nieuws
Recent verschenen opnieuw enkele studies met tegenstrijdige resultaten over het nut van borstkankerscreening door mammografie. Volgens een aantal studies worden hierdoor geen mensenlevens gered, volgens andere studies heeft screening wel degelijk zin.
In Vlaanderen gebeurt de borstkankerscreening bij alle vrouwen in Vlaanderen vanaf 50 tot en met 69 jaar. De Vlaamse overheid volgt voor de bepaling van de leeftijdsgrenzen de Europese aanbevelingen. De mammografie is in die leeftijdsgroep het beste middel om borstkanker in een vroeg stadium op te sporen. Het vroegtijdig ontdekken van kleinere borstletsels, vaak zelfs niet eens invasief, laat in principe meer behandelingen toe waardoor meer vrouwen kunnen genezen worden. Daarnaast laat het vroegtijdig> ontdekken van kleine letsels ook meer borstsparende behandeling mogelijk zodat er minder borsten worden geamputeerd. Ten slotte kan behandeling van vroege letsels leiden tot minder therapiekosten: minder hormoon- en chemotherapie en minder hospitalisatiekosten bij gemetastaseerde patiënten.
Pro
Volgens onderzoekers van het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam in het tijdschrift Cancer Epidemiology, Biomarkers & Prevention lopen vrouwen die hebben deelgenomen aan het bevolkingsonderzoek naar borstkanker, de helft minder risico om te overlijden aan borstkanker. Voor vrouwen die wat ouder waren, tussen de 70 en 75 jaar, blijkt het effect van borstkankerscreening nog groter. Bij hen nam het risico om te overlijden aan borstkanker met 84% af. Voor de wat jongere vrouwen, tussen 50 en 69 jaar, ligt dat percentage wat lager, namelijk 39 procent. Nog steeds een belangrijke verlaging van het risico op overlijden.
Volgens nieuwe gegevens van de US Preventive Services Task Force vermindert screening het aantal doden door borstkanker met 14% bij vrouwen tussen 50 en 59 jaar en met 32% voor vrouwen tussen 60 en 69 jaar.
In een nieuwe aanbeveling van de Canadian Task Force on Preventive Care worden de mogelijke nadelen van screening (overdiagnose en overbehandeling) afgewogen tegen de voordelen. Voor de leeftijdsgroep van 50 tot 70 jaar wegen de voordelen zwaarder door dan de nadelen, zo besluit de Task Force: Men moet 720 vrouwen gedurende 11 jaar screenen om één dodelijk geval van borstkanker te voorkomen. Dit gaat gepaard met 204 vals positieve resultaten (waarbij dus ten onrechte borstkanker wordt vastgesteld) en met 26 onterechte borstbiopsieën.
Contra
Volgens een artikel in het gezaghebbende British Medical Journal heeft borstkankerscreening echter mogelijk meer nadelen dan voordelen. Vrouwen mogen dan misschien langer leven door screening, de kwaliteit van hun leven is wellicht slechter, alleszins tijdens de eerste tien jaar na screening.
Er is namelijk vaak sprake van overdiagnose en onnodige chirurgie, waardoor de zogenaamde Quality Adjusted Life Years of Qaly’s in de eerste tien jaar na de screening negatief uitvallen. Qali’s zijn een maat voor het aantal jaren dat iemand in goede gezondheid leeft. Pas na tien jaar wegen de voordelen op tegen de nadelen.
Ook een tweede artikel in de Archives of Internal Medicine twijfelt aan het nut van borstkankerscreening. De kans dat bij een vrouw van vijftig de komende tien jaar door screening een borstkanker wordt ontdekt, is 1.910 op 100.000. De absolute afname in sterfte dankzij screening is voor vrouwen van vijftig voor de komende twintig jaar 250 op 100.000. Met deze 250 voorkomen sterfgevallen op 1.910 ontdekkingen door screening komen de onderzoekers uit op een kans van 13 procent dat screening daadwerkelijk een leven redt. Zelfs in het meest gunstige scenario, bij een vrouw van 70, blijft het percentage vrouwen wier leven door het resultaat van de screening wordt gered, 25 procent.
Ook in een artikel in het decembernummer van hetJournal of the National Cancer Institute worden vragen gesteld bij de borstkankerscreening van vrouwen tussen 50 en 70 jaar. Volgens dit artikel moeten 838 vrouwen gedurende zes jaar gescreend worden om één dode door borstkanker te voorkomen. Van alle vrouwen van 50 tot 60 zal ongeveer 5 op 1.000 overlijden aan borstkanker over een periode van 10 jaar. Slechts één van die vijf zal voortijdig opgespoord worden door screening. Terwijl de helft van de vrouwen zullen geconfronteerd worden met vals-positieve resultaten, met alle gevolgen van dien.
In een commentaarartikel in het Canadian Medical Association Journal ten slotte wordt vlakaf gepleit voor het afschaffen van borstkankerscreening door mammografie vanwege het beperkte effect, het groot aantal vals positieve gevallen, onnodige tests en overbehandeling. “De beste manier om borstkanker terug te dringen is te stoppen met screening”, aldus de commentaarschrijver.
Meer info
Voor een goed overzicht van de huidige stand van zaken in de wetenschappelijke controverse rond borstkankerscreening kunnen we verwijzen naar het
novembernummer van het Canadian Medical Association Journal.
 |
 |
