Wat zegt je stem over je ‘mood’ en je persoonlijkheid?

dossier Je stem is je visitekaartje. Hoe je ze gebruikt, bepaalt voor een stuk hoe je in deze wereld staat en hoe je je voelt. Maar je stem weerspiegelt niet altijd de boodschap die je wilt uitdragen en soms verklapt ze zelfs iets meer dan wat je eigenlijk met anderen wilt delen. 

Het gevoel bij een stemkleur is subjectief

123-vr-stem-spreekt-publiek-078-19.png
Onze stem is een fantastisch instrument dat tot de verbeelding spreekt. Als je aan verschillende soorten stemmen denkt, heb je meteen een beeld of een omschrijving in gedachten. Maar zoiets complex, persoonlijks en subjectiefs als een stemgeluid valt gewoonweg niet onder woorden te brengen. Toch hebben we de neiging om voor iedere stem een gepast woord te zoeken: donker, zwaar, warm, licht, hees, nasaal, geknepen, vol, ijl, nuchter, hard, zoet, ontroerd, sluw, vals, beverig, kinderlijk, sportief, sensueel, fijn, melodieus... Bij elk woord krijgen we een bepaald gevoel of kunnen we ons een stem voor de geest halen. 
Een volle, warme stem wekt de indruk van gevoeligheid en empathie. Een hoge, geknepen stem, met af en toe een ‘kraakje’ komt misschien lief, jong en onwetend over. Een rustige, lage stem met weinig melodie geeft een gevoel van autoriteit. Een weinig beweeglijke, kale stem zonder resonans is afstandelijk en associëren we met ‘zoekt geen contact’. Om het met de woorden van MG Bauer te zeggen: a voice is a second face.

Welk gevoel of welke eigenschappen je toekent aan een stem is subjectief. Wat voor jou als een aangename, warme stem aanvoelt, is voor iemand anders misschien heel irritant. De ene stem klinkt als muziek in de oren en van een andere stem krijg je koude rillingen. Een hese stem vindt de ene persoon sensueel, maar iemand anders vindt dan weer dat ze kinderlijk klinkt. 
Hoe een stem op iemand overkomt, is dus erg subjectief. 

Een instrument dat je persoonlijkheid reflecteert

123-h-stem-kind-08-19.jpg
De taal die je spreekt, is gelinkt aan je nationaliteit. De woorden die je gebruikt of het dialect dat je spreekt, zeggen iets over de streek waar je woont of opgroeide en reflecteren soms je sociale positie in de maatschappij. Maar je taalgebruik onthult ook een deel van je persoonlijkheid. Het is een uitlaatklep om je gevoelens, je gedachten en soms ook je frustraties te delen met je omgeving. 

Niet alleen je taalgebruik geeft een inkijk in je persoonlijkheid, je stem doet dat ook. Als je een schuchter type bent, dan spreek je eerder stil en monotoon. Ben je een uitgelaten persoon, dan zal je volumeknop hoger staan en je intonatie vrolijker klinken. 
Indirect geeft je stem ook informatie over je identiteit, zoals bijvoorbeeld je leeftijd.

Stem verraadt stemming

123-h-stem-glimlach-08-19.jpg
Hoe iemand zijn stem gaat gebruiken verschilt naargelang van de context, want ook je emoties beïnvloeden je stem. Het is een instrument waarmee je je gevoelens en je welbevinden verraadt: soms stil en triest zoals melancholische vioolmuziek, soms opgewekt en luid zoals een schetterende trompet. Wanneer je je tranen verbijt, voel je een krop in de keel (denk aan de uitdrukking ‘opkroppen van emoties’) en kan het zijn dat je stem lijkt te breken. Ook emoties als boosheid, angst en blijdschap zijn moeilijk te verdoezelen wanneer het gaat over stemgeluid. 

Laten we het even hebben over blijdschap. Een gevoel van vreugde is duidelijk hoorbaar in iemands stem. Bij een telefoongesprek merk je het meteen als iemand aan het glimlachen is. Het stemtimbre van een persoon die glimlacht verandert namelijk automatisch doordat de spieren rond zijn mond een andere positie innemen.

Je stemklank bepaalt deels ook het gevoel dat ontstaat bij de boodschap die je brengt, zowel bij jezelf als bij de persoon tegen wie je spreekt. Met andere woorden: de stemkleur heeft een effect op het gemoed van de spreker en de luisteraar. Het is verrijkend om je daarvan bewust te zijn. 

Hoe vermijd je valse noten?

Als je spreekt, geef je dus een stukje van jezelf bloot. Maar je stem weerspiegelt niet altijd de boodschap die je wilt uitdragen. En soms verklapt ze zelfs iets meer dan wat je eigenlijk met anderen wilt delen. 
Bij stresstoestanden gaat je stem trillen en verlies je al eens de controle over toonhoogte en volume.
Nervositeit is dus goed hoorbaar in iemands stem en daar is een logische verklaring voor. 
Wanneer je zenuwachtig bent, of in een stresssituatie verkeert, schieten bepaalde systemen in je lichaam in actie: je spieren verstijven, je hartslag gaat de hoogte in en je ademhaling verandert. Je gaat sneller en hoger ademen en daardoor raakt de adem-stemkoppeling helemaal in de war. De spanning in je spieren, en dus ook in de spieren rondom je stemapparaat, zorgen voor de trilling in je stem. Geklemde kaken maken dat ze wat meer geknepen klinkt en door die zenuwen verlies je al eens de controle over je toonhoogte of je volume. 
In stresssituaties gaan mensen vaak veel sneller en meer binnensmonds spreken. Pittig en duidelijk articuleren is in die situaties geen prioriteit. 

Hoe hou je de trilling van je stem onder controle?
Een goede ademhaling en een evenwichtige adem-stemkoppeling zorgen ervoor dat je niet buiten adem raakt tijdens het spreken, dat je niet hoeft te happen naar adem en dat je je stem onder controle hebt.

Denken, voelen en doen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden

Probeer de zin ‘Wat een prachtige dag!’ maar eens te zeggen met afhangende schouders, je blik naar beneden gericht en met een droevig gezicht. Niemand zal je geloven en zelf word je er ook niet bepaald euforisch van. Er zal ook weinig vreugde te horen zijn in je stem. 
De omgekeerde oefening bestaat ook. Voel je je op een dag een beetje somber? Probeer dan een glimlach op te zetten. In het begin voelt dit misschien wat geforceerd aan, maar na een tijdje zorgt deze glimlach automatisch voor wat verlichting in je gemoed. 
Wil je uitstralen wat je zegt en wat je bedoelt? Wees je er dan van bewust dat je stem en houding hetzelfde moeten uitstralen als je boodschap. Je mindset bepaalt grotendeels hoe je in het leven staat en hoe je omgaat met leren, veranderingen, struikelblokken en succes.

Je stem draagt de boodschap

f123-h-stem-man-08-19.jpg
Albert Mehrabian, psycholoog en communicatiewetenschapper, heeft een formule ontwikkeld die vaak wordt aangehaald als het gaat over communicatie. De formule ’55 %, 38 % en 7 %’ vertelt dat in onze communicatie de inhoud meetelt voor 7 %, de klank van de stem voor 38 % en de gezichtsuitdrukking voor 55 %. Dat is uiteraard geen algemene regel die geldt in elke willekeurige vorm van communicatie, maar het resultaat van het onderzoek is op zijn minst frappant te noemen. Je stem draagt de boodschap, zoveel is duidelijk. 

Lees ook: Hou je stem gezond: 13 tips voor een goede stemhygiëne

Bron:
Stefanie Van Moen - www.voxconsult.be
Stem in transitie (2019) Academia Press Gent

auteur: Hilde Deweer, lifestylejournalist
Laatst bijgewerkt: juli 2020

Artikels over gezondheid in je mailbox? Schrijf je in op onze nieuwsbrief en ontvang een gratis e-book met gezonde ontbijtrecepten.

eenvoudig terug uit te schrijven
Wij verwerken jouw persoonsgegevens conform het Privacy-beleid van Roularta Media Group NV.
volgopfacebook

volgopinstagram