Gerelateerde artikels
Zinktekort: symptomen, oorzaken en behandeling
In dit artikel
Zinktekort: symptomen, oorzaken en behandeling
dossier
Wanneer je lichaam een tekort aan zink heeft, kan dit gevolgen hebben voor je huid, stemming, eetlust, spijsvertering en immuunsysteem. Een gezond en gevarieerd dieet voorkomt meestal een zinktekort. Toch kunnen bepaalde aandoeningen of medicijnen leiden tot een tekort aan dit essentiële mineraal. Wat zijn de symptomen van een zinktekort en hoe kun je dit behandelen?
Wat is de rol van zink in het lichaam?
Zink is een essentieel spoorelement dat betrokken is bij tal van biologische processen:
- Het speelt een rol in de aanmaak van DNA en de celdeling
- Het ondersteunt wondgenezing
- Het versterkt het immuunsysteem
- Het draagt bij aan de werking van de zintuigen, zoals smaak en reuk
- Daarnaast is zink onmisbaar voor een normale groei en ontwikkeling tijdens de zwangerschap, kinderjaren en puberteit. Bij kinderen is zink belangrijk voor de cognitieve en gedragsmatige ontwikkeling. Een zinktekort kan leiden tot groeiproblemen en stoornissen in de hersenontwikkeling, zoals leerproblemen en gedragsstoornissen.
In welke voeding zit zink?
© Getty Images / zink in voeding
Zink komt voor in verschillende voedingsmiddelen. De rijkste bronnen zijn:
- Rood vlees: rund, lam, varkensvlees
- Schaaldieren: oesters, krab, garnalen, kreeft
- Zuivelproducten: melk, kaas
- Zaden en noten: pompoenpitten, tarwekiemen, cashewnoten
- Peulvruchten: kikkererwten, linzen
- Volkoren granen: quinoa, havermout
Dierlijke zinkbronnen worden beter opgenomen dan plantaardige. Voedingsvezels en fytaten (uit o.a. volkorenbrood, bonen, soja en noten) kunnen de opname van zink verminderen.
Wat is de oorzaak van een zinktekort?
In ontwikkelde landen komt een ernstig zinktekort zelden voor, tenzij er sprake is van eenzijdige voeding of gezondheidsproblemen. Toch komt het regelmatig voor bij:
- Ouderen die in een zorginstelling wonen of langdurig thuisblijven
- Strikte vegetariërs of veganisten
- Mensen met een eenzijdig of eiwitarm dieet
Andere oorzaken zijn:
- Slechte opname van zink door aandoeningen zoals ziekte van Crohn of colitis ulcerosa
- Maagverkleining (bariatrische chirurgie): één jaar na een gastric bypass heeft bijna de helft van de patiënten een tekort
- Verhoogde behoefte: tijdens zwangerschap, borstvoeding of snelle groeifasen
- Overmatig verlies van zink via chronische diarree, overmatig zweten of nierproblemen
- Medicatie zoals thiazidediuretica en ACE-remmers kunnen het zinkverlies via de urine verhogen
Wat zijn de symptomen van een zinktekort?
De klachten hangen af van de ernst van het tekort. De meest voorkomende symptomen zijn:
- Verzwakt immuunsysteem: frequente infecties, trage wondgenezing
- Huidproblemen: droge huid, eczeem, haaruitval, broze nagels
- Chronische vermoeidheid en futloosheid
- Groei- en ontwikkelingsstoornissen bij kinderen
- Verlies van smaak of reuk
- Slecht zicht in het donker, verhoogd risico op oogziekten zoals maculadegeneratie
- Stemmingsproblemen: prikkelbaarheid, depressie
- Verteringsproblemen: aanhoudende diarree, verminderde eetlust
Diagnose: hoe wordt een zinktekort vastgesteld?
Een arts stelt de diagnose op basis van:
- De symptomen
- Medische voorgeschiedenis
- Bloedonderzoek (zinkwaarden variëren per laboratorium)
Behandeling zinktekort
De behandeling richt zich op het verhogen van de zinkinname:
- Via voeding: Kies voor zinkrijke voeding zoals rood vlees, schaaldieren, zaden, noten en zuivel (zie overzicht hierboven).
- Via voedingssupplementen: Zinksupplementen kunnen nuttig zijn bij een aangetoond tekort, verhoogde behoefte, chronische aandoeningen die de opname belemmeren... Let op: gebruik supplementen altijd in overleg met een arts.
- Behandeling van de onderliggende oorzaak, bijvoorbeeld bij darmziekten of na maagverkleining.
Zinksupplementen: risico’s en bijwerkingen
Volgens de National Institutes of Health is de maximale veilige dagelijkse dosis zink voor volwassenen (vanaf 19 jaar) 40 mg per dag.
Te veel zink kan leiden tot:
- Misselijkheid
- Buikpijn
- Duizeligheid
- Hoofdpijn
- Een tekort aan koper bij langdurig gebruik
Zink kan ook de werking van bepaalde medicijnen verminderen, zoals sommige antibiotica of middelen tegen reuma (zoals penicillamine). Bespreek supplementgebruik altijd met een arts.
Bronnen:
https://www.msdmanuals.com
https://www.mayoclinic.org
https://www.ncbi.nlm.nih.gov
https://my.clevelandclinic.org
https://www.healthdirect.gov.au
auteur:
Olivia Regout,
gezondheidsjournalist
