Beloftevol antibioticum gemaakt uit wespengif

Antibiotica zijn onontbeerlijk om bacteriële infecties te behandelen. Het probleem is dat steeds meer bacteriesoorten ongevoelig of resistent worden voor de huidige geneesmiddelen, vooral omdat antibiotica te vaak en soms onzorgvuldig worden gebruikt. Als een bacteriesoort de werking van antibiotica kan weerstaan, wil dat zeggen dat een infectie moeilijker te behandelen wordt en vaker tot ernstige ziekte kan leiden. Momenteel overlijden ieder jaar ongeveer 700.000 mensen aan antibioticaresistentie, een aantal dat kan oplopen tot 10 miljoen in 2050 als er geen nieuwe oplossingen komen.

Gif van dieren lijkt een rare oplossing voor dit probleem, maar dit toxische goedje heeft al tot waardevolle medicijnen geleid voor verschillende ziektes en vormt ook een belangrijke piste in de strijd tegen antibioticaresistentie. Onderzoekers richten zich onder meer op het gif van schorpioenen, slangen en wespen. Een team, geleid door wetenschappers van de Amerikaanse Universiteit van Pennsylvania, deed nu een veelbelovende ontdekking bij de analyse van het gif van de zogenaamde Korean yellow-jacket wasp – de Koreaanse wesp met de gele jas als het ware.

De wetenschappers focusten op een klein eiwitdeeltje, mast-L genaamd, dat een cruciaal onderdeel vormt van het gif van deze specifieke wesp. Dat gif is normaal niet gevaarlijk voor mensen in de beperkte dosis van een wespensteek, maar is op zich wel behoorlijk toxisch. Het kan rode bloedcellen vernietigen en bij sommige mensen anafylaxie veroorzaken, een ernstige allergische reactie.

De onderzoekers slaagden er in om dat eiwitdeeltje zodanig aan te passen dat het niet langer schadelijk was voor de cellen van mensen en dieren, maar wel nog altijd voor die van bacteriën. Het resultaat is een nieuwe, kunstmatige molecule, die ze mast-MO noemen. Mast-MO doodt bacteriële cellen door in te werken op hun buitenste celmembraan, hun omhulsel. Zo maakt het middel het ook gemakkelijker voor andere antibiotica om binnen te dringen in de bacteriële cellen en de nodige schade aan te richten. Bovendien doet het ook het immuunsysteem beter werken, door afweercellen aan te trekken naar de plaats van de infectie.

De werking van het mogelijk nieuwe antibioticum werd ondertussen ook al getest op muizen, waarbij het in 80% van de gevallen de dieren kon beschermen tegen een levensgevaarlijke infectie. De onderzoekers ontwikkelden al verschillende varianten van de beloftevolle molecule en hopen om er één of meerdere om te vormen tot een geneesmiddel. Hun aanpak kan ook aangewend worden om andere gifstoffen en eiwitdeeltjes in het algemeen te gebruiken voor het maken van antibiotica.

Bronnen:
https://www.pennmedicine.org