Vaccinatie tegen mpox (apenpokken): voor wie?

In dit artikel

Hoe werkt het vaccin?
Voor wie is het (niet)?
Is het vaccin veilig?

dossier

Apenpokken – het virus dat later mpox werd gedoopt – komt vooral voor in Midden- en West-Afrika, maar verspreidde zich in het voorjaar van 2022 ook naar Europa. Mpox wordt bijna uitsluitend via nauw lichamelijk en seksueel contact overgedragen en circuleert vooral bij mannen die seks hebben met mannen. Er bestaat een vaccin tegen mpox, namelijk hetzelfde vaccin dat bescherming biedt tegen de gewone pokken.

Lees ook: Apenpokken in België: “Wees waakzaam voor de symptomen”

Hoe werkt het vaccin?

Het vaccin in kwestie is Imvanex. Toen het mpox-virus opdook bij ons was er maar een beperkte hoeveelheid vaccins beschikbaar. Er waren dan ook strenge voorwaarden verbonden aan het verkrijgen van een vaccin. In het najaar van 2022 volgde een grote levering, en kon men dus ook de voorwaarden versoepelen.

Het mpox-vaccin bevat een levend verzwakt virus dat zich niet kan vermenigvuldigen in het lichaam. Na de vaccinatie kan je milde bijwerkingen voelen, zoals hoofdpijn, misselijkheid, spierpijn, vermoeidheid en reacties op de injectieplaats (pijn, roodheid, zwelling, verharding en jeuk). Er zijn twee dosissen van het vaccin nodig om beschermd te zijn. Tussen de eerste en de tweede dosis zit een minimale periode van 28 dagen.

Ook personen met een verzwakt immuunsysteem kunnen veilig een vaccin krijgen, maar bij hen is de bescherming tegen mpox mogelijks minder sterk.

Lees ook: Vaccins in de strijd tegen kanker

Voor wie is het (niet)?

Preventieve vaccinatie

Tot eind 2022 konden personen uit de risicogroep zich preventief laten vaccineren tegen mpox, maar sinds 1 januari 2023 is preventieve vaccinatie niet meer mogelijk. Er is wel een uitzondering voor personen die al een eerste vaccin kregen. Zij kunnen alsnog een tweede dosis krijgen in 2023.

Onder de risicogroep verstaat men:

Mannen die seks hebben met verschillende mannen
Mannelijke en transgender sekswerkers
Vrouwen die PrEP (pil tegen het oplopen van hiv) nemen en die veel wisselende seksuele contacten hebben
Personen met ernstige immuunstoornissen en een hoge kans op ernstige infectie
Personen die in een laboratorium werken en virusculturen behandelen

Vaccinatie na risicocontact

Personen die een risicocontact hadden, kunnen binnen de vier dagen een vaccin krijgen onder de volgende voorwaarden:

Je hebt een zeer-hoogrisicocontact gehad (bv seksuele partners of na langdurig huid-op-huidcontact)
Je had een hoogrisicocontact (bv huisgenoten of personen die materiaal delen) en je hebt een verhoogd risico op ernstige infectie
Je werkt in de zorg en hebt een hoogrisicocontact gehad zonder de juiste bescherming
In uitzonderlijke gevallen kan men nog tot veertien dagen na blootstelling een vaccin geven, namelijk als de betrokkene een verhoogd risico heeft op een ernstig verloop.

Een mpox-vaccin raadt men af voor:

Personen die een acute infectie doormaken of koorts hebben
Personen die in het verleden al mpox kregen
Personen jonger dan 18 jaar (tenzij in uitzonderlijke gevallen)
Personen die allergisch zijn aan het vaccin of aan een van de bestanddelen

Lees ook: Wanneer spreken we van koorts en hoe wordt koorts behandeld?

Is het vaccin veilig?

Er is nog weinig bekend over de beschermingsgraad van het mpox-vaccin. Het is mogelijk dat sommige mensen toch nog een milde versie van het virus krijgen na vaccinatie en dat ze het ook nog kunnen verspreiden. Het blijft dus belangrijk om de beschermingsmaatregelen tegen mpox te respecteren.