Is koffie kankerverwekkend?

Aanvankelijk werd gedacht dat koffie de kans op blaaskanker, nierkanker of pancreaskanker zou verhogen en ook borst- en prostaatkanker in de hand zou werken, maar dat klopt niet. Sterker nog, koffie zou het risico op lever- en endometrium- of baarmoederslijmvlieskanker zelfs verlagen. Dat is volgens het American Institute for Cancer Research (AICR) te danken aan de waaier van kankerbeschermende stoffen (ook wel bioactieve stoffen of fytochemicaliën genoemd) in koffie. Die zitten trouwens ook in cafeïnevrije koffie. 

Bij dikkedarmkanker bleek er minder herval bij consumptie van koffie met cafeïne. Ook de sterftekans door kanker of andere ziekten lag lager. De beste resultaten werden bekomen bij (ex-) patiënten die 4 of meer kopjes koffie (460 mg cafeïne) per dag dronken. In deze studie was het de cafeïne, en niet de andere stoffen in koffie, die het effect veroorzaakte. 

Andere studies toonden bovendien aan dat koffie het risico op diabetes verlaagt, wat op zich ook een oorzaak is van kanker en vroegtijdig overlijden. 

In 2018 werd een negentigtal bedrijven uit de Amerikaanse staat Californië, waaronder Starbucks, verplicht om een waarschuwing op de verpakking te voorzien, omdat de acrylamide in de koffie kankerverwekkend zou zijn. Zowel het International Agency for the Research on Cancer (IARC) als de Wereldgezondheidsorganisatie en de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) beamen dat. Intussen werden er referentiewaarden en maximumgehaltes vastgesteld voor diverse voedingsmiddelen die acrylamide bevatten, waaronder koffie.

Het American Institute for Cancer Research meldt: “Acrylamide wordt inderdaad in verband gebracht met kanker bij ratten, maar het acrylamidegehalte dat bij ratten kanker veroorzaakt ligt relatief gezien veel hoger dan het acrylamidegehalte dat mensen via koffie en voeding binnenkrijgen. Op een ‘kankerschaal’ van 0 tot 10, met bijvoorbeeld roken op 10, staat koffie absoluut op 0. Beide producten moeten dus geen soortgelijke waarschuwingsetiketten dragen. Wie graag koffie drinkt, zou zich dan ook helemaal geen zorgen moeten maken.”

De website kanker.be benadrukt het belang van gematigd consumeren. “Hoe meer we ervan opnemen, hoe meer ons risico verhoogt, en omgekeerd. Het is dus vooral belangrijk de hoeveelheid te beperken, niet noodzakelijk ze uit te sluiten. De overschrijding van de drempelwaarden zou vooral een probleem zijn voor mensen met een eenzijdig, onevenwichtig eetpatroon. Om te vermijden dat je teveel acrylamide inneemt, geldt daarom nog altijd de gouden regel om te kiezen voor een gezonde en gevarieerde voeding.” Koffie op zich telt trouwens amper calorieën. Het is de suiker en melk die je toevoegt, die van koffie een ongezonde drank maken. 

Wel vonden onderzoekers een ander verband, namelijk tussen het drinken van maté en het krijgen van slokdarmkanker. Maté is een Zuid-Amerikaanse cafeïnerijke kruidendrank die zeer heet gedronken wordt. Verschillende studies tonen volgens de onderzoekers aan dat wanneer je deze drank eerst laat afkoelen, de kans op het krijgen van slokdarmkanker afneemt.

Ditzelfde bleek op te gaan voor het drinken van thee. De onderzoekers vermoeden daarom dat het niet zozeer het type drank is dat de mate van kankerverwekkend zijn bepaalt, maar wel op welke temperatuur deze gedronken wordt.

Het IARC beschouwt dranken heter dan 65 °C nu als ‘waarschijnlijk kankerverwekkend’. 65 °C is voor de meesten ongeveer de temperatuur waarbij je koffie liever niet in de mond houdt omdat het te warm is. Hoeveel je precies moet drinken om de kans op kanker te verhogen, is echter niet duidelijk.