Gerelateerde artikels
Insulineresistentie: symptomen en hoe omkeren?
In dit artikel
Insulineresistentie: symptomen en hoe omkeren?
dossier
Insulineresistentie treedt op wanneer cellen in je spieren, vetweefsel en lever niet reageren zoals ze zouden moeten reageren op insuline, een hormoon dat je pancreas maakt en dat essentieel is voor het leven en het reguleren van de bloedsuikerspiegel. Insulineresistentie kan tijdelijk of chronisch zijn, en is niet altijd behandelbaar.
Wat is insulineresistentie?
© Getty Images
Normaal gaat het zo: Je lichaam breekt voedsel af tot glucose (suiker), wat de belangrijkste energiebron van je lichaam is. Glucose komt in je bloedbaan terecht, waardoor je pancreas insuline gaat afgeven. Insuline zorgt ervoor dat de glucose in je bloed in je spier-, vet- en levercellen terechtkomt, zodat deze de glucose kunnen gebruiken voor energie of opslaan voor later gebruik. Als de glucose in je cellen terechtkomt en het niveau in je bloedbaan daalt, geeft je alvleesklier het signaal om te stoppen met de productie van insuline.
Bij insulineresistentie reageren je spier-, vet- en levercellen verkeerd op insuline, wat betekent dat ze niet efficiënt glucose uit je bloed kunnen opnemen of opslaan. Als gevolg hiervan maakt je alvleesklier meer insuline aan om te proberen je stijgende bloedglucosewaarden te overwinnen. Dit wordt hyperinsulinemie genoemd.
Zolang je alvleesklier genoeg insuline kan aanmaken om de zwakke reactie van je cellen op insuline te overwinnen, blijft je bloedsuikerspiegel binnen een gezond bereik. Als je cellen echter te resistent worden voor insuline, leidt dit tot een verhoogde bloedsuikerspiegel (hyperglycemie), wat na verloop van tijd leidt tot prediabetes en type 2 diabetes.
Lees ook: Hyperglycemie: symptomen te hoge bloedsuikerspiegel
Lees ook: Hypoglycemie (hypo): symptomen, oorzaken en behandelingen
Symptomen van insulineresistentie
Een taille van meer dan 40 centimeter bij mannen en 35 centimeter bij vrouwen kan een indicator zijn, alsook een bloeddruk van 130/80 of hoger, maar een sluitende diagnose kan enkel worden gesteld via een bloedtest, om je bloedsuikerspiegel te controleren. Bij insulineresistentie is er:
- Een nuchtere glucosespiegel van meer dan 100 mg/dL
- Een nuchtere triglyceridenspiegel van meer dan 150 mg/dL
- Een HDL-cholesterolgehalte van minder dan 40 mg/dL bij mannen en 50 mg/dL bij vrouwen
Mensen met insulineresistentie kunnen ook te maken krijgen met donkere, fluweelachtige huidvlekken (acanthosis nigricans).
Lees ook: Diabetische dermopathie: wat zijn suikerplekken?
Risicofactoren en oorzaken van insulineresistentie
Factoren die de kans op insulineresistentie vergroten zijn onder andere:
- Obesitas, vooral buikvet
- Inactieve levensstijl
- Koolhydraatrijke voeding
- Zwangerschapsdiabetes
- Gezondheidsproblemen zoals niet-alcoholische vette leverziekte en PCOS
- Een familiegeschiedenis van diabetes
- Roken
- Etniciteit (hoger risico als je Afrikaanse, Latino of Indiaanse voorouders hebt)
- Leeftijd (het risico stijgt na 45 jaar)
- Hormonale aandoeningen zoals het syndroom van Cushing en acromegalie
- Medicijnen zoals steroïden, antipsychotica en HIV-medicijnen
- Slaapproblemen zoals slaapapneu
Lees ook: Insuline en diabetes
Van insulineresistentie naar diabetes type 2
Wanneer je insulineresistentie hebt, maakt je alvleesklier extra insuline aan om het goed te maken. Een tijdje werkt dit en blijft je bloedsuikerspiegel normaal, maar na verloop van tijd kan je alvleesklier het niet meer bijbenen. Als je geen aanpassingen doet aan je levensstijl (voeding en beweging), zal je bloedsuikerspiegel stijgen tot je prediabetes hebt.
Bij prediabetes is het suiker- of glucosegehalte in je bloed hoger dan normaal (een nuchtere glycemiewaarde tussen 100 en 125 mg/dl), maar nog niet hoog genoeg om al te speken van diabetes type 2 (een glycemiewaarde boven 125 mg/dl). In deze fase reageert het lichaam al minder goed op insuline en heeft het meer moeite met het verwerken van bloedsuiker.
Prediabetes geeft ongeveer 1,5 maal zo veel kans op hart- en vaatziekten zoals hartinfarct, hersentrombose (CVA),…
Prediabetes verhoogt indirect ook de kans op kanker, voornamelijk kankers van het spijsverteringsstelsel en borstkanker.
Bij ongeveer 1 op 2 mensen leidt prediabetes binnen de tien jaar tot diabetes type 2.
Lees ook: Wat is prediabetes en wat kan je er zelf aan doen?
Hoe insulineresistentie omkeren?
Zoals vermeld hierboven, kan je zelf verschillende dingen doen om de insulineresistentie om te keren en zo diabetes te voorkomen:
- Bewegen. Plan 5 of meer dagen per week minstens 30 minuten per dag in aan matige activiteit (zoals stevig wandelen).
- Zorg voor een gezond gewicht.
- Eet gezond. Denk aan fruit, groenten, volle granen, noten, bonen, vis, peulvruchten en andere magere eiwitten.
- Neem medicijnen die je bloedsuiker onder controle houden.
Doe je dat niet, dan kan het metabool syndroom leiden tot ernstige aandoeningen, zoals een veel te hoge of veel te lage bloedsuikerspiegel, hartaanval, beroerte, nierziekte, oogproblemen, kanker, ziekte van Alzheimer…
Lees ook: Wat zijn de vroege symptomen van diabetes?
Bronnen:
auteur:
Sofie Van Rossom,
gezondheidsjournalist
