Kunt u als recreatief sporter gecontroleerd worden op doping?

nieuws Sinds 1 april 2015 is in de Vlaamse Gemeenschap een vernieuwde antidopingwetgeving van kracht. De antidopingregels zijn van toepassing op zo goed als alle sporters, ongeacht hun niveau of het feit of ze nu al dan niet deelnemen aan wedstrijden. Alleen wie buiten elke vorm van organisatie sport - dus geen lid is van een club en nooit deelneemt aan sportevenementen, ongeacht of ze van recreatieve, demonstratieve of competitieve aard zijn - valt buiten toepassing van de antidopingregels. Wanneer u meedoet aan bijvoorbeeld de 20 km van Brussel of een georganiseerde fietstocht, valt u wél onder de dopingwetgeving.

Wat is doping?
Volgende praktijken worden als doping beschouwd:
1. Het gebruik van een verboden stof (bv. amfetamines) of methode (bv. ozontherapie).
Bewust of onbewust gebruik van deze stoffen en methoden kan zowel vastgesteld worden aan de hand van een “positieve dopingcontrole” (aanwezigheid van een verboden stof in een urine- of bloedmonster) als aan de hand van een afwijkend biologisch paspoort (een patroon van abnormale biologische gegevens dat door niets anders dan dopinggebruik kan verklaard worden) als aan de hand van getuigenverklaringen, e-mails, enz.
Let ook op met stoffen die buiten wedstrijdverband (sportief) toegelaten zijn, zoals cannabis. Als er zich nog sporen van deze of een andere binnen wedstrijdverband verboden stof in je lichaam bevinden op het moment van de wedstrijd, zal je moeten bewijzen dat deze sporen niet te wijten zijn aan gebruik binnen wedstrijdverband.

2. Het bezit van een verboden stof of een verboden methode.
Zelfs als je het niet gebruikt hebt of van plan bent te gebruiken en enkel even hebt bijgehouden voor een vriend of kennis. Ook de aankoop op zich van een verboden stof wordt beschouwd als bezit, zelfs als de verboden stof niet geleverd wordt en dus nooit fysiek in je bezit is geweest. Let op met wat je bestelt op het internet. Wat als onschuldig wordt verkocht, kan in de praktijk verboden stoffen bevatten.

3. Fraude of poging tot fraude bij de dopingcontrole.
Dit kan bijvoorbeeld het opzettelijk hinderen van de controlearts zijn, het intimideren van een getuige of de poging je urinemonster te beïnvloeden of vervalsen (bv. door er een maskerende stof aan toe te voegen of urine van iemand anders proberen af te geven).

4. Weigeren of ontwijken van een dopingcontrole.
Niet opdagen kan zowel bewust of onbewust zijn (bv. vergeten dat je opgeroepen bent of, in geval van wielrenners, niet controleren of je opgeroepen bent). Beide gevallen zijn strafbaar. Het ontwijken van een dopingcontrole, bv. doen alsof je niet thuis bent als de controlearts aan de deur belt, is evenzeer een dopingpraktijk.

5. Een sporter aanmoedigen of helpen bij dopinggebruik.
Het toedienen, aanmoedigen, verbergen of eender welke andere medeplichtigheid bij dopingpraktijken is op zich ook een dopingpraktijk.

6. Samenwerken met voor dopingpraktijken veroordeelde personen.
Als sporter of begeleider van sporters mag u niet sportief of professioneel samenwerken met coaches, trainers, dokters of andere personen waarvan u bent ingelicht dat ze veroordeeld zijn voor dopingpraktijken en hun straf nog niet uitgezeten hebben.

7. Drie inbreuken inzake verblijfsgegevens binnen 12 maanden. Deze laatste dopingpraktijk is in eerste instantie van toepassing op elitesporters, maar in uitzonderlijke gevallen kan ook aan een recreatieve sporter opgelegd worden om verblijfsgegevens in te dienen.

Welke stoffen en methoden zijn verboden?
Welke stoffen en methoden verboden zijn voor sporters is te vinden op www.dopinglijn.be.

De lijst maakt een onderscheid tussen de volgende stoffen:
1. Stoffen die altijd verboden zijn (bv. hormonen, anabolica, diuretica, EPO,...). Een stof die altijd verboden is, is bij elk gebruik verboden, bv. ook tijdens trainingen of thuis.
Verboden methodes zoals bloedtransfusies of -manipulaties, of intraveneuze injecties in bepaalde situaties zijn altijd verboden.

2. Stoffen die enkel binnen wedstrijdverband verboden zijn (bv. stimulerende middelen, cannabis, corticosteroïden). Een stof die enkel binnen wedstrijdverband verboden is, mag u gebruiken op training en bij andere gelegenheden, maar let op: sommige stoffen blijven lang in het lichaam zitten. Als er tijdens een wedstrijd nog sporen te vinden zijn van het gebruik van een verboden stof buiten wedstrijdverband (bv. cannabis op een feestje), zal dit beschouwd worden als een dopingpraktijk.

3. Stoffen die enkel in bepaalde sporten of sporttakken verboden zijn (bv. alcohol in auto- en motorsport, schieten, vliegsport, bowling..., en betablokkers bij autosport, boogschieten, darts, golf, ski en snowboarden...).

Geneesmiddelen kunnen verboden stoffen bevatten
Veel gewone medicatie, zoals pijnstillers en behandelingen voor verkoudheden en griep, bevat verboden stoffen.

Welke medicatie verboden stoffen bevat vindt u onder de rubriek ‘lijst geneesmiddelen’ op www.doping- lijn.be
• Om als sporter een verboden stof of methode te gebruiken om medische redenen, is een doktersvoorschrift niet voldoende. U moet hiervoor ook een officiële toestemming (‘TTN’) van NADO Vlaanderen aanvragen. Als er voor uw aandoening een alternatief geneesmiddel bestaat dat geen verboden stoffen bevat, zal u geen TTN krijgen voor het gebruik van de verboden stof.
• Voor minderjarigen volstaat wel een doktersattest voor het gebruik van verboden (genees)middelen.

Voorzichtig met geneesmiddelen en voedingssupplementen
Onbewust dopinggebruik is ook dopinggebruik. Wees daarom voorzichtig met geneesmiddelen en voedingssupplementen.
• Deel uw arts mee dat ze u, tenzij in noodgevallen, geen me- dicatie mogen geven die verboden stoffen bevat of verboden methodes op u mogen toepassen.
• Deel ook u omgeving mee dat zij moeten opletten u geen verboden stoffen toe te dienen of aan te reiken, en zich dienen te informeren over wat verboden is.
• Gebruik uw gezond verstand. Neem dus geen drank of voeding aan van onbekenden, bestel geen pillen op het internet en let op met voedingssupplementen. Wat te mooi is om waar te zijn (een product dat fantastische resultaten belooft, maar beweert geen verboden stoffen te bevatten), is dit meestal ook.
• Zelfs legaal verkrijgbare producten kunnen voor sporters verboden stoffen bevatten. U moet altijd zelf nagaan of er geen verboden stoffen voorkomen op de ingrediëntenlijst. Een klassieker op dit vlak is de verboden stof methylhexamine, ook als 'geranamine', 'geraniumextract' of 'geraniumolie' vermeld op het label van veel voedingssupplementen.

Hoe en wanneer kunt u gecontroleerd worden?
Elke sporter kan op elk moment aan een dopingcontrole te onderworpen worden. Dit kan dus zowel na een wedstrijd als op training, als op een moment dat u geen sport aan het beoefenen bent. Als recreatieve sporter ('breedtesporter' in de wetgeving) zal u doorgaans enkel binnen wedstrijdverband of in een fitnesscentrum gecontroleerd worden. Tenzij u wielrenner of bodybuilder bent, zal u persoonlijk meegedeeld worden of u geselecteerd bent voor een dopingcontrole. Wielrenners en bodybuilders zijn verplicht na elke wedstrijd zelf te controleren of er een dopingcontrole is en of ze hiervoor geselecteerd zijn.

Bij recreatieve sporters wordt doorgaans enkel een urinemonster afgenomen. De controlearts zal er in uw aanwezigheid op toezien dat u de vereiste minimumhoeveelheid levert, namelijk 90 ml. Als u niet onmiddellijk de volledige 90 ml kunt leveren, wordt de urine die u al had verzegeld en kunt u wat later de resterende hoeveelheid urine afleveren.
U moet bij de dopingcontrole een formulier ondertekenen. Het is belangrijk dit formulier goed te lezen en eventuele opmerkingen en alle ingenomen medicatie of voedingssupplementen die u de laatste zeven dagen ingenomen hebt, te laten noteren.

Welke sancties riskeert u?
Als u schuldig wordt bevonden aan een dopingpraktijk, wordt u uitgesloten van deelname aan wedstrijden, sportevenementen en het beoefenen van sport in clubverband. Daarnaast zult u ook nog een geldboete moeten betalen.
• Voor opzettelijke dopingpraktijken (bv. fraude, handel, bewust gebruik of bezit van een verboden stof) is de standaarduitsluiting vier jaar.
• Voor onopzettelijke dopingpraktijken (bv. onbewust gebruik, missen van een dopingcontrole) is de standaarduitsluiting twee jaar.
• De geldboete die doorgaans wordt opgelegd, schommelt tussen de 1000 en 4000 euro, hoewel wettelijk gezien boetes tot 25.000 euro kunnen opgelegd worden.
• Indien uw dopingpraktijk ook een inbreuk inhoudt van de Drugwet (bv. gebruik van cocaïne) kunt u bovendien strafrechtelijk vervolgd en veroordeeld worden.

De volledige antidopingregelgeving is te vinden op www.dopinglijn.be