Zindelijk worden in een afgestemde opvoeding

dossier

Koninklijk Plaspotje, potjes in de vorm van een walvis, draagbare potjes… Je kan het zo gek nog niet bedenken of het bestaat. Allemaal hebben ze één ding gemeen: via een hip uiterlijk je kind motiveren om op het potje te gaan zitten. Maar is dat wel nodig? Logopediste en orthopedagoge Tine Seghers vertelt ons hoe je je kind kan ondersteunen om zindelijk te worden in een afgestemde opvoeding, dus zonder hippe potjes of beloningssystemen.

"De term zindelijkheidstraining of potjestraining vind ik ongelukkig gekozen. We spreken toch ook niet over stapjestraining of praattraining?"

Tine: "Waarom wil je dat je kind zindelijk wordt? Vraagt de school dat? Vind je mama of iemand anders dat het nu wel stilletjes aan tijd wordt? Een afgestemde opvoeding vertrekt vanuit vertrouwen, in dit geval het vertrouwen in de natuurlijke ontwikkeling van je kind. Bijna alle vierjarigen zijn overdag zindelijk voor urine, dus ook jouw kind zal uit zichzelf zindelijk worden.

Deze tekenen kunnen erop wijzen dat je kindje klaar is om zindelijk te worden:

• Je kind onderbreekt zijn spel om te plassen of om stoelgang te maken.

• Je kind vindt het niet leuk om in een natte luier rond te lopen.

• De luier van je kind is 2u droog.

• Je kind toont interesse in het potje of het toilet.

Naast het natuurlijke rijpingsproces is zindelijk worden ook een leerproces.

Binnen een afgestemde opvoeding is intrinsieke motivatie om iets te leren cruciaal. Sta stil bij de voordelen die het zindelijk worden heeft en benoem dit in een taal die je kind begrijpt. Bijvoorbeeld: “Als je pipi op het potje doet, heb je geen natte poep meer.” Of “Als je pipi op het potje doet, kan je zelf je broek aan- en uittrekken”. Vermijd een uitspraak zoals: “Als je pipi op het potje doet, ben je een grote meid”. Hiermee doe je een uitspraak over de persoonlijkheid van je kind en niet over zijn of haar gedrag. Dat kan zorgen voor een laag zelfbeeld.

Net zoals je je kind aanmoedigt bij die eerste wankele pasjes en erin blijft geloven dat hij kan leren stappen na de zoveelste boem-patat, is zindelijk worden ook een leerproces van vallen en opstaan, minder letterlijk dan. Heeft je kind in zijn broek geplast, geef hem dan schone kleren, kuis de vloer indien nodig op en ga verder met waar je gebleven was. Sommige ouders worden boos of verdrietig wanneer hun kind een ongelukje heeft. Herken je jezelf hierin? Probeer dan eens stil te staan bij deze emoties. Welke gedachten spelen er allemaal mee? “Ik ben geen goede ouder, want ik krijg mijn kind niet droog” of “Zie je wel dat mijn zoon lui is, hij plast liever in zijn broek dan dat hij naar het toilet gaat”. Deze gedachten staan in contrast met het basisvertrouwen waar ik het eerder over had.

Waarom geen beloningssysteem?

Door stickers of andere beloningsschema’s te gebruiken, gaat de aandacht van je kind naar het willen krijgen van stickers in plaats van naar het innerlijk voelen. Heeft je kind geplast op het potje? Benoem dit gedrag, zonder er een beloning aan te koppelen. Zeg bijvoorbeeld: "Je hebt pipi op het potje gedaan” of “Kijk, jouw pipi zit nu in het potje”. Voor jonge kinderen is dit al fascinerend en dus motiverend genoeg."

Lees ook:
Opvoeden zonder straffen en belonen: hoe werkt dat eigenlijk?
Hoe ga je best om met woede-uitbarstingen, huil- en driftbuien bij je kind?
Zo kan je de taalontwikkeling van je kindje stimuleren tijdens dagelijkse routines
Hoe wakker je interesse voor boekjes aan bij kinderen?