Manu Keirse: 'Mensen weten niet hoe ze moeten omgaan met dood en verdriet.'

unsplash_verdriet-tranen_rouw.jpg

boeken-interviews

Wie het onderwerp ‘rouw, verdriet en verlies’ aankaart, komt al snel bij Manu Keirse terecht, expert in patiëntenbegeleiding, rouwverwerking en palliatieve zorg en auteur van verschillende boeken over het thema. 

Er zijn prettigere onderwerpen om boeken over te schrijven. Hoe bent u erbij gekomen om zich te verdiepen in het omgaan met verlies en verdriet?

"Ik ben vier jaar lang misdienaar geweest, zo heb ik als kind geleerd om te gaan met dood en verlies. Als de pastoor bij stervende mensen moest langsgaan voor de ziekenzalving belde hij mij op. Er waren er immers niet zo veel met telefoon thuis. Zo ben ik tientallen keren met de pastoor mee op bezoek geweest bij gezinnen waar iemand op sterven lag. Ik heb daar heel veel verdriet gezien, maar ook veel verbondenheid. Die twee horen immers samen.

Later, toen ik in de gezondheidszorg ging werken, zag ik daar echter weinig van. Integendeel: men ging er lopen van verdriet. Op de afdeling waar ik werkte, stierf een jongen van 23. De dag nadien was de familie nog steeds niet verwittigd, omdat niemand goed wist hoe ze het slechte nieuws moesten brengen. Mensen weten niet hoe ze moeten omgaan met dood en verdriet. Ik ben toen begonnen met het geven van zo’n opleidingen. Iedereen die onder mijn leiding werkt, moet minstens drie dagen opleiding volgen over omgaan met verlies en verdriet.

Ondertussen is er veel verbeterd in de gezondheidszorg, maar ik stel nog steeds vast dat veel mensen in de kou komen te staan als ze geconfronteerd worden met ernstig verdriet. Je zou denken dat omgaan met verdriet een structureel deel uitmaakt van een medische of psychologische opleiding, maar dat is niet het geval. 

Lees ook: Interview met Manu Keirse: hoe omgaan met zwangerschapsverlies?

Lees ook: Hoe rouwt een kind en hoe ga je daar best mee om?

Wie geneeskunde gaat studeren doet dat omdat hij of zij met mensen wil werken, maar tijdens de studie worden de studenten meestal ver weg gehouden van al wat menselijk is. Ze leren het menselijk contact af. Ik begrijp waar dat van komt. Er werd jarenlang gedacht dat een arts afstand moest bewaren om rationele beslissingen te kunnen nemen. Als je te gevoelig bent, kan je je verstand er niet bijhouden. Maar hoe kan je als arts kinderen met kanker behandelen als je nooit geleerd hebt om om te gaan met hun gevoelens?

Nochtans zou iedereen dat moeten leren, ook wie niets met gezondheidszorg te maken heeft. Want worden we niet allemaal ooit eens geconfronteerd met verlies en verdriet? Voor verdriet moet je niet naar een therapeut. Wij moeten leren hoe we elkaar kunnen troosten en helpen in zo’n situatie. Omgaan met verdriet en dood is iets wat je moet leren, net zoals autorijden. Niemand kan het, tenzij je het leert."

Hoe komt het dat wij het zo moeilijk hebben met verdriet en verlies?

“Die onwetendheid en onkunde zitten gebeiteld in onze taal en in ons beleid. Als je kind plots sterft, mag je vijf dagen thuisblijven. Na die vijf dagen word je verwacht terug aan het werk te gaan. Wil je langer thuisblijven, dan moet je naar de dokter voor een ziektebriefje. Iemand die verdriet heeft om zijn kind wordt dus als ‘ziek’ beschouwd door onze maatschappij. Kijk ook eens naar bepaalde woorden in onze taal. Het woord ‘miskraam’ doet denken aan een ‘misdaad’ en een ‘miskleum’. Stel, je zoon pleegt ‘zelfmoord’. Ben je dan voor de rest van je leven de ouders van een ‘moordenaar’?"

Is verlies voor iedereen hetzelfde?

"Verlies is als een vingerafdruk: iedereen herkent het maar er zijn geen twee dezelfde Iedereen maakt herkenbare dingen door, maar geen twee mensen doen dat op dezelfde manier. Als drie kinderen hun moeder begraven, doen ze dat elk anders. Want die vrouw  is niet dezelfde moeder voor elk van haar kinderen. Er is trouwens ook geen weegschaal om verdriet te wegen of meten. Stel dat er in een dorp op één week tijd twee mensen sterven. De één is een oude man die een weduwe nalaat, de ander is een kind van vijf. Over wie wordt het meest gesproken, denk je? Maar is het niet even erg voor de weduwen die na 65 jaar haar partner kwijt is, en er nu alleen voor komt te staan?”

Wie meer wil lezen over rouw, verdriet en verlies raden we het boek ‘Helpen bij verlies en verdriet’ van Manu Keirse aan.


Lees ook: Omgaan met een depressie: wat kan je doen als partner?

auteur: Annemie Vandeweerdt, gezondheidsjournalist
Laatst bijgewerkt: maart 2023

Artikels over gezondheid in je mailbox? Schrijf je in op onze nieuwsbrief en ontvang een gratis e-book met gezonde ontbijtrecepten.

eenvoudig terug uit te schrijven
Wij verwerken jouw persoonsgegevens conform het Privacy-beleid van Roularta Media Group NV.
volgopfacebook

volgopinstagram