Zwemmen in vervuild (zwembad)water: welke ziektes kan je krijgen?

dossier

Om af te koelen gaat er niets boven een duik in het water van een zwembad, rivier of meer. Maar water kan besmet zijn met parasieten, bacteriën of zelfs virussen die infecties kunnen overbrengen. Maagdarmziekten, huiduitslag, oor-, neus- en keelinfecties bijvoorbeeld. Voor welke symptomen moet je waakzaam zijn? 

Gezondheidsproblemen die verband houden met zwemmen kunnen zich voordoen in de uren na het zwemmen en tot 7 dagen (parasieten) na contact met besmet water. Ze zijn vaak onschuldig, maar kunnen antibiotica nodig hebben. 


Lees ook: Giardiasis: symptomen, preventie en behandeling

Wie loopt risico op besmetting?

Of je nu zwemt in een openbaar zwembad, een meer of een rivier, het water kan micro-organismen bevatten die infecties kunnen overbrengen. Je loopt risico op besmetting als je het water inslikt, ermee in contact komt of er aërosols of dampen van inademt.

Zwangere vrouwen, ouderen en mensen met een verzwakt immuunsysteem zijn het meest kwetsbaar, en ook kinderen, omdat ze doorgaans meer water inslikken. 

Lees ook: Waarom kan je beter niet plassen in een zwembad?

Uitwerpselen in zwembad- en rivierwater

unsplash_vrouw_zwemmen_water_2023.jpg
Microbiologische vervuiling van zwemwater is vaak van fecale oorsprong. Volgens de CDC (Centers for Disease Control and Prevention, VS) hebben we allemaal het equivalent van een paar zandkorrels (0,14 g) fecaliën op ons lichaam. In een zwembad, spa of jacuzzi kan dit kleine beetje fecaliën genoeg zijn om het water om je heen te verontreinigen. In rivieren en meren kan de verontreiniging afkomstig zijn van dierlijke uitwerpselen of onbehandeld geloosd afvalwater.

Ziekteverwekkende micro-organismen in zwemwater kunnen zijn:

Wat zijn zwembad- en zoetwaterziekten?


1. Maag-darmziekten

Symptomen: diarree, koorts, misselijkheid, braken, buikkrampen.

Darmproblemen zijn de belangrijkste oorzaak van infecties na het zwemmen. Deze aandoeningen worden veroorzaakt door darmvirussen, E. coli, Campylobacter, Salmonella, Shigella of Giardia, etc. Ze worden overgedragen via de feco-orale route en de incubatietijd varieert afhankelijk van de oorsprong van de infectie.

Symptomen verdwijnen spontaan. Als ze aanhouden, zal je arts een stoelgangonderzoek voorschrijven om de oorzaak van de infectie te achterhalen. In het geval van een bacteriële of parasitaire infectie kan een antibioticabehandeling nodig zijn.

Lees ook: E. coli-infecties: van mild tot ernstig

2. Luchtweginfecties

Symptomen: keelpijn, hoest, matige koorts, rhinitis

Als je een luchtweginfectie oploopt na het zwemmen, wordt deze meestal veroorzaakt door het adenovirus. De infectie treft vooral kinderen en kan gepaard gaan met oogsymptomen (bindvliesontsteking). Behandeling is niet nodig. 

In zwembaden kunnen ademhalingssymptomen ook worden veroorzaakt door het inademen van chlooraminedampen. Chlooramine is een vluchtig gas dat ontstaat door een chemische reactie tussen het chloor in het zwembad en organische stoffen die door zwemmers worden meegebracht (zweet, speeksel, dode huid, enz.). In dit geval treden enkele minuten na blootstelling ademhalingsklachten op.

3. Conjunctivitis en oogirritatie

123m-oog-ogen-29-12-20.jpg
Symptomen: roodheid, tranen, jeuk, prikken, branderig gevoel, enz.

Ziektekiemen in het water kunnen het bindvlies infecteren. In zwembaden kan blootstelling aan chloramine (zie hierboven) of een te hoge dosis chloor ook irritatie van het slijmvlies van het oog veroorzaken.  

Lees ook: Rood oog: oorzaken en behandeling van een oogontsteking (conjunctivitis)

4. Zwemmersoor (acute otitis externa)

Symptomen: jeuk, pijn, roodheid, witte of gelige afscheiding, mogelijk gehoorverlies.

Zwemmersoor komt vaak voor met de terugkeer van het mooie weer. Water en vochtigheid verminderen de beschermende cerumenbarrière. Bacteriën en virussen in het zwemwater koloniseren de gehoorgang en veroorzaken een infectie. 

Lees ook: Otitis externa: wat is zwemmersoor en hoe kan je het voorkomen?

5. Schimmelnagels en voetschimmel

Symptomen: jeuk en schilfering van de huid van de voet, gele of bruine verkleuring van de nagel.

Schimmelnagels en voetschimmels zijn besmettelijke infecties die worden veroorzaakt door een schimmel die dermatofyt wordt genoemd. De schimmel nestelt zich op de huid tussen de tenen en verspreidt zich vervolgens naar de voetzolen en de nagels. Hij gedijt in warme, vochtige omgevingen (sauna's, jacuzzi's, zwembaden, enz.). Huidlaesies (scheurtjes) veroorzaakt door mycose kunnen een toegangspoort worden voor bacteriële infecties. 

Lees ook: Dit zijn de 13 meest voorkomende bacteriële infecties

6. Zwemmersjeuk of zwemmerseczeem

Symptomen: uitslag van kleine rode pukkeltjes die lijken op insectenbeten en enkele dagen jeuken.

Zwemmersjeuk of cercarial dermatitis is een parasiet die wordt overgedragen door watervogels in water boven 25°. De ziekte wordt veroorzaakt door cercarialarven die aan de huid kleven. Er verschijnen puistjes op lichaamsdelen die in contact zijn geweest met besmet water. De jeuk kan tot twee weken na het verschijnen van de uitslag aanhouden.
Spa dermatitis of pseudomonas folliculitis is een infectie van de haarfollikel veroorzaakt door de bacterie Pseudomonas aeruginosa. Het treft mensen die jacuzzi's en zwembaden gebruiken. De uitslag is vaak gelokaliseerd op de romp, billen, oksels, dijen en armen. Voeten en handpalmen blijven meestal gespaard.  

Lees ook: Jacuzzi: de voordelen en nadelen voor je gezondheid

7. Blauwalgvergiftiging

Symptomen: huiduitslag, jeuk, huid- of oogirritatie, darmproblemen, astma en irritatie van de luchtwegen, koorts.

Blauwalgen zijn geen algen. Het zijn bacteriën - cyanobacteriën - die in bepaalde periodes van het jaar woekeren in warm, ondiep, stilstaand water. Symptomen variëren afhankelijk van de blootstelling aan de toxines: huidcontact, absorptie, inademing van de nevels die vrijkomen uit de bacteriën.
Symptomen verdwijnen spontaan na 2 of 3 dagen. Raadpleeg bij twijfel een arts.

Lees ook: Hoe gevaarlijk is blauwalg in zwemwater?

Is water met chloor veilig?

De behandeling van zwembadwater en jacuzziwater met chloor is niet altijd voldoende om de kiemen te neutraliseren:

  • Tijdens drukke periodes (bv. de zomer) is het soms moeilijk om de juiste dosissen ontsmettingsmiddelen in het zwembadwater te houden.
  • Hoge watertemperaturen (bijvoorbeeld in jacuzzi's) kunnen ervoor zorgen dat chloor verdampt en bepaalde bacteriën kunnen overleven.
  • Sommige ziektekiemen zijn resistent tegen chloor. Dit is het geval met de cryptosporidium parasiet, die tot 7 dagen kan overleven in chloorwater.

Lees ook: Wat zijn de voorzorgsmaatregelen om een zwembad hygiënisch te houden

Voorzorgsmaatregelen

123m-haar-shampoo-douche-26-4.jpg
Voordat je in het water springt, kan je voorzorgsmaatregelen nemen om een mogelijke infectie te voorkomen: 

    • Als je graag in meren en rivieren zwemt, informeer dan naar de kwaliteit van het zoete water in je omgeving. Bepaalde gebieden zijn verboden om in te zwemmen. 
    • Zwem niet in warm, stilstaand water, zeker niet als je algen aan het oppervlak ziet.
    • Slik geen water in
    • Neem een douche voor en na het zwemmen. Als dit niet mogelijk is, droog je dan goed af zodra je uit het water bent en vergeet je oren niet!
    • Kleed je om na een duik en laat je natte zwempak niet aan.
    • Vermijd zwemmen met een open wond
    • Als je diarree hebt gehad in de 2 weken voordat je gaat zwemmen, moet je niet gaan zwemmen omdat je dan het risico loopt andere mensen te besmetten.


    Bronnen:
    https://www.msdmanuals.com
    https://www.ncbi.nlm.nih.gov
    https://www.cdc.gov
    https://www.revmed.ch

    auteur: Sofie Van Rossom, gezondheidsjournalist
    Laatst bijgewerkt: juni 2023

    Artikels over gezondheid in je mailbox? Schrijf je in op onze nieuwsbrief en ontvang een gratis e-book met gezonde ontbijtrecepten.

    eenvoudig terug uit te schrijven
    Wij verwerken jouw persoonsgegevens conform het Privacy-beleid van Roularta Media Group NV.
    volgopfacebook
    volgopinstagram