Europese dag van de Patiënten rechten

nieuws Laat u als patiënt bijstaan door een vertrouwenspersoon of een vertegenwoordiger

Bij het uitoefenen van uw rechten als patiënt hebt u het recht om u te laten bijstaan door een vertrouwenspersoon of een vertegenwoordiger. Belangrijk te weten is dat er een onderscheid bestaat tussen deze figuren.

De vertrouwenspersoon: staat de wilsbekwame patiënt bij
Een vertrouwenspersoon staat de wilsbekwame patiënt, die zelf nog volledig zelfstandig zijn rechten kan uitoefenen, bij. Hij kan geen beslissingen in uw plaats nemen.

Wat kan een vertrouwenspersoon doen?
• Recht op informatie
- U kunt als patiënt vragen om alle informatie alleen of samen met uw vertrouwenspersoon te ontvangen.
- U kunt ook vragen dat de informatie niet aan u maar aan uw vertrouwenspersoon wordt meegedeeld. De arts moet uw vertrouwenspersoon dan informeren en moet hem/haar raadplegen vóór hij beslist om u tegen uw wil in toch te informeren.
- Wanneer de beroepsbeoefenaar u informatie onthoudt omdat hij denkt dat die informatie uw gezondheid kan schaden, moet hij de informatie meedelen aan uw vertrouwenspersoon.
• Recht op inzage en afschrift van het patiëntendossier
U kunt als patiënt vragen dat u alleen of samen met uw vertrouwenspersoon uw medisch dossier inkijkt of er een kopie van ontvangt.
Indien uw vertrouwenspersoon een medisch beroep uitoefent, mag hij/zij ook de persoonlijke notities van de zorgverstrekker inkijken.

• Recht op klachtenbemiddeling
U kunt zich door een vertrouwenspersoon laten bijstaan op het ogenblik dat u een klacht indient over uw rechten als patiënt of over de dienstverlening.

Wie kunt u als vertrouwenspersoon aanduiden?
De vertrouwenspersoon moet meerderjarig zijn. Kies iemand die u voor 200% vertrouwt, bijvoorbeeld een familielid of een goede vriend(in) en die akkoord gaat om uw vertrouwenspersoon te zijn.
Indien u een zorgverstrekker (bijvoorbeeld uw huisarts) als vertrouwenspersoon aanduidt, dan heeft deze ook recht om de persoonlijke notities van de behandelende arts in uw medisch dossier in te kijken.

Een gedetineerde heeft bij het aanduiden van een vertrouwenspersoon enkel de keuze tussen:
• een arts van buiten de gevangenis
• een advocaat
• een vertegenwoordiger van een godsdienst of levensbeschouwing die door de gevangenis werd aangesteld of tot de gevangenis wordt toegelaten.

Hoe duidt u een vertrouwenspersoon aan?
De vertrouwenspersoon kan door u als patiënt zowel formeel als informeel worden aangeduid.
• Een informele aanduiding wil zeggen dat u de zorgverlener mondeling meedeelt wie uw vertrouwenspersoon is, die dit vervolgens registreert in uw patiëntendossier.
• Een formele aanduiding wil zeggen dat u schriftelijk een vertrouwenspersoon aanduidt. Wanneer u uw patiëntendossier wilt laten inkijken door de vertrouwenspersoon, dan moet die formeel zijn aangeduid.

U gebruikt daarvoor het best een speciaal formulier dat u hier kunt downloaden. Vul dit formulier best in drievoud in: één voor uzelf, één voor uw vertrouwenspersoon en één voor uw zorgverstrekker.

U kunt als patiënt op elk moment beslissen om uw aanwijzing van vertrouwenspersoon in te trekken of te wijzigen. Bij een formele aanwijzing doet u dit het best schriftelijk.

De vertegenwoordiger: vervangt de wilsonbekwame patiënt
In principe oefent u als patiënt zelf uw rechten uit, bijvoorbeeld om inzage te krijgen in uw dossier, om in te stemmen met een behandeling of een behandeling te weigeren, enzovoorts. Wanneer u echter juridisch of feitelijk nog niet of niet meer in staat bent om zelf te beslissen, kan een vertegenwoordiger dat in uw plaats doen:
• de minderjarige die volgens het oordeel van de zorgverstrekker niet in staat is tot een redelijke beoordeling van zijn belangen;
• meerderjarigen onder het wettelijk statuut van verlengd minderjarige of onbekwaamverklaarde meerderjarigen;
• de meerderjarige die volgens de zorgverlener feitelijk niet meer in staat is zijn/haar wil te uiten (bv. personen in een coma of met dementie).

Wat kan een vertegenwoordiger doen?
De vertegenwoordiger oefent al uw rechten als patiënt uit. Hij/zij wordt verondersteld steeds uw wil te vertolken en op te treden in uw belang als patiënt.

Een zorgverstrekker moet in principe de wil van uw vertegenwoordiger respecteren. Hij kan er enkel van afwijken in overleg met alle betrokken collega’s om:
• uw belangen als patiënt te vrijwaren
• een bedreiging van uw leven af te wenden
• een ernstige aantasting van uw gezondheid te voorkomen.
Noch uw vertegenwoordiger, noch de zorgverstrekker kunnen echter ingaan tegen uw wilsverklaring (bijvoorbeeld in verband met uw levenseinde).

Wie kunt u als vertrouwenspersoon aanduiden?
De vertegenwoordiger moet meerderjarig zijn. Kies iemand die u voor 200% vertrouwt, bijvoorbeeld een familielid of een goede vriend(in) en die akkoord gaat om uw vertrouwenspersoon te zijn.
Indien de patiënt minderjarig is, behoort de uitoefening van de rechten toe aan de ouders (vader en/of moeder) of aan de voogden. De minderjarige kan evenwel zijn rechten geheel of gedeeltelijk op zelfstandige wijze uitoefenen, indien de zorgverstrekker oordeelt dat hij in staat is zijn belangen op redelijke wijze te beoordelen.

Hoe duidt u een vertegenwoordiger aan? U moet een vertegenwoordiger aanduiden op het ogenblik dat u nog wilsbekwaam bent. Een vertegenwoordiger moet altijd worden aangeduid via het formulier “aanwijzing van een vertegenwoordiger’. U kunt dit formulier hier downloaden.

Vul dit formulier best in drievoud in: één voor uzelf, één voor uw vertrouwenspersoon en één voor uw zorgverstrekker.

U hebt geen vertegenwoordiger aangeduid?
Heeft u geen formele vertegenwoordiger aangeduid, dan voorziet de wet in een cascade van informele vertegenwoordigers. De rechten worden uitgeoefend in dalende volgorde door:
1. De samenwonende echtgenoot
2. De wettelijke of feitelijk samenwonende partner
3. Het meerderjarige kind
4. De ouder
5. De meerderjarige broer of zus
Indien ook deze personen ontbreken of geen vertegenwoordiging wensen op te nemen dan kan de zorgverstrekker, na overleg met zijn collega’s, uw belangen behartigen en een beslissing in het belang van uw gezondheidstoestand nemen. Dit laatste is ook het geval indien er tussen de personen uit de cascade onenigheid bestaat over de te nemen beslissing.
De formele vertegenwoordiger heeft voorrang op de informele vertegenwoordiger.