Blaasontstekingen behandelen zonder antibiotica

nieuws Mogelijk zullen blaasontstekingen in de toekomst kunnen behandeld worden zonder antibiotica. Een internationaal team van onderzoekers van Onderzoekers van VUB en VIB en het Amerikaanse center for Women’s Infectious Disease Research (cWIDR) toont aan dat Escherichia coli, de bacterie die de ontsteking veroorzaakt, zich in een later stadium van de ziekte op een andere manier vasthecht aan de blaascellen dan in de beginfase. Op termijn kunnen de bevindingen leiden tot nieuwe therapieën zonder antibiotica tijdens de latere stadia van de ontsteking.

Blaasontstekingen komen vooral bij vrouwen voor. Antibiotica kunnen helpen, maar sommige patiënten worden geplaagd door terugkerende infecties. Dat sommige stammen van de Escherichia coli (E. coli) bacterie bovendien intussen resistent zijn tegen de beschikbare antibiotica, is zorgwekkend: als de ontsteking zich overzet op de nieren, kunnen levensbedreigende complicaties optreden.

Het algemene verloop van de ziekte is gekend. E. coli heeft haarachtige structuren of zogenaamde ‘pili’, waarmee het zich vasthecht aan blaascellen. Daardoor ontstaat een ontsteking, met weefselschade en de gekende pijn als gevolg. De bacterie heeft echter verschillende types pili. Tot nu toe waren deze ‘pilusfuncties’ onvoldoende gekend.

Het onderzoeksteam ontdekte nu dat één type pili van E. coli zich aangepast heeft aan de ziekte in een later stadium. Deze pili hechten zich namelijk uitstekend vast aan de al beschadigde blaascellen. Kortom: de bacterie anticipeert met twee complementaire pili op de twee hoofdstadia van de ziekte.

Samen bevatten de verschillende stammen van E. coli tot 40 types van dergelijke pili. Die leiden de bacterie naar een specifieke locatie in het lichaam van mensen of dieren, waar ze uiteenlopende infecties aan het spijsverteringsstelsel of urinewegen kunnen veroorzaken. Dat één type pili pas in werking treedt na schade aan het blaasweefsel, was ook voor ons een verrassing. Wellicht is dat de reden dat de rol van die specifieke pili lange tijd niet bekend was.

Geneesmiddelen zonder antibiotica
Omdat E. coli steeds beter bestand raakt tegen de beschikbare antibiotica, worden op dit moment nieuwe therapieën ontwikkeld. Die bevatten geen antibiotica, maar richten zich op het blokkeren van de pilusfunctie bij beginnende blaasontstekingen. Dergelijke middelen werken vooral ondersteunend tijdens een antibioticakuur. Daarnaast starten op dit moment ook de klinische testen van een vaccin.
Onderzoek op muizen toont aan dat gelijkaardige principes kunnen toegepast worden in de latere fases van blaasontstekingen of voor patiënten die last hebben van chronische infecties. De volgende stap is nagaan of dit mechanisme ook opgaat bij mensen en nieuwe geneesmiddelen kunnen ontwikkeld worden als antibiotica alleen niet meer volstaan.