Enkelverstuiking: niet altijd röntgenfoto’s of gipsverband nodig

nieuws Een enkelverstuiking of -distorsie wordt nog te vaak eerst met beeldvorming (röntgenfoto) benaderd om een eventuele breuk op te sporen, en volledig geïmmobiliseerd met gips. Terwijl een röntgenfoto vaak niet nodig is en een partiële immobilisatie met tape te verkiezen is boven een totale immobilisatie met gips. Dat zegt het Kenniscentrum voor Gezondheidszorg (KCE) in een nieuwe richtlijn over de diagnose en behandeling van enkelverstuiking.

Een verstuiking is een letsel aan een gewricht waarbij ligamenten (gewrichtsbanden) zijn uitgerekt, in- of doorgescheurd. Enkelverstuiking is een vaak voorkomend trauma, dat met heel wat ongemak kan gepaard gaan.

• Röntgenfoto niet altijd nodig bij de diagnose
Bij een enkelverstuiking wordt in de praktijk vaak een röntgenfoto genomen, om eventuele breuken te detecteren. Door een lichamelijk onderzoek op basis van de zogenaamde ‘Ottawa Ankle Rules’ (OAR) kan vaak al een breuk uitgesloten worden. Daarbij moet de arts de enkel op verschillende, specifieke plaatsen betasten. Vervolgens moet de patiënt proberen om een 4-tal stappen te zetten waarbij hij/zij steunt op de gekwetste voet. Als het lichamelijk onderzoek gunstig verloopt, kan een breuk worden uitgesloten en is een röntgenfoto niet nodig.

Een röntgenfoto is wel aan te bevelen als het lichamelijk onderzoek met de OAR een breuk doet vermoeden. In de plaats van een röntgenfoto kan ook een echografie worden uitgevoerd, maar omdat men hiervoor speciaal opgeleid moet zijn, is dit vaak om organisatorische redenen niet mogelijk. Een MRI of CT scan zijn niet aanbevolen.

• Herevaluatie na 3 à 4 dagen
De ernst van een enkelverstuiking kan pas goed worden ingeschat na 3 à 4 dagen. Als de symptomen aanhouden is een nieuw lichamelijk onderzoek nodig en kan eventueel dan worden beslist om een röntgenfoto te nemen of de behandeling aan te passen.

• Werkzaamheid van combinatie rust, ijs, druk en omhoog leggen voet niet bewezen
In de praktijk wordt een combinatie van rust, ijs, druk (verband) en het omhoog leggen van de voet vaak automatisch aangeraden als behandeling. Het KCE stelt echter vast dat de werkzaamheid hiervan onvoldoende bewezen is. Rust alleen tijdens de eerste 3 dagen is wel aangeraden, om vroegtijdige belasting te vermijden en de pijn te verminderen. Daarna kan in een vroeg stadium bewegingstherapie, waaronder evenwichtstraining, wel helpen.

• Geen gipsverband bij niet-ernstige verstuiking
Het aanbrengen van een gipsverband tot onder de knie bij een niet-ernstige enkelverstuiking wordt niet aanbevolen. Beter zijn een zachte steun, zoals een tape, of een brace (halfharde enkelsteun). Gips- of kunststofverband wordt best enkel aangebracht in ernstige gevallen, als de patiënt na 3 dagen nog niet op de voet kan steunen. Dit mag maximaal 10 dagen duren, en moet geval per geval worden bekeken. Het is belangrijk dat de enkel niet te lang immobiel blijft, anders wordt het moeilijk om hem nadien opnieuw te gebruiken.

• Om de pijn te verzachten kan een ontstekingremmende zalf of spray (diclofenac, ibuprofen en piroxicam) worden aangebracht en kan eventueel paracetamol worden ingenomen. Als deze combinatie niet helpt kan de zalf worden vervangen door de inname van een ontstekingremmer.
Therapeutische ultratonen, lasertherapie, eenvoudig elastisch niet-adhesief verband en manuele therapie kunnen niet worden aanbevolen als behandeling.

U kunt de volledige richtlijn downloaden op:
https://kce.fgov.be/nl/node/2012