Polio in opmars: moeten we ons zorgen maken?

Dankzij massale vaccinatiecampagnes vanaf de jaren zestig is polio in België al enige tijd uitgeroeid, maar in andere delen van de wereld komt de ziekte wel nog voor. Sterker nog, de VS en Groot-Brittannië hebben onlangs een significante aanwezigheid van het poliovirus in de riolen gemeld. De staat New York heeft zelfs de noodtoestand uitgeroepen. Maakt polio een comeback?

De WHO heeft haar doel van totale uitroeiing van het poliovirus nog niet bereikt. Het poliovirus blijft namelijk endemisch in Pakistan, Afghanistan en enkele Afrikaanse landen. In 2015 waren er ook gevallen in Oekraïne, waar zich al bijna 20 jaar geen gevallen van kinderverlamming hadden voorgedaan. Afgelopen oktober maakte de WHO een budget van 2,54 miljoen dollar vrij om van 2022 tot 2026 350 miljoen kinderen per jaar te vaccineren. 

Het Westen gebruikt een injecteerbaar vaccin op basis van geïnactiveerd virus, maar veel arme landen gebruiken het orale vaccin, dat gemaakt wordt van verzwakte virusstammen die een immuunrespons opwekken zonder daarbij symptomen te veroorzaken. De verzwakte stammen worden uitgescheiden in de stoelgang en kunnen zo, bij slechte hygiëne, door contact worden overgedragen. Besmetting is niet van belang zolang de hele bevolking gevaccineerd is. Zo niet, dan vermenigvuldigt het virus zich en krijgt het de kans te muteren en even gevaarlijk te worden als zijn oorspronkelijke versie. Niet-gevaccineerde mensen worden dan blootgesteld aan een ernstige vorm van polio.

De WHO heeft 1.113 gevallen van spinale verlamming bij kinderen vastgesteld, veroorzaakt door poliovirussen van levende stammen in 2020 en 688 in 2021. De meeste gevallen zijn ontdekt in Afghanistan, Pakistan, Nigeria en Tsjaad. Dit jaar waren er 120 gevallen in Jemen. Ver van ons bed, zou je kunnen denken, maar Westerse deskundigen slaan alarm, want door de globalisering kunnen we ook hier een heropleving van het virus krijgen.