Aangezichtstransplantatie een feit

nieuws Een 38-jarige Franse vrouw wier neus, lippen en kin waren stukgebeten door een hond, heeft het voorbije weekend een gedeeltelijke gelaatstransplantatie ondergaan. Huid, vet en bloedvaten van het beschadigde deel van haar gelaat werden verwijderd en vervangen door die van een hersendode, vrouwelijke donor. De transplantatie, die vijf uur duurde, gebeurde in het universitair ziekenhuis in Amiens, met de hulp van chirurgen uit Lyon die zeven jaar geleden de eerste hand transplanteerden.

Volgens de artsen zal de vrouw na de operatie niet lijken op de donor, omdat haar gelaatsspieren zijn blijven zitten. Die bepalen een deel van de gezichtsvorm. Maar ze zal er ook niet uitzien als voor ze in mei dit jaar door de hond werd gebeten. Ze zal een hybride gelaat hebben: iets tussen de twee in.

De transplantatie van een gelaat is een mijlpaal in de plastische chirurgie. De ingreep is controversieel, want er zitten nogal wat bezwaren aan vast. Zo moet de vrouw haar hele verdere leven lang medicijnen slikken om afstoting tegen te gaan. Die medicijnen onderdrukken de werking van het immuunsysteem en verhogen daardoor haar risico op infecties als verkoudheden en griep, maar ook op kanker. De vraag wat de psychische en sociale gevolgen zijn van een leven met andermans gelaat, heeft tot op heden nog geen antwoord gekregen. Laat staan de vraag wat er moet gebeuren als de transplantatie mislukt omdat de donorhuid wordt afgestoten.

Technisch is een gelaatstransplantatie niet zo ingewikkeld. Behalve de Franse artsen had ook een select clubje Ierse, Engelse en Amerikaanse chirurgen de techniek onder de knie, en hadden ze patiënten op de wachtlijst staan. Maar ze aarzelden, wegens de ethische bezwaren. Bij de operatie wordt allereerst de aangezichtshuid van de donor losgepeld: dat moet gebeuren binnen de vier uur na het overlijden. Tegelijk wordt de ontvanger voorbereid op de transplantatie: de eigen aangezichtshuid wordt weggehaald, waarna de losgemaakte donorhuid op het gezicht wordt geënt.

Een jaar geleden konden Amerikaanse plastisch chirurgen al het geschonden gelaat van een brandwondenpatiënt reconstrueren door een lap huid van diens rug naar zijn aangezicht te transplanteren, nadat ze het verbrande gelaat vooraf eerst hadden weggesneden. De Amerikaanse artsen gebruikten een techniek die ook wordt ingezet bij de scheiding van Siamese tweelingen. Met onderhuidse ballons rekten ze de rughuid van de patiënt almaar verder op, tot ze voldoende weefsel hadden gecreëerd om het gelaat te reconstrueren. Door eigen weefsel te gebruiken, waren na de ingreep geen medicijnen tegen afstoting nodig. Nadeel was dat de reconstructie met rughuid van vooral lippen en neus niet erg overtuigde.