorzaken in organen zoals de lever, nieren en alvleesklier. In zeldzame gevallen zijn ook auto-immuunreacties en huidproblemen (zoals dermatitis) gemeld, mogelijk gelinkt aan bepaalde bestanddelen in deze dranken.
Wetenschappers vermoeden dat het werkelijke aantal overlijdensgevallen door energiedrankjes aanzienlijk hoger ligt dan tot nu toe is vastgesteld, met name onder jongeren en sporters, bij wie het gebruik vaak onderschat wordt en minder goed geregistreerd.
Energiedrankjes in combinatie met alcohol of medicatie
De stimulerende werking van een energiedrankje maskeert het effect van alcohol, waardoor je je minder dronken voelt dan je bent. Dat kan leiden tot:
- Bingedrinken (vier keer zo waarschijnlijk).
- Risicovol gedrag (zoals onveilige seks of rijden onder invloed).
- Uitdroging, door de vochtafdrijvende werking van cafeïne.
Energiedrankjes kunnen ook invloed hebben op medicijnen. Gebruik je antidepressiva, bloedverdunners of middelen tegen angst? Dan kan de werking versterkt of juist verzwakt worden. Vermijd dus energiedrankjes wanneer je medicatie neemt of alcohol drinkt.
Hoeveel energiedrankjes mag een gezond persoon drinken?
De Europese voedselveiligheidsautoriteit (EFSA) geeft aan dat volwassenen tot 400 mg cafeïne per dag kunnen verdragen, met een maximum van 200 mg per keer. De Amerikaanse FDA waarschuwt dat bij plotselinge inname van 1200 mg cafeïne (ongeveer 6–8 blikjes) acute vergiftiging kan optreden. Op basis van deze richtlijnen stellen onderzoekers voor om het gebruik te beperken tot:
- Maximaal 1 blikje (250 ml) per keer
- Niet meer dan 2 per dag voor volwassenen
Deze limieten zijn nog aan de voorzichtige kant, omdat energiedrankjes ook andere stimulerende stoffen bevatten waarvan het gecombineerde effect niet volledig bekend is.
Wie kan energiedrankjes beter vermijden?
Sommige mensen kunnen energiedrankjes beter volledig vermijden:
- Kinderen en tieners
- Zwangere vrouwen
- Mensen met hart- of nierproblemen
- Iedereen die medicatie gebruikt
Voor jongeren is voorzichtigheid extra belangrijk. Er zijn aanwijzingen dat langdurig gebruik het risico op gedragsstoornissen, angststoornissen en slapeloosheid vergroot.
Gezonde alternatieven voor energiedrankjes
Er bestaan “gezondere” varianten van energiedrankjes (minder suiker, minder calorieën, toegevoegde vitamines), maar dat betekent niet automatisch dat ze gezond zijn. Ze bevatten waarschijnlijk nog steeds stimulerende middelen en toevoegingen waar je lichaam niets aan heeft. Als je een energieboost kan gebruiken, grijp je beter naar een van deze alternatieven:
- Koffie (met mate, rijk aan antioxidanten)
- Zwarte thee (45 mg cafeïne, halve dosis van koffie)
- Groene thee (helpt mogelijk tegen kanker, hartziekten, hoge bloeddruk)
- Kokoswater (boordevol mineralen en elektrolyten, ideaal na het sporten)
- Kombucha of waterkefir (gefermenteerde drank met probiotica)
- Sportdrank (goed voor elektrolyten, maar let op de suiker)
Wil je structureel meer energie? Dan zijn slaap, voeding, beweging en hydratatie de echte sleutels. Het is verleidelijk om een blikje te pakken, maar de effecten zijn kortdurend en de risico’s op lange termijn mogelijk groter dan je denkt.
|
Conclusie Energiedrankjes zijn legaal en makkelijk verkrijgbaar, maar dat maakt ze nog niet onschuldig. Wetenschappelijk onderzoek wijst op reële gezondheidsrisico’s, zelfs bij relatief bescheiden gebruik. Voorzichtigheid, vooral bij jongeren en mensen met medische aandoeningen, is dus absoluut geboden. |
Bronnen:
auteur:
Lotte Poté,
gezondheidsjournalist
