Waarom moeten zwangeren zich laten vaccineren tegen kinkhoest?

nieuws Wat is kinkhoest?
Kinkhoest of pertussis is een ernstige, besmettelijke ziekte van de luchtwegen die vooral voor baby’s gevaarlijk is, en zelfs dodelijk kan zijn. De bacterie die kinkhoest veroorzaakt maakt een gifstof aan, hierdoor ontstaan hoestbuien die wel drie maanden kunnen aanhouden.

• Typische kinkhoest begint met klachten die lijken op een gewone neusverkoudheid. Daarna begint het hoesten, in het begin vooral 's nachts. Dit hoesten kan uitlopen op hevige en langdurige hoestbuien, waarbij taai slijm wordt opgehoest. De hoestbuien zijn uitputtend. Het langdurige hoesten kan gevolgd worden door een piepende of gierende inademing. Soms moet de patiënt ook braken. Na meerdere weken verdwijnen de hoestbuien en ontstaat een losse hoest.
• Te vroeg geboren of pasgeboren baby’s (jonger dan 6 maanden) hoesten minder of niet, maar kunnen soms stoppen met ademhalen of blauw verkleuren, zonder daarbij veel te hoesten. Dit vereist vaak een opname op intensive care. In extreme gevallen kan de ziekte tot hersenbeschadiging en de dood leiden. In België overlijden bijna elk jaar nog zuigelingen aan de gevolgen van kinkhoest.
• Sommige mensen met kinkhoest hebben niet de typische ziekteverschijnselen zoals hierboven beschreven. Oudere (gevaccineerde) kinderen en (jong) volwassenen hoesten vaak alleen langdurig.
• Kinkhoest tijdens de zwangerschap kan leiden tot vroeggeboorte of een miskraam als gevolg van de hevige hoestbuien.

Hoe wordt kinkhoest verspreid?
Mensen kunnen elkaar besmetten via het hoesten. De ziekte ontziet geen enkele leeftijdscategorie en treft dus ook volwassenen. Iemand kan meerdere keren in zijn leven kinkhoest krijgen, een infectie met de kinkhoestbacterie beschermt dus niet tegen een volgende infectie met deze bacterie. Ook na vaccinatie dalen de antistoffen tegen kinkhoest en verdwijnen zelfs 5 tot 10 jaar na de laatste kinkhoestvaccinatie. Hierdoor ontstaat een groter wordende groep van adolescenten en volwassenen die onvoldoende of niet meer beschermd zijn. Zij maken de ziekte zelf door of geven ze door aan baby's die nog niet (volledig) gevaccineerd zijn.

In de meeste gevallen worden zuigelingen trouwens besmet door volwassenen in hun omgeving die er zich niet van bewust zijn dat zij besmet zijn. De grootste besmettingsbron voor pasgeboren baby’s is de moeder, gevolgd door oudere broertjes en zusjes.

Hoe vaak komt kinkhoest nog voor?
In tegenstelling tot wat velen denken, is kinkhoest in ons land nog niet uitgeroeid. Sinds de jaren 1950 en de veralgemening van de vaccinatie, is het aantal gevallen van kinkhoest in ons land sterk gedaald. Maar sinds enkele jaren neemt het aantal gevallen terug toe, zo blijkt uit de cijfers van het Referentiecentrum voor kinkhoest van het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid (WIV): 500 in 2012, 850 in 2013 en 1400 in 2014.

Waarom moeten zwangere vrouwen zich laten vaccineren?
Zwangere vrouwen laten zich het best tijdens de zwangerschap vaccineren omdat ze zo eigen (maternale) antistoffen via de navelstreng doorgeven aan hun ongeboren baby. Dit beschermt de baby de eerste weken tegen kinkhoest in afwachting dat de zuigeling zelf gevaccineerd kan worden.
Baby’s krijgen in Vlaanderen hun eerste vaccinatie als ze 8 weken oud zijn en ze zijn pas goed beschermd een paar weken na de derde dosis die normaal aanbevolen is op 16 weken. De baby’s moeten er dus op rekenen dat hun omgeving hen niet besmet.

• Vaccinatie gebeurt bij voorkeur tussen week 24 en week 32 van de zwangerschap. Vanaf de 30ste week geeft u namelijk maximaal veel antistoffen door aan uw baby via de navelstreng. Bij vaccinatie vóór de zwangerschap zijn er tegen de 30ste week minder antistoffen in het bloed en krijgt de baby er ook minder.
Daarnaast maakt u pas vanaf 2 weken na vaccinatie zelf voldoende antistoffen aan om door te geven aan je baby. Aangezien u niet precies weet wanneer u juist gaat bevallen laat u zich dus het best vaccineren tussen de 24 en 32 weken.

• Indien u wacht tot na de zwangerschap, dan geeft u geen antistoffen door aan uw baby en is hij de eerste weken niet zelf beschermd tegen kinkhoest.

• U moet zich tijdens elke zwangerschap opnieuw laten vaccineren tegen kinkhoest, omdat de antistoffen na ongeveer één jaar vrij snel weer uit uw bloed verdwijnen.

Waarom ook familieleden vaccineren ('cocoonvaccinatie')?
Omdat kinkhoest bij volwassenen vaak alleen een aanslepende hoest veroorzaakt, wordt niet altijd aan kinkhoest gedacht. Maar volwassenen kunnen wel baby’s besmetten. Om dat te voorkomen is het belangrijk dat alle gezinsleden (ook grootouders) en personen die voor baby’s zorgen (verzorgend personeel van pediatrische diensten, materniteiten en opvangvoorzieningen van baby's en peuters), goed gevaccineerd zijn. Hiervoor wordt een eenmalige herhalingsinenting voor volwassenen aangeraden.

Kijk ook zeker na of de andere kinderen in huis volledig gevaccineerd zijn tegen kinkhoest. Het aanbevolen vaccinatieschema voor kinderen omvat zes dosissen:
• op 8, 12, 16 weken en op 15 maanden;
• één dosis tetravalent vaccin tussen 5 en 7 jaar;
• één dosis tussen 14 en 16 jaar.

Gratis vaccin
Sinds 1 juli 2014 stelt de Vlaamse overheid het kinkhoestvaccin (Boostrix, een combinatievaccins tegen tetanus, difterie en kinkhoest) gratis ter beschikking om zwangere vrouwen te vaccineren en om een herhalingsinenting toe te dienen aan volwassenen.