Wat gebeurt er als u drugs hebt gebruikt en wordt tegengehouden door de politie?

nieuws Rijden onder invloed van illegale drugs zoals cannabis, cocaïne, amfetamines, XTC, heroïne,… is absoluut verboden. Dit geldt niet alleen voor een auto, maar ook voor een moto, brommer en zelfs voor een fiets! In tegenstelling tot alcohol, waar er een maximumlimiet is bepaald, geldt voor illegale drugs een nultolerantie.

Als u wordt tegengehouden door de politie kan die een speekseltest uitvoeren. Met deze test kan nagegaan worden of u in de voorbije uren drugs hebt gebruikt.

Wanneer kan de politie u controleren op drugs?

• Zo’n test kan uitgevoerd worden als u een voertuig bestuurt of op het punt staat om een voertuig te besturen (bijvoorbeeld als u met uw autosleutels in de hand naar uw auto stapt of de auto openmaakt).

• Het gaat zoals gezegd niet alleen om een auto, maar om elk ‘voertuig’ zoals een moto, brommer, fiets, paard…

• Ook als voetganger kunt u gecontroleerd worden indien u oorzaak of slachtoffer van een ongeval bent.

• Passagiers mogen niet gecontroleerd worden op het gebruik van drugs. Indien er echter een vermoeden bestaat dat een passagier een ongeval heeft veroorzaakt door de bestuurder te hinderen, kan hij wel gecontroleerd worden op het gebruik van drugs. Ook wanneer een passagier het stuur wil overnemen als u betrapt bent op het gebruik van drugs, kan die preventief gecontroleerd worden. Is de speekseltest positief, dan kan ook zijn of haar rijbewijs tijdelijk worden ingetrokken, maar zonder strafrechtelijke gevolgen (zoals een boete).

Passagiers kunnen echter wel gecontroleerd worden op het bezit van drugs.
- Bent u minderjarig? Als u betrapt wordt op drugsbezit (ook een kleine hoeveelheid cannabis) stelt de politie een proces-verbaal op en wordt er een jeugdrechter ingeschakeld. Uw ouders worden altijd op de hoogte gebracht.
- Bent u meerderjarig? Als u betrapt wordt op het bezit van drugs, dan stelt de politie een proces-verbaal op. Gaat het om een beperkte hoeveelheid cannabis (minder dan 3 g) dan kan de politie een zogenaamd eenvoudig proces-verbaal opstellen. Het parket zal uiteindelijk beslissen welk gevolg hieraan wordt gegeven.
De drugs worden alleszins in beslag genomen.
(Meer informatie over illegaal drugbezit vindt u op: www.vad.be/alcohol-en-andere-drugs/wetgeving/illegale-drugs.aspx)

Hoe verloopt zo’n drugscontrole?

Zo’n drugscontrole verloopt in drie stappen.

1. Eerst gaat de politie aan de hand van een gestandardiseerde checklist na of u uiterlijke tekenen vertoont die erop kunnen wijzen dat u onder invloed van drugs bent. Men let bijvoorbeeld op bloeddoorlopen ogen, verwijde of verengde pupillen, moeilijk spreken, verward of nerveus gedrag,…
In het kader van een verkeersongeval kan er onmiddellijk overgegaan worden tot de speekseltest, zonder eerst de checklist af te lopen.

2. Vermoedt men op basis van die checklist dat u rijdt onder invloed van drugs (er moeten minstens 3 uiterlijke kenmerken van druggebruik worden vastgesteld), dan zal men een speekseltest afnemen. Met een wattenstaafje wordt een beetje speeksel uit de mondholte geschraapt, waarna het analysetoestel enkele minuten nodig heeft om het resultaat te bepalen. De test toont aan of u in de voorbije uren drugs hebt gebruikt en welke drugs.
Indien geen speekseltest kan uitgevoerd worden (bijvoorbeeld omdat er onvoldoende speeksel kan worden afgenomen of omdat er geen analysetoestel aanwezig is), wordt een bloedstaal afgenomen. Daarvoor moet een arts worden opgeroepen.

3. Als de speekseltest positief is, moet u een speekselstaal afleveren dat in een labo wordt onderzocht om het resultaat te bevestigen. Als het onmogelijk is om een speekseltest of speekselanalyse af te nemen, dan bent u verplicht om een bloedproef te ondergaan.
Wie gecontroleerd wordt "op het punt om een voertuig te besturen" moet enkel een checklist en een speekseltest ondergaan. Er worden dan geen verdere controles (speekselanalyse of bloedproef) uitgevoerd, ook niet als de speekseltest positief is.

Wat zijn de gevolgen van een speekseltest?

1. De uitslag van de speekseltest is negatief
U mag gewoon verder rijden, tenzij de politie op basis van de checklist oordeelt dat u niet in staat bent om te rijden (‘dronkenschap of soortgelijke staat’). Dan kan uw rijbewijs toch tijdelijk ingetrokken worden.

2. De uitslag van de speekseltest is positief (of u weigert een speekseltest af te leggen of de speekseltest is onmogelijk)
• Uw rijbewijs wordt voor 12 uur ingetrokken en u moet uw auto ter plaatse achterlaten. Tijdens deze periode mag u geen voertuig (zelfs geen fiets) besturen.

• Uw voertuig wordt ter plaatse veilig geparkeerd. Blijkt dit niet mogelijk, dan wordt het voertuig getakeld naar een veilige plaats. U moet de kosten van de takeling betalen.
Een andere persoon met een geldig rijbewijs op zak mag wel met uw voertuig verder rijden. Natuurlijk kan de politie ook deze persoon controleren op het gebruik van drugs (of alcohol).

• Als u uw rijbewijs niet wilt afgeven of als u er geen hebt, dan wordt uw voertuig geïmmobiliseerd (bijvoorbeeld met een wielklem) of wordt het getakeld naar een beveiligde plaats. De kosten die hieraan verbonden zijn moet u zelf betalen.

• Na 12 uur volgt een nieuwe speekseltest. Is deze negatief, dan wordt het rijverbod opgeheven.
Bent u nog positief, dan wordt het rijverbod met 12 uur verlengd, waarna een nieuwe speekseltest zal volgen.
Ook als de nieuwe speekseltest negatief is, maar de politie oordeelt dat u nog niet in staat bent om te rijden, kan het rijverbod verlengd worden.
U krijgt uw rijbewijs dus pas terug na het afleggen van een negatieve speekseltest. In het geval van inhouden van het rijbewijs moet u het rijbewijs terughalen bij de politiedienst die het heeft ingehouden.

• U moet de kosten van de speekseltest(s) en de speekselanalyse en eventueel de afname van een bloedstaal betalen.

• Er wordt een proces-verbaal opgesteld dat naar de procureur des konings wordt gestuurd. De procureur des Konings kan het rijbewijs onmiddellijk intrekken voor een periode van maximaal 15 dagen. Dit zal bij druggebruik bijna altijd het geval zijn. Deze periode kan tweemaal verlengd worden met drie maanden.

• Rijden onder invloed van drugs wordt altijd vervolgd voor de politierechtbank.
Naast een geldboete en gevangenisstraf (bij herhaling), kan de rechter ook een verval van het recht tot sturen uitspreken.
- Voor een eerste overtreding gaat het om 8 dagen tot 5 jaar.
- In het geval van herhaling binnen de drie jaar: 3 maanden tot 5 jaar en zelfs levenslang.
- Bovendien kan de rechter de teruggave van uw rijbewijs koppelen aan het slagen voor één of meerdere examens of onderzoeken (een theoretisch en een praktisch examen en een geneeskundig en psychologisch onderzoek).
- De rechter is verplicht een verval van het recht tot sturen uit te spreken en de teruggave van je rijbewijs te koppelen aan het slagen voor een nieuw theoretisch en/of praktisch rijexamen als u minder dan twee jaar houder bent van uw rijbewijs B.

Mag u een speekseltest weigeren?

U kunt een speekseltest weigeren indien u daarvoor een wettige reden hebt. U moet die reden niet meedelen aan de controlerende politie. Die moet dan wel een arts oproepen die moet oordelen over de wettigheid van uw weigering.

• Indien de geneesheer uw weigering als wettig beschouwt zal er een bloedproef volgen, tenzij u voor het weigeren van de bloedproef ook over een wettige reden beschikt.

• Indien uw weigering van de speekseltest en/of bloedproef door de geneesheer niet als wettig wordt beschouwt, kunt u tot dezelfde straffen worden veroordeeld als bij een positieve uitslag van de speekseltest en/of bloedproef. Als de opgevorderde arts vaststelt dat de weigering ongegrond is, moet u ook opdraaien voor de kosten voor de tussenkomst van de geneesheer.

• Zelfs indien u een wettige reden hebt om zowel de speekseltest/speekselanalyse én om de bloedproef te weigeren, dan nog dient u voor 12 uur uw rijbewijs in te leveren als de controle van uw uiterlijke kenmerken recent drugsgebruik aanwijst. Het parket beslist dan over verdere maatregelen.

Hoeveel tijd na het gebruik zijn drugs opspoorbaar met een speekseltest?

Dat is afhankelijk van verschillende factoren:
- welke drugs en hoeveel
- hoe lang u al gebruikt
- uw gewicht, vetpercentage en geslacht.

• THC (cannabis, hasj, marihuana): opspoorbaar tot maximum 14 uur na gebruik (onafhankelijk van de gebruikte hoeveelheid)

• Amfetamines en speed: opspoorbaar 10 minuten (bij uiterst gering gebruik) tot 3 dagen (bij belangrijk gebruik en indien u een hoog vetpercentage hebt)

• Cocaïne en crack: opspoorbaar tot 24 of tot 72 uur na het laatste gebruik

• Methamfetamine: opspoorbaar 10 minuten tot 3 dagen

• Opiaten, morfine en heroïne: tot enkele dagen na gebruik.

Meer lezen:
http://bivvweb.ipower.be/bivv/FAQ/FAQ-speekseltest.html
www.vad.be/alcohol-en-andere-drugs/wetgeving/verkeerswet.aspx