Onveilige seks? Laat u testen op SOA

nieuws Er zijn opnieuw meer mensen in ons land besmet met een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) zoals syfilis of chlamydia. Specialisten hebben het over een stijging met 10 tot 15 procent. Op dit moment merken dokters een piek van mensen die zich willen laten testen. Niet toevallig tijdens de zomervakantie: mensen zijn ontspannen en vergeten op vakantie of op een zomerfestival wel eens de gevaren van onveilig vrijen.

Dit zijn de soa’s:
• chlamydia;
• gonorroe;
• syfilis;
• herpes genitalis;
• genitale wratten;
• trichomonas;
• hiv;
• hepatitis B.

Wat is onveilig vrijen?
Het gaat om contact tussen de slijmvliezen van de penis, de vagina, de anus of de mond. Bijvoorbeeld bij vaginale of anale seks (contact tussen penis en anus) zonder condoom, of bij orale seks (contact tussen mond en geslachtsdelen: pijpen of beffen) zonder condoom of beflapje. U kunt ook besmet raken wanneer u een vibrator of dildo direct na iemand anders gebruikt. Sommige soa’s zijn overdraagbaar via bloed, zonder seks.

Een soa krijgt u niet:
• door uit het kopje van een ander te drinken;
• via een hoestbui;
• door een insectenbeet;
• bij zwembadbezoek;
• via een wc-bril.

Vage klachten
Veel soa geven geen of slechts vage klachten. U kunt dus besmet zijn met een soa zonder dat u dat merkt.

Soa kunnen tot uiting komen door symptomen zoals:
• Blaasjes, wratjes of zweertjes op, in of rond de vulva of penis, anus of mond. Ook als ze pijnloos zijn;
• Pijn in de (onder)buik of de ballen;
• Branderig gevoel bij het plassen of vrijen;
• Tussentijdse bloedingen of veranderingen in de menstruatie;
• Gezwollen klieren in de liezen;
• Jeuk aan de anus, schaamlippen, penis of schaamhaar;
• Meer, gekleurde of stinkende afscheiding uit de vagina of de penis.

Een soa gaat nooit vanzelf over. Sommige soa kunnen ernstige gevolgen hebben. De meeste soa zijn goed te behandelen als u er op tijd bij bent. Dus is het belangrijk dat u niet lang met een (vermoedelijke) soa doorloopt. Raadpleeg in elk geval een arts indien u onbeschermd seksueel contact hebt gehad – dat wil zeggen: zonder condoom – met een nieuwe partner, ook al zijn er geen symptomen.

Wanneer is een soa-test aan te raden?
Er zijn verschillende redenen om een soa-test te laten doen, maar de belangrijkste is als u onveilige seks hebt gehad met een onbekend persoon, zeker in landen waar veel soa of HIV voorkomt, of met iemand waarvan u weet of denkt dat hij/zij meerdere sekspartners heeft of mogelijk een soa heeft.

Laat u ook testen als u zelf of uw vaste sekspartner symptomen heeft, ook als die klachten spontaan weer verdwijnen en als u al maanden niet meer onveilig hebt gevrijd.
Wacht wel even voor u zich laat testen. Bij de meeste soa, waaronder HIV, kan een eventuele besmetting pas enkele weken na het risicocontact worden vastgesteld (incubatietijd). Als u symptomen hebt, of wanneer u een erg hoog risico hebt gelopen, raadpleegt u beter onmiddellijk een arts.
Als u en/of uw partner regelmatig losse sekscontacten hebben, laat dan om de 6 maanden een soa-check-up doen. Doe dit ook als er niets aan de hand lijkt, want niet iedereen die geïnfecteerd is met een soa heeft klachten.

Hoe verloopt een soa-onderzoek?

Een soa-onderzoek is een combinatie van een onderzoek van de geslachtsorganen, een uitstrijkje van de afscheiding uit de vagina, penis of anus, ee, bloedonderzoek en urineonderzoek. Van sommige onderzoeken zijn de uitslagen heel snel gekend, andere uitslagen kunnen enkele weken op zich laten wachten.

• Hiv-test

• Klassieke test
Deze is betrouwbaar vanaf 4 weken na het risicocontact. Een bloedstaal wordt opgestuurd naar het labo. Het resultaat verkrijgt u na ongeveer 1 week.

• Sneltest
Een sneltest wordt eveneens op een bloedstaal uitgevoerd en kan vanaf 6 weken na risicocontact. Deze test gebeurt onmiddellijk en ter plaatste, en wordt alleen in een gespecialiseerd centrum uitgevoerd, zoals het Helpcenter ITG (Antwerpen). Na ongeveer 30 minuten kan het resultaat meegedeeld worden.

• PEP (Post Exposure Prophylaxe). Indien u een erg groot risico hebt gelopen en binnen de 72 uur een arts consulteert, komt u mogelijk in aanmerking voor PEP. Dit houdt in dat u gedurende een maand aidsremmende medicatie zal innemen om zo de transmissie van het hiv-virus te onderdrukken of voorkomen. Na 6 weken en na 3 maanden zal u opnieuw getest worden om zeker te zijn van het eindresultaat.
Contacteer hiervoor steeds een arts of een spoedafdeling van een ziekenhuis.

Hepatitis B:
Incubatietijd: 1-6 maanden
Onderzoek: bloedonderzoek

Syfilis:
Incubatietijd: 2-12 weken
Onderzoek: bloedonderzoek

Chlamydia:
Incubatietijd: 1 dag tot 5 weken
Onderzoek: uitstrijkje of eerste urinestraal

Gonorroe:
Incubatietijd: 1 dag tot 3 weken
Onderzoek: uitstrijkje of eerste urinestraal

Wat als de test positief is?

De arts zal dan meteen starten met een behandeling. De meeste soa's (chlamydia, gonorroe, syfilis, trichomonas) zijn een week na het gebruik van antibiotica verdwenen.

Andere soa's kunnen blijvende gevolgen hebben:
• Mensen met herpes genitalis houden terugkerende klachten. Eens in de zoveel tijd komen de blaasjes weer terug.

• Hepatitis B gaat meestal na een half jaar over. Het kan ook langer blijven bestaan (chronische hepatitis B).

• Hiv gaat niet over, maar is langdurig heel goed te behandelen.
Genitale wratten gaan uiteindelijk altijd vanzelf over.

• U moet uw sekspartners(s) snel inlichten zodat ook zij zich kunnen laten testen en behandelen.

• Zolang de behandeling duurt, mag u geen seks hebben. Alleen op die manier kunt vermijden dat u partner(s) ook besmet worden.

Waar kan u terecht voor een soa-test?

Voor een soa-test kan u terecht bij elke huisarts, ziekenhuis of gynaecoloog. Er bestaan ook gespecialiseerde centra die hiv- en soa-testen afnemen: het Helpcenter van het ITG in Antwerpen (Afspraken maken kan via www.itg.be/afspraak) en de S-Clinic in Brussel.

Prijs

Bij de huisarts of ziekenhuis betaalt u een raadpleging. Als u bent aangesloten bij een mutualiteit wordt het onderzoek volledig terugbetaald.
In het Helpcenter ITG Antwerpen en het S-centrum Brussel zijn de tests gratis.

Meer info
www.allesoverseks.be
www.seksualiteit.be
www.laatjetesten.be/
www.helpcenteritg.be