PFOS en PFAS: hoe gevaarlijk zijn die chemische stoffen?
dossier
PFOS is de afkorting van perfluoroctaansulfonaten, chemische stoffen die behoren tot de brede familie van de PFAS, wat op zijn beurt staat voor poly- en perfluoralkylstoffen. Die chemicaliën worden sinds halfweg de vorige eeuw toegevoegd aan tal van materialen omdat ze water, vuil en vet kunnen afstoten en bovendien ook brandwerend zijn.
De stoffen worden onder meer gebruikt voor het maken van regenkleding, schoonmaakmiddelen, verpakkingen, anti-aanbakpannen en brandblusapparaten. Het gebruik van PFOS is echter sinds 2006 zwaar aan banden gelegd door de EU omdat lange blootstelling eraan mogelijk gezondheidsrisico’s inhoudt. Ons buurland Nederland werkt momenteel samen met Denemarken, Duitsland, Noorwegen en Zweden aan een voorstel voor een Europees verbod op PFAS. Het bedrijf 3M in Zwijndrecht stopte in 2002 met de productie van PFOS, maar ondertussen hebben deeltjes van de stoffen zich verspreid.
Lees ook: BPA-vrij geen garantie op veilige producten
Via drinkwater en voedsel
PFOS komt namelijk via de lucht en afvalwater in het milieu terecht en je kan de stoffen vooral opnemen via drinkwater en voedsel – vooral via
vis, schaaldieren, aardappelen,
eieren en producten van eigen kweek. Zowel de natuur als het menselijk lichaam kunnen PFOS maar moeilijk en langzaam afbreken. De Vlaamse regering nam daarom al de nodige voorzorgsmaatregelen, die je kan vinden op de website
https://www.vlaanderen.be/pfas-vervuiling. Het wordt bijvoorbeeld afgeraden om eieren van eigen kippen te eten wanneer je in een straal van vijf kilometer rond de 3M-fabriek woont.
Geen reden tot paniek
Volgens expert Jan Tytgat van de KU Leuven zitten de chemische stoffen helaas overal en is er niet één Vlaming vrij van PFOS. Dat wil wel niet zeggen dat je daar sowieso negatieve gevolgen van zal ondervinden. Hoewel er nog veel onduidelijkheid is over de impact van de stoffen, zou je enkel een verhoogd risico op problemen lopen als je er over lange tijd hoge concentraties van binnen krijgt. Tytgat stelt dat er geen reden is tot paniek, maar dat er wel dringend grondige onderzoeken nodig zijn. Als praktisch advies raadt de expert onder meer aan om zo gevarieerd mogelijk te eten, om het risico te spreiden.
Lees ook: Weekdieren bevatten meeste microplastics
Zoals gezegd zijn wetenschappers er nog niet over uit hoe schadelijk PFOS precies zijn. Uit onderzoek blijkt dat chronische blootstelling aan PFOS bij proefdieren resulteert in effecten op de lever, longen, hormoonwaarden, voortplanting en op de ontwikkeling. In hoeverre de stoffen dergelijke gezondheidsproblemen kunnen veroorzaken bij mensen, is nog moeilijk in te schatten. Het is ook nog onduidelijk of PFOS de kans op kanker verhogen.
Laatst bijgewerkt: juni 2021
Artikels over gezondheid in je mailbox? Schrijf je in op onze nieuwsbrief en ontvang een gratis e-book met gezonde ontbijtrecepten.
