Voorkomt besnijdenis seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA)?

nieuws Een besnijdenis of circumcisie is het operatief wegsnijden van de voorhuid van de penis, zodat de eikel wordt blootgelegd. De meest voorkomende reden om in ons land een circumcisie uit te voeren is een te nauwe voorhuid waardoor problemen optreden bij het plassen of bij het schoonhouden van de eikel. Ook voor terugkerende ontstekingen van de eikel, kan een besnijdenis een goede oplossing zijn. Bepaalde godsdiensten (o.m. joden en moslims) schrijven besnijdenis van jongens voor.

Meer voor- dan nadelen
In een nieuw voorstel van richtlijn zeggen de Centers for Disease Control and Prevention, de Amerikaanse dienst voor Volksgezondheid dat mannenbesnijdenis of circumcisie heeft meer gezondheidsvoordelen heeft dan nadelen. Eerder had ook de American Academy of Pediatrics al een gelijkaardige richtlijn gepubliceerd . De CDC gaan niet zover om ouders aan te raden hun kinderen te besnijden. Dat is immers een persoonlijke keuze die ook religieuze of culturele motieven kan hebben.

• Volgens de CDC is voldoende aangetoond dat besnijdenis het risico op hiv-overdracht bij hetero-seksuele contacten met 50 tot 60 procent vermindert. Ook de kans op besmetting met soa's als herpes en het kankerverwekkende humaan papillomavirus (HPV) daalt met 30 procent.
Besnijdenis is echter geen alternatief voor veilig vrijen met een condoom. Het zou wel het aantal infecties kunnen verminderen wanneer geen condoom wordt gebruikt.

• Daarnaast hebben besneden jongens ook minder kans op ontsteking aan de urinewegen tijdens hun jeugd en minder kans op peniskanker als volwassen man.

• De mogelijke nadelen zoals een (lichte) bloeding en infecties zijn beperkt als de besnijdenis gebeurt door een arts en bij jonge kinderen. Bij pasgeboren jongens treden in ongeveer 0,5 procent complicaties op, bij kinderen van één tot en met 9 jaar bij 9 procent van de ingrepen en 5,3 procent bij personen ouder dan 10 jaar.

• Besnijdenis heeft geen negatief effect op de seksuele functie, gevoeligheid of seksuele voldoening.

Schendt besnijdenis de kinderrechten? Anders dan in Europa is besnijdenis in de Verenigde Staten een courante praktijk en laten veel mannen zich besnijden. In Europa bestaat er daarentegen heel wat weerstand tegen besnijdenis, vooral dan van jonge kinderen. In Nederland heeft de KNMG, enigszins vergelijkbaar met onze Orde van Geneesheren, in 2010 een aanbeveling gepubliceerd waarin artsen wordt opgeroepen om ouders die de ingreep overwegen actief en indringend op de hoogte te brengen van het ontbreken van medische voordelen en het gevaar van complicaties. “Besnijdenis kent, anders dan vaak wordt gedacht, ook risico’s op complicaties. Met name bloedingen, infecties, plasbuisvernauwingen en paniekaanvallen komen regelmatig voor. 

Recent heeft de Nederlandse Kinderombudsman zich uitgesproken tegen jongensbesnijdenis op jonge leeftijd, omdat het kind geen keus heeft en het onomkeerbaar is, waarbij inbreuk wordt gemaakt op de lichamelijke integriteit van het kind. Hij wil evenwel geen wettelijk verbod, omdat de vrees bestaat dat dan de handeling niet meer door professionals wordt gedaan. De Kinderombudsman pleit ervoor de keuze voor een besnijdenis bij ouders te laten, maar daar van overheidswege wel verplichte kaders voor te scheppen. De overheid moet zorgen voor goede informatievoorziening en het gebruik van verdoving, gekwalificeerde professionals en hygiënische faciliteiten verplicht stellen. Het is in het belang van het kind dat deze gezondheidsrisico's voor het kind tot een minimum beperkt worden.

Ook in andere Europese landen speelt deze discussie. De Kinderombudsmannen in Noorwegen, Zweden, IJsland, Denemarken en Finland brachten in 2013 een gezamenlijke verklaring naar buiten over jongensbesnijdenis. Volgens hen is het gebruik in strijd met het Kinderrechtenverdrag: het kind heeft in overeenstemming met zijn leeftijd het recht om zijn mening te geven in beslissingen die hem aangaan. Door het feit dat jonge jongens zelf niet kunnen beslissen over de ingreep, worden medisch-ethische principes geschonden. De Scandinavische ombudsmannen zien graag dat een besnijdenis in de toekomst alleen uitgevoerd mag worden als de jongen in kwestie oud genoeg is om daarover zelf te beslissen.