Leptospirose (rattenziekte) en ziekte van Weil
In dit artikel
Leptospirose (rattenziekte) en ziekte van Weil
dossier
Leptospirose is een zeldzame infectie die veroorzaakt wordt door een besmetting met de Leptospira bacterie. Meestal treden besmettingen op na contact met vervuild water of vervuilde grond, of na rechtstreeks contact met een besmet dier. Vaak zijn het ratten of muizen, maar ook andere dieren kunnen drager zijn van de bacterie, o.m. honden en katten, varkens, runderen, paarden en geiten.
Lees ook: Dit zijn de 13 meest voorkomende bacteriële infecties
Besmetting leptospirose
© Getty Images
Leptospiren leven in de nieren van hun natuurlijke gastheren en worden uitgescheiden met de urine. Ze kunnen geruime tijd buiten het lichaam van hun gastheer overleven, vooral als de condities gunstig zijn (warme en vochtige omgeving). Besmetting van de mens vindt plaats door direct contact met de (levende of dode) gastheer of zijn urine of indirect via de met urine besmette omgeving, vooral oppervlaktewater, vochtige planten en modder.
Voor infectie is overdracht via wonden of slijmvliezen of misschien ook via de weke huid of door inademing van aerosols van urine noodzakelijk. Directe overdracht van mens op mens is zelden beschreven.
Lees ook: Vossenlintworm: een ernstige parasitaire ziekte die oprukt in België
Risicogroepen
Mensen met bepaalden beroepen (onder meer : rioolwerkers, tuinders, bouwvakkers, militairen en landbouwers), waterrecreanten en in het algemeen iedereen die die door beroep of hobby veelvuldig in contact komt met (wilde) dieren en/of oppervlaktewater en/of modder.
Vroeger kwamen geregeld infecties voor bij mensen door opspattende urine van runderen in een melkstal (vandaar de naam ‘melkerskoorts’), maar dit is vrijwel verdwenen door de controle van het vee. In Nederland was in 2001 1,3% procent van de melkveebedrijven en tussen de 5 en 10 procent van de niet-melkleverende veebedrijven besmet met Leptospira.
Symptomen leptospirose bij mens
De ziekteverschijnselen zijn uiterst variabel. Na 1 à 3 weken ontstaan er meestal griepachtige verschijnselen (koorts, spierpijn, hoofdpijn, overgevoeligheid voor licht, misselijkheid en braken), maar soms kunnen ook de organen aangetast worden, wat fataal kan zijn.
Lees ook: Meningitis: symptomen virale en bacteriële hersenvliesontsteking
Ziekte van Weil
Leptospirose kan ook de ziekte van Weil veroorzaken, een heel ernstige vorm van de rattenziekte. Symptomen zijn dan ernstig, en er is ook sprake van geelzucht (gele huid en ogen door leveraantasting), een opgezwollen lever, nierproblemen en bloedingen in de huid en organen. Onbehandeld is de ziekte dodelijk, maar als snel wordt ingegrepen, kan een antibioticakuur volstaan als behandeling. Ook honden kunnen de ziekte van Weil krijgen. Omdat honden mensen kunnen besmetten, is het belangrijk om je hond te vaccineren.
Lees ook: Rabiës of hondsdolheid
|
Symptomen leptospirose bij dieren
Bij dieren verloopt een infectie meestal zonder symptomen, vooral bij knaagdieren en insecteneters. Bij landbouw- en huisdieren kan een korte fase van bacteriëmie optreden, gevolgd door de kolonisatie van de nieren en de lever. Hier kunnen leptospiren zowel acute als chronische infecties veroorzaken, wat kan leiden tot nier- en leverfalen, verminderde eetlust, pulmonaal hemorragisch syndroom, vruchtbaarheidsproblemen, geelzucht, abortus en oogproblemen zoals uveïtis.
Lees ook: Kattenkrabziekte: symptomen en behandeling
Preventie: vaccin tegen leptospirose
Je kunt je hond vaccineren tegen leptospirose door jaarlijks een vaccinatie te laten toedienen. Het proces omvat:
- Primovaccinatie: Dit bestaat uit twee injecties met een interval van 2 tot 5 weken, afhankelijk van het gebruikte vaccin. Pups kunnen al vanaf 9 weken worden gevaccineerd, met een herhaling op 12 weken. Houd rekening met mogelijke invloed van maternale immuniteit bij jonge pups.
- Jaarlijkse hervaccinatie: Na de eerste serie injecties moet je hond jaarlijks worden ingeënt om beschermd te blijven, zeker in gebieden waar leptospirose veel voorkomt.
Er zijn vaccins die bescherming bieden tegen meerdere Leptospira-serogroepen, waaronder de stammen Icterohaemorrhagiae en Canicola, en nieuwere vaccins beschermen ook tegen Grippotyphosa en Australis. Raadpleeg je dierenarts om een passend vaccinatieplan op te stellen voor jouw hond.
Lees ook: Listeria: wat zijn de symptomen bij besmetting?
Behandeling leptospirose
De Leptospira bacterie is gevoelig aan courant gebruikte antibiotica. Een snelle behandeling met antibiotica is nodig om ernstige complicaties te voorkomen. Bij matige of ernstige infecties zal de patiënt in het ziekenhuis worden opgenomen met intraveneuze toediening van antibiotica.
Wondverzorging, een vroegtijdige vermoeden van de ziekte en een adequate behandeling maken deel uit van een correcte aanpak.
Bronnen:
Laatst bijgewerkt: december 2024
Artikels over gezondheid in je mailbox? Schrijf je in op onze nieuwsbrief en ontvang een gratis e-book met gezonde ontbijtrecepten.
