Gerelateerde artikels
'60 tot 70 procent van patiënten met chronische klachten heeft baat bij neuromodulatie’
In dit artikel
'60 tot 70 procent van patiënten met chronische klachten heeft baat bij neuromodulatie’
dossier
Onzichtbare aandoeningen zoals chronische pijn, depressie en angst kunnen een enorme impact hebben op de levenskwaliteit van een persoon. Nieuwe neurologische technieken leveren groeiend bewijs dat een verstoorde hersenwerking aan de basis ligt van deze aandoeningen. Onderzoek heeft al aangetoond dat neuromodulatie bij psychiatrische en neurologische aandoeningen zinvol kan zijn. Neuromodulatie-experten Dirk De Ridder en Jan Ost geven een woordje uitleg.
Lees ook: Wat kan je doen tegen chronische pijn?
Wat is neuromodulatie?
Onze hersenen passen zich constant aan - zowel qua structuur als functie - aan een veranderende omgeving. Neuroplasticiteit heet dat. Soms loopt daarbij echter iets mis, waardoor hersenaandoeningen ontstaan zoals angst, depressie, pijn… Met neuromodulatie kan men de werking van de zenuwbanen beïnvloeden, zodat een functie die verloren is gegaan, hersteld wordt.
“Neuromodulatie is het gericht beïnvloeden van de neuroplasticiteit aan de hand van medicatie of stimulatie door lichtprikkels, geluidsprikkels, magnetische prikkels (Transcraniele Magnetische Stimulatie of TMS) of elektrische prikkels (transcraniele Elektrische Stimulatie of tES),” vertelt professor Dirk De Ridder van BRAI3N, een gespecialiseerd neuromodulatiecentrum dat gesitueerd is in Gent, maar wetenschappelijk onderzoek voert Ierland, USA, India, Duitsland, Korea en Nieuw-Zeeland.
Vooral de elektrische stimulatie evolueert razendsnel. Tien jaar geleden werden slechts 2 elektroden gebruikt om één, maximaal twee gebieden te beïnvloeden. Vandaag worden 32 elektroden ingezet, die onafhankelijk werken en die dus tegelijkertijd één hersennetwerk kunnen versterken, een ander remmen, of twee of drie hersennetwerken laten balanceren in hun interacties. Dat vergroot de toepassingsmogelijkheden op een nooit geziene manier.
Lees ook: Neuropathische pijn of zenuwpijn
Waarbij wordt neuromodulatie ingezet?
Neuromodulatie kan een handig instrument zijn om mee te beantwoorden aan de grote hulpvraag in het domein van de geestelijke gezondheidszorg. Want steeds meer mensen kampen met stress, en wie chronische stress ervaart, loopt een groter risico om angsten en depressie te ontwikkelen.
Ook voor patiënten met posttraumatische stressstoornis (PTSD), obsessief-compulsieve stoornis (OCS), chronische pijn, tinnitus, burn-out, fibromyalgie, chronische vermoeidheid, migraine, verslaving of andere hersenaandoeningen is neuromodulatie zinvol. Het beste resultaat verkrijgt men door neuromodulatie te combineren met andere behandelingsvormen zoals medicatie en praattherapie.
Lees ook: Welke soorten therapie zijn er?
Hoe gaat het in zijn werk?
Transcraniele Elektrische Stimulatie (tES)
Transcraniele Elektrische Stimulatie of tES is een vorm van elektrische stimulatie waarbij men stroom – gelijkstroom of wisselstroom – toedient om de werking van de hersencellen te beïnvloeden. Tijdens een sessie plaats men één of twee sponselektroden op de hoofdhuid. Een deel van de toegediende stroom zal zo de hersenschors bereiken. De positieve elektrode activeert de onderliggende neuronen. Cellen worden dus gevoeliger voor prikkels. De negatieve elektrode heeft het omgekeerde effect: hersencellen zullen minder snel reageren.
Bij tES voert men initieel vier à vijf sessies uit. Bij een positief resultaat zal men het aantal sessies opvoeren tot acht à tien. Nadien wordt progressief afgebouwd naar één sessie per maand vooraleer te stoppen. De behandeling is niet pijnlijk, wel kan je tintelingen voelen op de huid onder de elektrode.
Lees ook: Transcutane elektrische zenuwstimulatie (TENS): elektrische impulsen voor pijnverlichting
Prof. De Ridder demonstreert elektrische stimulatie / © Neuroelectrics
Transcraniele Magnetische Stimulatie (TMS)
Om de magnetische velden bij TMS op te wekken wordt een magneet – een ‘coil’ – ter hoogte van de schedel geplaatst. De magneetvelden zijn sterker dan elektrische stimuli omdat de schedel de magneetgolven niet tegenhoudt, bij elektrische velden is dat wel zo.
Jan Ost, Kliniekhoofd van BRAI3N, licht toe: “Door die magneetpulsen die de hersenschors bereiken, wordt een elektrisch veld opgewekt. Dat elektrisch veld beïnvloedt dan de hersenen, bovenop de magnetische velden. Dit is heel interessant bij bepaalde vormen van depressie. Anderzijds kan je het ook weer doen vertragen, bijvoorbeeld bij stress en angst.”
Voorafgaand aan de behandeling bepaalt men hoe krachtig de stimulaties moeten zijn om een effect te hebben op de neuronen. Daarvoor zal men eerst kijken hoeveel stroom nodig is om een motorische reactie, bijvoorbeeld het bewegen van de duim, uit te lokken. Bij TMS ziet men doorgaans resultaat na een tiental sessies.
Lees ook: Hoe gaat magneetveldtherapie in zijn werk?
Prof. De Ridder demonstreert magnetische stimulatie / © Divya TMS
Slaagpercentage neuromodulatie
“We zien dat het neuromodulatie ongeveer bij 60 tot 70 procent van de patiënten effect heeft”, zegt Ost. “Maar helaas kunnen we nog niet iedereen helpen. Een effect wil niet zeggen dat klachten zoals oorsuizen of pijn volledig verdwijnen. De bedoeling is dat men gaat inzetten op het verbeteren van het lijden en vergroten van de levenskwaliteit, die bij chronisch zieke patiënten ernstig verstoord is. Zo kunnen die mensen opnieuw een normaler leven leiden. Het probleem is niet weg, maar ze kunnen er veel gemakkelijker mee omgaan. Vandaar ook het belang om de neuromodulatie te combineren met andere therapievormen, zoals medicatie en psychotherapie.”
Neuromodulatie heeft lichte bijwerkingen, maar de bijwerkingen zijn altijd mild en van voorbijgaande aard.
Bronnen:
auteur:
Sara Claessens,
gezondheidsjournalist
