Hoe gevaarlijk is asbest voor je gezondheid?

dossier Ook al komen er geen nieuwe producten meer bij, je kan nog steeds met asbest in aanraking komen tijdens schoonmaak, herstel, renovatie of verwijdering van asbesthoudende materialen. Wat zijn de gezondheidsrisico's?

Wat is asbest?

© Getty Images

Asbest is een verzamelnaam voor een reeks vezelachtige mineralen die allen dezelfde eigenschap bezitten: ze splitsen zich in de lengte steeds verder tot uiterst fijne en met het blote oog onzichtbare vezeltjes. Die zijn zo licht, dat ze lang in de lucht blijven zweven en makkelijk ingeademd worden. Het inademen van deze vezels kan ernstige ziekten veroorzaken.

Asbest wordt opgedeeld in twee grote groepen: 

• serpentijnen: tot deze groep behoort chrysotiel (het “witte asbest”), de meest gebruikte soort;
• de amfibolen: tot deze groep behoren amosiet (het “bruine asbest”), crocidoliet (het “blauwe asbest”) en het meer zeldzame anthophylliet, tremoliet en actinoliet. Aan de kleur van het ruwe materiaal kan men herkennen tot welke soort het asbest behoort. Wanneer het materiaal verwerkt is, kan dat niet meer. Alleen een laboratorium¬analyse kan dan nog uitsluitsel geven.
  
  

Lees ook: Hoe kan je asbest herkennen en verwijderen?

Gezondheidsrisico's

Asbestose

De asbestvezeltjes worden in de longen door bindweefsel omgeven. Dat maakt de longen stijver en minder elastisch. Ademhalen lukt niet meer zo vlot. De zuurstof kan moeilijker doorheen de wand van de longblaasjes geraken. De patiënt wordt kortademig en moet dikwijls hoesten. Op zich is asbestose niet dodelijk. De ziekte maakt de patiënt echter veel gevoeliger voor longinfecties en vormt een zware belasting voor het hart.
Tussen de blootstelling aan asbest en het ontwikkelen van asbestose kan 20 jaar of meer verlopen. De kans op de ziekte stijgt met de intensiteit en de duur van de blootstelling. Onder een bepaalde grens zou er geen risico bestaan.
Asbestose is erkend als beroepsziekte. Vroeger kwam de ziekte heel vaak voor. Momenteel is het aantal nieuwe gevallen aanzienlijk gedaald.

Pleurale plaques

Pleurale plaques zijn fibreuze verdikkingen van het borstvlies die kunnen verkalken. Gewoonlijk zijn ze pijnloos en veroorzaken ze geen beperking van de longfunctie. Ze zijn ook geen voorloper van kanker. Ze worden beschouwd als een teken van een vroegere asbestblootstelling. Tussen de blootstelling aan asbest en het ontwikkelen van pleurale plaques verlopen minstens 20 jaar.

Mesothelioom

Asbest is de belangrijkste oorzaak van mesothelioom, een zeldzame kanker aan het longvlies (pleuraal mesothelioom) of het buikvlies (perithoneaal mesothelioom). De ziekte is heel ernstig; meestal overlijdt de patiënt binnen het jaar na het stellen van de diagnose.
In principe kan elke blootstelling aan asbest, hoe klein ook, leiden tot mesothelioom. Hoe groter de blootstelling, hoe groter het risico. De latentietijd bedraagt 25 tot 40 jaar. Ook vandaag kan de ziekte dus nog opduiken bij mensen die tientallen jaren geleden met asbest in aanraking kwamen. De lange latentietijd verklaart dat elk jaar meer nieuwe gevallen als beroepsziekte worden erkend.

Longkanker

Voor longkanker is er geen risicodrempel: zelfs een heel kleine blootstelling is gevaarlijk. Ook hier geldt: hoe groter de blootstelling, hoe groter het risico. Roken en asbest vormen een extra bedreigende combinatie. Voor longkanker bedraagt de latentietijd 20 jaar of meer. Ook vandaag kunnen er dus nog nieuwe gevallen opduiken. Onder bepaalde voorwaarden wordt longkanker door asbestblootstelling als beroepsziekte erkend.

Larynxkanker

Ook kanker van het strottenhoofd (larynxkanker) kan veroorzaakt worden door asbest: deze ziekte werd in 2002 opgenomen in de lijst van beroepsziekten veroorzaakt door blootstelling aan asbest.

Lees ook: Strottenhoofdkanker (keelkanker - larynxkanker))

Asbest ingeademd?

Er bestaat nauwelijks een gezondheidsrisico als je eenmalig met asbestvezels in aanraking komt of bent gekomen. Er bestaat ook geen bewijs dat bedienden die in een kantoor hebben gewerkt waar destijds asbest werd gebruikt, een verhoogde kans op een ziekte door asbest hebben.
Maar bij langdurige blootstelling is asbest wel erg gevaarlijk, ongeacht de soort asbest waar het om gaat. 

Bronnen:
https://werk.belgie.be
https://www.vlaanderen.be
https://www.belgium.be