Is HPV-vaccinatie nuttig voor volwassenen?

In dit artikel

HPV-vaccinatie voor jongeren
HPV-vaccinatie voor volwassenen

dossier

Het humaan papillomavirus (HPV) is een virusinfectie die onder andere baarmoederhalskanker veroorzaakt. Vaccinatie tegen HPV voordat je seks hebt, kan het risico op kanker verkleinen. Maar is het voor een volwassen vrouw (of man)nog steeds de moeite waard om zich te laten vaccineren?

Lees ook: Humaan papillomavirus (HPV) en baarmoederhalskanker

HPV-vaccinatie voor jongeren

HPV wordt overgedragen door huidcontact tijdens geslachtsgemeenschap (zelfs zonder penetratie). In sommige gevallen kan de virale infectie op lange termijn baarmoederhalskanker veroorzaken, maar ook kanker van de vagina, penis, mond, keelholte of anus.

Ongeveer 70% van de seksueel actieve bevolking komt uiteindelijk in contact met HPV-virussen. Vaccinatie is de beste manier om te voorkomen dat het virus vaste voet aan de grond krijgt. Het vaccin beschermt tegen 9 types HPV-stammen met een hoog risico op kanker, waaronder de gevaarlijkste stammen (HPV-16 en HPV-18).

In België beveelt de Hoge Gezondheidsraad vaccinatie aan voor meisjes en jongens tussen 9 en 26 jaar, bij voorkeur vóór de eerste seksuele betrekkingen. De immuunrespons op het vaccin zou optimaal zijn bij jongeren tussen 9 en 14 jaar.

Lees ook: Humaan papillomavirus (HPV): waarom moet je je laten vaccineren?

HPV-vaccinatie voor volwassenen

Is vaccinatie nuttig bij volwassenen?

Bij jongeren die nooit in contact zijn geweest met het virus, is aangetoond dat het vaccin 90% doeltreffend is tegen 9 stammen van HPV. Bij jongeren tussen 15 en 26 jaar daalt de bescherming van het vaccin tot 45-60% en betreft het vooral de gevaarlijkste vormen van HPV (type 16 en 18). De doeltreffendheid van het vaccin neemt af naarmate men verder verwijderd is van de datum van eerste geslachtsgemeenschap, aangezien men waarschijnlijk meerdere infecties heeft met verschillende stammen van HPV. Het is dus beter om zo vroeg mogelijk te vaccineren, maar ook op latere leeftijd kan een vaccin nuttig zijn. Veel hangt af van je persoonlijke geschiedenis en seksuele gewoonten. Praat hierover met je gynaecoloog.

Heeft vaccinatie zin als je al seks hebt gehad?

Vaccinatie is het meest effectief bij mensen die nooit in contact zijn geweest met het virus. Geschat wordt dat 35-45% van de jonge meisjes binnen 3 tot 4 jaar na het hebben van seks met HPV wordt besmet.

Er zijn echter verschillende stammen van HPV, waarvan er meer dan tien betrokken zijn bij baarmoederhalskanker. Als je het virus al hebt opgelopen tijdens seks, is het onwaarschijnlijk dat je met alle stammen besmet bent. Daarom kan het vaccin je alsnog beschermen tegen andere virusstammen die je in de toekomst zouden kunnen besmetten.

In de meeste gevallen kan je immuunsysteem zelf het HPV-virus op natuurlijke wijze elimineren, mar elke keer dat je seks hebt (zelfs met anticonceptiemiddel), loop je het risico besmet te worden met een nieuwe stam van het virus. Vaccinatie kan een nieuwe infectie voorkomen.

Kun je seks hebben voor de laatste dosis van het vaccin?

Een volledig vaccinatieschema bestaat uit twee injecties met tussenpozen van 6 maanden voor jongeren tussen 9 en 14 jaar en drie injecties (op 0, 1 of 2 maanden en 6 maanden) voor oudere kinderen. Het vaccin is pas volledig werkzaam als alle doses zijn toegediend.

Is vaccinatie noodzakelijk als je één vaste seksuele partner hebt?

Als je partner niet zo trouw is als jou, loopt je het risico besmet te worden met virussen waartegen je (nog) niet beschermd bent.

Heeft vaccinatie zin als je lesbisch of homoseksueel bent?

Het HPV-virus wordt overgedragen tijdens seksuele relaties door contact met de huid of slijmvliezen (vinger, seksspeeltjes, fellatio). Dus vaccinatie is nuttig voor iedereen, ongeacht je seksuele geaardheid.

Hoe bescherm je jezelf tegen HPV op volwassen leeftijd?

Gevaccineerd of niet, de beste manier om je tegen baarmoederhalskanker te beschermen is regelmatig een uitstrijkje te laten maken bij je gynaecoloog of huisarts. Volgens de aanbevelingen moeten alle vrouwen tussen 25 en 65 jaar zich om de 3 jaar laten testen om zo abnormale cellen op te sporen voordat ze zich ontwikkelen tot kanker.