Microplastics in het milieu: een bedreiging voor de volksgezondheid?
nieuws
Onzichtbaar kleine plastic deeltjes vervuilen zeeën en rivieren. Ze hopen zich op in mosselen en ander seafood, en komen zo ook in het maagdarmkanaal van mensen terecht. Ook komen ze voor in de lucht en kunnen we ze inademen. Hoe ongezond dat is, weet op dit moment niemand.
De Nederlandse Gezondheidsraad vindt dat voorzorgsmaatregelen
nodig zijn, evenals onderzoek naar de blootstelling aan plastic deeltjes via de voeding en andere routes en naar hunschadelijkheid voor de gezondheid.
Microplastics uit cosmetica- en verzorgingsproducten, in verven en lakken, in elektronica, auto’s en autobanden belanden rechtstreeks of via het rioolwater in het oppervlaktewater. Ze kunnen in het milieu belanden door slijtage van grotere stukken plastic, of in de lucht komen door slijtage van synthetische kleding en autobanden.
Microplastics vormen vanwege hun grootschalige verspreiding in
combinatie met hun slechte afbreekbaarheid een langdurige belasting van rivieren, zeeën en oceanen. Er zijn aanwijzingen dat microplastics via de mariene voedselketen in de voeding van mensen komen.
Waarschijnlijk krijgen mensen door het eten van schelpdieren (zoals Jakobsschelpen, mosselen en oesters) meer microplastics binnen dan door het eten van vis omdat schelpdieren microplastics accumuleren en mensen het hele organisme (inclusief darm) opeten. Ook in andere voedingsmiddelen – waaronder honing, bier en tafelzout – zijn microplastics gevonden.
Gezondheidseffecten
Er is tot nu toe weinig bekend over mogelijke gezondheidseffecten van deze microplastics.
• Een klein deel van de microplastics passeert de darmwand, maar hun verdere reis is onbekend. Waarschijnlijk komen alleen de kleinste micro- en ultrakleine (nano-)deeltjes in het lichaam terecht. Nanoplastic deeltjes kunnen, net als andere nanodeeltjes, celmembranen in het maag-darmkanaal kunnen passeren. Dat geldt ook voor de placenta, en daarmee kunnen nanoplastic deeltjes worden doorgegeven van moeder naar kind.
• Er is tot nu toe geen onderzoek gedaan naar de giftigheid van microplastics. Lokale effecten op de darmen zijn echter wel denkbaar, zoals aantasting van het immuunsysteem en daardoor ontstekingen.
• Niet alleen de microplastic deeltjes zelf, maar ook de diverse bestanddelen leveren mogelijk een risico voor de gezondheid. Ze hebben bijvoorbeeld mogelijk een hormoonverstorend effect.
• Verder zouden ze ziektekiemen kunnen transporteren. Uit recent onderzoek in Belgisch kustwater blijkt bijvoorbeeld dat plastic deeltjes diverse voor de mens ziekteverwekkende bacteriën bevatten, onder meer E. coli.