Zwemmersjeuk: krijgt u jeuk na zwemmen in zoet water?

nieuws Als u na een zwempartijtje in zoet water vol staat met fel jeukende rode vlekjes en bultjes, net alsof u mazelen hebt, dan hebt u waarschijnlijk zwemmersjeuk.
Ieder jaar zijn er in de zomer meldingen van zwemmersjeuk. Het zou momenteel de meest voorkomende gezondheidsklacht zijn bij recreatie in oppervlaktewater. Zwemmersjeuk wordt veroorzaakt door de larven (cercariën) van een platworm (Trichobilharzia ocelata) die voorkomt in zoet water.

Wat zijn de symptomen?
Zwemmersjeuk veroorzaakt jeuk en huiduitslag. Bij een tweede contact met de platwormpjes kan de jeuk veel heviger zijn en enige weken aanhouden en gepaard gaan met koorts en hoofdpijn.
• Jeuk
Als de larven van de platworm uw huid binnendringen, ontstaat binnen enkele minuten een soms hevige jeuk. De jeuk verdwijnt meestal na enkele uren.
• Huiduitslag
Meestal ontstaan kleine rode puntjes op de plekken waar de larven zijn binnengedrongen. Die rode vlekjes kunnen uitbreiden en samenvloeien tot grotere vlekken van licht gezwollen, rode huid. Na enkele dagen kunnen ook kleine, jeukende pukkeltjes en blaasjes ontstaan.
De uitslag zit vooral op de onderbenen, de armen en de rug en op plaatsen waar natte zwemkleding tegen de huid aan zit. Soms is de huiduitslag na enkele weken nog zichtbaar.
• Na herhaald contact met de platwormen, kunt u ook hoofdpijn en koorts krijgen, soms ook misselijkheid en braken.

Wat is de oorzaak van zwemmersjeuk?
Zwemmersjeuk wordt veroorzaakt door een platworm die als parasiet leeft op watervogels, zoals eenden. Bevruchte eitjes van de platworm kunnen in het water terechtkomen. Uit de eitjes komen babylarfjes die binnendringen in waterslakken en zich daar ontwikkelen tot wormpjes (cercariën) die door de slak weer worden uitgescheiden. Ze hechten zich dan vast aan de poten van watervogels, en de hele cyclus begint opnieuw.
Maar die wormpjes kunnen ook in de huid van zwemmers binnendringen en een ontstekingsreactie veroorzaken. Gelukkig gaan ze daar vrijwel meteen dood.

Waar loopt u risico op zwemmersjeuk?
• Het risico op zwemmersjeuk treedt vooral op in water waar men zowel de eenden als de slakken kan verwachten, meestal niet zo diep, stilstaand of langzaam stromend water.
• Hoge temperatuur en hoge luchtdruk verhogen het risico op zwemmersjeuk.
• Cercariën worden meestal vrijgesteld uit de slak in de ochtend. Mensen die ’s morgens gaan zwemmen, hebben dan ook meer kans om geïnfecteerd te worden.

Hoe kunt u zwemmersjeuk voorkomen?
• Ga niet zwemmen in water waar andere zwemmers al zwemmersjeuk hebben gehad. Indien u al eens zwemmersjeuk hebt gehad, moet u extra voorzichtig zijn als u in zoet water gaat zwemmen.
• De kans op zwemmersjeuk is klein wanneer u niet langer dan 10 minuten in het water blijft.
• Spoel u goed af onder de douche en droog u ook goed af na het zwemmen in zoet natuurwater.
• U kunt een waterafstotende zonnecrème met octyl methoxycinnamaat en zinkoxide gebruiken. Deze crème wordt ook gebruikt als kwallencrème. Hij zorgt ervoor dat platwormlarven de huid moeilijker binnenkomen.

Hoe wordt zwemmersjeuk behandeld?
De aandoening gaat meestal binnen ongeveer een week vanzelf over en hoeft niet behandeld te worden, tenzij er door het krabben huidontstekingen zijn ontstaan.
Heeft u al een keer zwemmersjeuk gehad? Dan is er kans op een heftiger reactie die een tot drie weken kan duren. De jeuk verdwijnt meestal wat eerder dan de uitslag. Soms zijn er na een paar maanden hier en daar nog plekjes op uw huid zichtbaar.

• Afkoeling (met een zakje ijsblokjes, een zak met diepvrieserwtjes of een coldpack) helpt tegen de jeuk.
• Ook azijn op de aangetaste huid kan de jeuk verminderen.
• Bij erge klachten kan uw huisarts antihistaminica voorschrijven: dat zijn geneesmiddelen (meestal pillen) tegen een allergie.

Zwemmersjeuk melden
De Vlaamse Milieumaatschappij controleert de kwaliteit van zwemwaters. Maar die worden niet gecontroleerd op de aanwezigheid van het wormpje. Bovendien worden niet alle vijvers waar gezwommen wordt, gecontroleerd.
U kunt zelf zwemmersjeuk melden op de website: www.kwaliteitzwemwater.be/nl/meldpunt

Bronnen:

www.thuisarts.nl

www.hvg.be