Fietsen in warm weer

nieuws Elke inspanning gaat gepaard met warmteproductie. Slechts een vijfde van de energie die bij een inspanning vrijkomt, wordt omgezet in beweging (lopen, fietsen, gewichten heffen,...). De overige 4/5 gaan verloren als warmte. Die warmte moet worden afgevoerd omdat anders onze lichaamstemperatuur te hoog zou oplopen. Zonder deze warmteafvoer zou het lichaam tijdens een matige inspanning iedere 5 tot 7 minuten met 1°C opwarmen.
Bij die warmteafvoer spelen hoofdzakelijk twee mechanismen.
Ten eerste is er het bloed dat als een soort koelvloeistof functioneert. De warmte die door de spieren wordt geproduceerd wordt via het bloed naar de huid getransporteerd waar het kan afkoelen. Ten tweede verliezen we warmte via het zweet dat verdampt.

Bij zware fysieke inspanningen tijdens warm weer, bestaat echter het risico dat deze mechanismen onvoldoende werken en dat de lichaamstemperatuur te hoog oploopt, met oververhitting of hyperthermie tot gevolg. Dit kan leiden tot het opzwellen van de onderste ledematen (warmtestress), hittekrampen of tot hitte-uitputting, waardoor men niet meer mee kan of zelfs moet stoppen. In het ergste geval kan dit zelfs leiden tot een levensbedreigende hitteslag of hitteshock die een spoedopname in het ziekenhuis vereist.

Hyperthermie is meestal een gevolg van meerdere factoren.
Hoge temperaturen in combinatie met weinig of warme wind en/of een hoge luchtvochtigheid bemoeilijken de afkoeling van de huid en de verdamping van zweet, waardoor de warmte niet of onvoldoende kan afgevoerd worden. Wanneer de omgeving warmer is dan de huid, wordt zelfs extra warmte opgenomen in plaats van afgegeven. Vandaar dat sommige sportfederaties sporten in warm weer verbieden. Zo kunnen volgens de regels van de Womens Tennis Association (WTA) en International Tennis Federation (ITF) dat bij een WBGT (Wet Bulb Globe Temperature, een combinatie van de temperatuur van de lucht, de vochtigheid, de wind en de straling van de zon) boven de 28°C wedstrijden kunnen worden uitgesteld. In Nederland adviseert ook de Atletiekfederatie om geen wedstrijden te organiseren boven 28°C.
Ten tweede kan, ook bij gezonde en goed getrainde sporters, de zweetproductie verstoord zijn door vermoeidheid, gebrek aan slaap, een lichte verkoudheid, sommige geneesmiddelen (zoals amfetamines, sympathicomimetica, enz.)...
Een derde en zeer belangrijke factor is uitdroging of dehydratie. Bij zware inspanning kan gemakkelijk 1 tot 2 l water per uur uitgezweet worden. Dat moet zo snel mogelijk worden aangevuld. Vochtverlies gaat immers gepaard met een daling van het circulerende bloedvolume. Dit leidt tot een daling in de doorbloeding van de huid, waardoor de lichaamstemperatuur verder kan stijgen en hyperthermie kan optreden. Het is dus essentieel om tijdens inspanningen bij warm weer voldoende (idealiter 2 à 300 ml elke 15 à 20 minuten) te drinken, bij voorkeur een dorstlesser die zowel koolhydraten (suikers) als natrium (een bestanddeel van keukenzout) bevat. Na de inspanning moeten de vochttekorten zo snel mogelijk aangevuld worden. De tekorten kunnen steeds meer oplopen waardoor na enkele dagen ernstige problemen kunnen ontstaan. Hiervoor zijn rehydrerende sportdranken met natrium het meest geschikt.

Lees ook: Hitteslag en zonneslag: symptomen en behandeling

Lees ook: Zin en onzin van Sportdranken