of zoek op rubriek »

Facebook rss

Maagverkleining door obesitaschirurgie of bariatrische heelkunde: de verschillende technieken

In dit artikel

Maagverkleining door obesitaschirurgie of bariatrische heelkunde: hoe en voor wie?
De verschillende operatietechnieken
1. Restrictieve technieken
2. De restrictieve-malabsorptieve ingrepen (gastric bypass)
3. Maagballon

dossier

Het doel van obesitaschirurgie of bariatrische heelkunde (van het Griekse baros, wat 'gewicht' betekent) is het sterk en langdurig verlagen van het lichaamsgewicht. Uit vele studies is gebleken dat een dergelijke ingreep de grootste kans biedt op een succesvolle aanpak van de individuele patiënt met ernstige obesitas, en om de daarmee gepaard gaande gezondheidsproblemen (zoals diabetes, slaapapneu, hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten…) te verlagen. Afhankelijk van de gebruikte techniek en van persoonlijke kenmerken, bedraagt het gewichtsverlies na 6 tot 12 maanden tussen 30 en 80%. In principe is dit gewichtsverlies definitief, maar bij veel patiënten ontstaat na verloop van tijd toch opnieuw gewichtstoename, vaak ten gevolge van verslechterende eetgewoontes en gebrek aan beweging.

Obesitaschirurgie is niet alleen fysiek ingrijpend. Er zijn, zoals bij elke operatie, ook risico’s aan verbonden én het heeft een enorme impact op jouw levensstijl. Het is dus géén cosmetische ingreep maar een methode om de gezondheidsproblemen ten gevolge van overgewicht, te verminderen.

De verschillende operatietechnieken

Er bestaan verschillende operatietechnieken die elk hun voor- en nadelen hebben. Bespreek dit uitvoerig met je chirurg en vraag eventueel een tweede mening in een ander ziekenhuis. Baseer je niet te veel op wat op internetfora wordt beweerd omdat daar nogal wat onzin wordt verteld.

Er bestaan schematisch drie soorten bariatrische ingrepen:
• Restrictieve ingrepen die ervoor zorgen dat er minder eten in de maag kan en er snel een verzadigingsgevoel optreedt. Na een paar happen voel je een vol, soms onaangenaam gevoel. Als je meer zou eten, neemt dit volle gevoel toe en kan het zijn dat je moet overgeven.
• Malabsorptieve ingrepen waardoor het voedsel maar gedeeltelijk verteert. Omwille van de risico’s en mogelijke verwikkelingen worden deze technieken (zoals de bilio-pancreactische derivatie met duodenale switch (BPD-DS) of Scopinaro-ingreep) niet meer aangeraden en alleen in uitzonderlijke omstandigheden nog toegepast. Ze worden hier dan ook niet verder besproken.
• Restrictieve-malabsorptieve ingrepen: een combinatie van twee technieken waardoor de maaginhoud verkleint en de opname (of absorptie) van voedingsstoffen in de dunne darm vermindert.
Er bestaan nog meer technieken, zoals de maagballon en de maagpacemaker, maar die worden door de ziekteverzekering niet terugbetaald.
In principe worden al deze ingrepen laparoscopisch uitgevoerd, dat wil zeggen met een kijkoperatie. Dit gebeurt met een aantal kleine sneetjes in de buik in plaats van een grote snede. Hierdoor ontstaan minder complicaties en heb je minder pijn na de operatie.

Welke techniek kiezen?
Welke techniek wordt gekozen, is vooral afhankelijk van jouw persoonlijke situatie en toestand en jouw voedingspatroon.
• Voor mensen die enorme porties eten (‘volume-eters’) maar geen zoeteters zijn en die langzaam kunnen eten, wordt vaak de voorkeur gegeven aan een restrictieve ingreep.
• Voor personen die overdadige maaltijden gebruiken met veel suikerrijke en vetrijke tussendoortjes (‘zoet-eters’), en die menen dat ze na de operatie die slechte gewoonten niet kunnen laten, wordt vaak een maagomleiding of gastric bypass aangeraden.
• De gecombineerde restrictieve-malabsorptieve ingrepen leveren meestal een groter gewichtsverlies op, maar houden meer risico op complicaties en bijwerkingen in.
• Eventueel kan in overleg met de chirurg gekozen worden om bij erg zwaarlijvige mensen te beginnen met een restrictieve ingreep, zoals een maagband. Wanneer dit niet het gewenste effect heeft, kan er worden overgegaan op een maagomleiding (gastric bypass).

1. Restrictieve technieken

De restrictieve ingrepen leiden tot een verkleining van het maagvolume waardoor er minder eten in de maag kan en er sneller een verzadigingsgevoel optreedt. De vertering (absorptie) van het voedsel in het darmkanaal verloopt verder volstrekt normaal.
Deze techniek vereist een gemotiveerde patiënt, hij/zij moet zich leren aanpassen aan een nieuwe manier van eten: traag eten en vet- of calorierijke dranken en tussendoortjes vermijden. Anders kan het maagreservoir en/of de vernauwing uitzetten, en de energieopname toch te groot zijn.

1.1. Verticale gastroplastie of verticale verkleiningsplastie (Mason-MacLean-techniek)
Bij de verticale gastroplastie wordt de voor- en achterzijde van de maag aan elkaar vastgemaakt met nietjes of een vergelijkbare techniek. Hierdoor ontstaat een kleine voormaag waardoor snel een verzadigingsgevoel optreedt.
Aan het uiteinde van de verbinding wordt een vaste siliconenring geplaatst die verhindert dat deze ruimte zich kan uitzetten en om de passage van het voedsel te vertragen. De voormaag leegt zich traag naar de rest van het maaggedeelte, waar de vertering verdergaat. De ring houdt geen vloeistoffen tegen, waardoor bijvoorbeeld hoogcalorische dranken (zoals frisdrank, chocolademelk, milkshakes enz.) doorgelaten wordt.

Voordelen verticale gastroplastie
• Deze operatie geeft goede resultaten bij ‘volume-eters’, die langzaam en rustig kunnen eten én die voldoende discipline aan de dag kunnen leggen om geen calorierijke dranken te consumeren en niet te snoepen.
• Bij deze ingreep worden er geen verbindingen van maag-dunne darm aangelegd, zodat de kans op lekkages geringer is dan bij andere technieken.

Risico’s en nadelen van verticale gastroplastie
• Zoals aan elke operatie zijn aan deze ingreep de nodige risico’s verbonden: bloeding, lekken of loslating van de naden, abces, littekenbreuk, bloedklonters en een longembolie, ontsteking van de wondjes... Hoe hoger je gewicht, hoe groter het operatierisico. Deze verwikkelingen kunnen ernstig zijn, maar zijn meestal goed te behandelen indien ze tijdig herkend worden.
• Vaak hebben patiënten last van misselijkheid en braken. Ook brandend maagzuur kan voor ongemak zorgen.
• Je moet heel gemotiveerd zijn om af te vallen. De operatie bemoeilijkt wel de inname van vast voedsel, maar alles wat je aan voeding of drank binnenkrijgt wordt wel degelijk verteerd en opgenomen in het lichaam. Als je bijvoorbeeld veel calorierijke voedingsmiddelen eet die veel vet (boter, mayonaise) of suikers (koekjes, snoep, ijs) bevatten, of suikerrijke dranken blijft drinken, heeft de maagverkleining weinig effect.
• Veel patiënten forceren hun nietjes door de voormaag zeer dikwijls tot het uiterste onder spanning te zetten. Eenmaal enkele nietjes open, is het effect van de ingreep verdwenen en komt er een snelle gewichtstoename. Dat gebeurt naar schatting bij ongeveer 30 % van de patiënten na verloop van 10 jaar.
• De ingreep is slechts gedeeltelijk omkeerbaar. De chirurg kan de siliconenband wel verwijderen.

1.2. De aanpasbare maagring, lapband of gastric banding (laproscopic adjustable gastric band)
Bij deze operatie wordt gebruik gemaakt van een holle siliconenband die rond het bovenste deel van de maag wordt aangebracht. Aan de binnenzijde van de band bevindt zich een opblaasbare ballon die in verbinding staat met een klein reservoir dat in de buikwand wordt geplaatst. De ballon is opblaasbaar via het inspuiten van vloeistof in het reservoir, waardoor de doorgang naar de maag kan aangepast worden.
Hierdoor wordt de maag als bij een zandloper in twee verdeeld, met bovenaan een klein maagzakje (‘pouch’) met een inhoud van ongeveer 20 ml. Het voedsel komt eerst terecht in de voormaag, en stroomt vervolgens door een kleine opening in de rest van de maag. Het voedsel kan er maar moeilijk door, wat het gevoel geeft alsof er niets meer bij kan. Hierdoor kan je minder eten, maar je moet je eetgewoonten wel aanpassen: traag eten, goed kauwen en stoppen wanneer je een verzadigingsgevoel hebt.
De ingreep gebeurt meestal via een kijkoperatie (laparoscopie), soms via een kijkoperatie met slechts één insnede (SILS, Single Incision Laparoscopic Surgery). Dit type ingreep gebeurt doorgaans in daghospitalisatie of met één overnachting. Deze ingreep is geschikt voor volume-eters. Snoep en vloeibaar voedsel kunnen echter nog altijd makkelijk passeren. Daarom is deze ingreep minder aangewezen voor snoepers. Deze ingreep is geen gemakkelijkheidsoplossing en vereist een grote inbreng van de patiënt. Voedingsgewoonten moeten sterk worden aangepast en de patiënt dient zich strikt aan de voedingsrichtlijnen te houden.

De populariteit van de maagband of maagring is flink gedaald omwille van de minder optimale resultaten in gewichtsafname en grotere (negatief) impact op de kwaliteit van leven (moeilijkheden met passage van vaste voeding).

Voordelen maagring

• Het is een vrij eenvoudige en relatief goedkope ingreep, waarbij niet in de maag wordt gesneden of geniet en er ook geen deel van de maag wordt verwijderd. Het risico op complicaties is dan ook kleiner dan bij andere operaties.

• De ingreep kan meestal in daghospitalisatie worden uitgevoerd, of met een opname van één nacht.

• De maagband kan steeds aangepast worden. Zo kan hij bijvoorbeeld groter gemaakt worden tijdens een zwangerschap zodat je meer kunt eten.

• Deze procedure is bovendien volledig omkeerbaar: de band kan met behulp van laparoscopie weer verwijderd worden.

• Studies hebben aangetoond dat de meerderheid van de patiënten na één jaar gemiddeld 30 tot 50% van hun overgewicht verliezen, op voorwaarde dat ze hun eetgewoonten aanpassen. Een gezonde, evenwichtige voeding met voldoende vitaminen, mineralen en voedingsvezel is absoluut noodzakelijk.
De werking van het bandje kan tenietgedaan worden door vloeibare voedingsmiddelen in te nemen die probleemloos zelfs een nauwe doorgang kunnen passeren, zoals suikerrijke frisdranken, alcohol, zoetigheden, ijs, milkshakes, enzovoort.

Risico’s en nadelen van maagring

• Zoals aan elke operatie zijn er risico’s verbonden aan het plaatsen van een maagband. Problemen zoals longontsteking en een trombosebeen komen vaker voor bij mensen met overgewicht. Om deze risico’s te verkleinen, moet je na de operatie direct uit bed.
• Mensen die veel snoepen, frisdranken of vet eten vallen niet goed af met een maagband, tenzij er een strikt dieet bij wordt gevolgd.

• Je kan veel minder eten, wat dus een aanpassing vraagt van je eetgewoonten. Het is belangrijk dat je luistert naar jouw lichaam. Er treedt heel snel een volheidsgevoel op, dit is het moment om te stoppen. Genoeg is genoeg. Het komt erop neer meermaals op een dag kleine porties te eten.
• Drink niet tijdens of vlak voor de maaltijd, want dan krijg je sneller een vol gevoel. Je drinkt ofwel een half uur voor de maaltijd ofwel een uur na de maaltijd. Bruisdranken worden afgeraden.
• Door de smalle doorgang moet je je eten alleszins goed kauwen en traag eten. Veel patiënten met een maagband hebben last met vaste voeding zoals groenten, fruit, brood, vlees... Met als gevolg dat ze vaak overschakelen op voedsel dat wel goed verdragen wordt, zoals zoetigheden, calorierijke dranken enz. Het gevolg is dat je uiteindelijk niet vermagert en bovendien ongezond eet waardoor voedingstekorten kunnen optreden. Begeleiding door een diëtist is dus absoluut nodig.

• Omdat de doorgang van het maagbandje zeer nauw is, kunnen grotere voedselbrokken blijven steken in het maagzakje voor de band. Dit kan leiden tot braken en zure oprispingen (reflux). In het ergste geval moet het maagbandje chirurgisch verwijderd worden.
• Het maagzakje kan uitzetten (= pouchdilatatie) door overmatig eten.

• De band kan verschuiven, waardoor het maagzakje en de doorgang te groot wordt. In dit geval is een nieuwe operatie nodig.

• Doordat het ballonnetje regelmatig opnieuw moet worden opgespannen, kan de band soms te los of te strak zijn, en treedt ook slijtage op waardoor hij na enkele jaren moet vervangen worden.

• De band kan te fel spannen waardoor hij in de maagwand groeit. Verwijderen van de maagring is dan noodzakelijk.
• Uiteindelijk moet de maagband na verloop van tijd bij zowat een kwart tot zelfs de helft van de patiënten aangepast of verwijderd worden.

1.3. Maagverkleining of Sleeve gastrectomie
Bij deze ingreep wordt een groot deel (tot twee derde) van de maag (de grote buitenbocht) verwijderd. Qua afmeting en vorm verandert je maag van een rugbybal in een banaan. Vervolgens wordt met het resterende deel van de maag een mouwvormige (=sleeve) verbinding gemaakt tussen de slokdarm en de dunne darm. De uiteinden van de nieuwe kleine maag worden aan elkaar vast gemaakt met nietjes en genaaid. Het resterende deel van de maag, met een capaciteit van ongeveer 100 tot 150 cc (inhoud van een tas), is minder elastisch en zal dus minder uitzetten. Het voedsel kan er alleen maar doorheen, het kan er niet meer in worden opgeslagen.
De werking van de sleeve is vergelijkbaar met die van de maagring: je kan minder eten en valt daardoor af. In tegenstelling tot de maagring wordt er geen lichaamsvreemd materiaal gebruikt en is de inhoud van de restmaag groter.
Een gastric sleeve wordt soms als eerste stap uitgevoerd bij patiënten met een zeer ernstige vorm van obesitas (BMI > 60) die door hun overgewicht een verhoogd risico lopen bij een operatie. Dit wordt dan later gevolgd door een maagomleiding (gastric bypass). Op die manier verloopt de operatie veiliger.
Ook deze ingreep wordt meestal met een kijkoperatie uitgevoerd, soms via een kijkoperatie met slechts één insnede (SILS, Single Incision Laparoscopic Surgery), wat het herstel en de esthetiek ten goede komt.

Voordelen sleeve gastrectomie
• Bij de sleeve-maagverkleining wordt er geen kunststof materiaal zoals een maagband in het lichaam achtergelaten. Ook hoeven er geen verbindingen tussen organen gemaakt te worden zoals bij een maagomleiding (gastric bypass).
• De maagingang en maaguitgang blijven intact, waardoor de kans op ‘dumping’ (= inname van bepaalde voedingsstoffen zoals o.a. vetten en suikers kunnen slecht worden verdragen) gering is. De werking van de maag blijft normaal.
• De kans op complicaties zou iets lager zijn dan bij een maagomleiding (gastric bypass) omdat deze ingreep technisch makkelijker is.
• Indien je een strikt maaltijdritme volhoudt, zal deze ingreep tot fors gewichtsverlies (40 tot 80% van het overgewicht) leiden.
• Bij de sleeve gastrectomie wordt het deel van de maag verwijderd waar het hongerhormoon Ghreline wordt aangemaakt, waardoor men minder snel honger krijgt. Vooral bij patiënten die vooral grote hoeveelheden eten, is het effect van de operatie groot omdat het voortdurende hongergevoel verdwijnt.

Risico’s en nadelen sleeve gastrectomie

• De ingreep is niet geschikt voor snoepers, drinkers van zoethoudende dranken en/of alcohol omdat deze probleemloos kunnen passeren.
• Het gaat om een vrij ingrijpende techniek die dan ook de nodige risico’s inhoudt (bloeding, lekken of loslating van de naden, abces, littekenbreuk, bloedklonters en een longembolie, ontsteking van de wondjes...). Hoe hoger het gewicht, hoe groter het operatierisico. Deze verwikkelingen kunnen ernstig zijn, maar zijn meestal goed te behandelen indien ze tijdig herkend worden.
• De eerste weken na de operatie zijn van groot belang voor het vermijden van complicaties. Je moet je gedurende 3 weken aan een strikt vloeibaar dieet houden om spanning op de nietjesnaad te vermijden. Nadien stap je geleidelijk over naar vaste voeding. Porties dienen klein te blijven om uitrekking van de maag te voorkomen. Het wordt aangeraden meermaals per dag (5 à 6 keer) kleine maaltijden te eten.
• Voor deze ingreep moet je minstens 2 à 3 nachten, soms langer, in het ziekenhuis blijven.

• Deze ingreep is niet omkeerbaar aangezien een deel van de maag is verwijderd.

• Misselijkheid en braken is mogelijk.
• Na de ingreep is het belangrijk dat je je voedingsgewoonten aanpast. Een gezonde, evenwichtige voeding met voldoende vitaminen, mineralen en voedingsvezel is aangeraden.
Een consultatie bij onze diëtiste voor het nodige voedingsadvies is onontbeerlijk. Dit moet zowel voor als na de ingreep gebeuren.

• Het eten van hoogcalorische voedingsbestanddelen, vooral suikers, kan een onbehaaglijk gevoel geven (“dumping syndroom”). Dit ontstaat doordat de suikers te snel in de dunne darm terecht komen. Hierdoor zakt de bloeddruk en kan je last krijgen van hartkloppingen en zweten.

• Er kan een tekort aan ijzer, foliumzuur, vitamines en mineralen optreden. Daarom zal je in een eerste periode meestal een vitamine- en mineralensupplement moeten nemen. Op regelmatige tijdstippen wordt een bloedafname verricht om eventuele tekorten op te sporen.
• Haarverlies treedt vaak op bij snel vermageren. Ongeveer de helft van alle patiënten ondervindt dit in meer of mindere mate het eerste jaar na de ingreep. Het haarverlies is echter tijdelijk en nooit volledig.
• Na de operatie bestaat een verhoogde kans op galstenen, waarschijnlijk door verminderde inname van vetten.

• Soms kan de nieuwe maaguitgang vernauwen en aanleiding geven tot overmatig braken. Oprekken van de vernauwing via gastroscopie kan dit verhelpen. Zelden is een nieuwe operatie nodig.

• In de buurt van de nieuwe maaguitgang kan soms een maagzweer ontstaan. Dit kan men meestal behandelen met medicatie die de zuurproductie in de maag afremt.

1.4. Maagplicatuur

De maagplicatuur of gastric plication is een recente techniek waarbij de maag wordt verkleind door ze over de lengte in zichzelf te stulpen. Het uiteindelijke resultaat is te vergelijken met dat van een sleeve gastrectomie, met dit verschil dat er geen deel van de maag wordt weggesneden en er ook geen operatienaad is. Er zijn nog weinig resultaten bekend van deze ingreep, maar uit de eerste cijfers blijkt dat het gewichtsverlies kleiner is dan bij de twee vorige ingrepen. Na een maagplicatuur verliezen de meeste mensen zo’n 10 à 20 procent lichaamsgewicht. Deze ingreep wordt dan ook niet voorgesteld bij mensen met een heel hoog BMI.

1.5 Gastric Vest of maagvestsysteem

De Gastric Vest of maagvest is een nieuw systeem om de maag te verkleinen. Het wordt via een kijkoperatie ingebracht. Eerst wordt de maag geplooid, net als bij een maagplicatuur. Dat gebeurt met hechtingen. Door de geplooide maag krijgt de patiënt sneller een verzadigingsgevoel. Dan plaatst de chirurg het maagvestsysteem rond de op zichzelf geplooide maag om te voorkomen dat de maag opnieuw uitrekt. De procedure lijkt dus sterk op een sleeve gastrectomie, maar de chirurg gebruikt geen nietjes, maakt geen naad en neemt geen deel van de maag weg. Dat vermindert het risico op complicaties.

Na de plaatsing van een maagvestsysteem mag u een gewichtsverlies van 15 tot 25 procent van het startgewicht verwachten.

Als er na verloop van tijd opnieuw een gewichtstoename zou zijn, is het mogelijk om alsnog een sleeve gastrectomie of een gastric bypass uit te voeren.

1.6. Endosleeve of Endoscopische Sleeve Gastroplastiek

De endosleeve is een zeer recente techniek om de maag te verkleinen. Bij deze procedure, die onder narcose gebeurt, maakt de chirurg geen incisies in de huid. De ingreep verloopt volledig via de mond en de slokdarm. Met gespecialiseerd materiaal wordt de maagwand ingesnoerd, zodat de inhoud van de maag veel kleiner wordt.

Voordelen:

• Geen littekens.

• Korte procedure, uitgevoerd in het dagziekenhuis. Je kan dezelfde dag nog terug naar huis.

• De procedure is 100% omkeerbaar.

Nadelen

• Na een endosleeve verliezen de meeste mensen zo’n 10 à 20 procent lichaamsgewicht. Deze ingreep wordt daarom niet uitgevoerd bij heel zware mensen.

• De ingreep wordt niet terugbetaald.

2. De restrictieve-malabsorptieve ingrepen (gastric bypass)

De restrictieve-malabsorptieve ingrepen verkleinen de maaginhoud en verminderen het absorptieoppervlakte van de dunne darm. Hierdoor kan je, enerzijds, minder voedsel eten (restrictie) en, anderzijds, vermindert de opname van voedingsstoffen door de dunne darm (malabsorptie).

2.1. Maagomleiding of gastric bypass

De meest gebruikte techniek is een maagomleiding of laparoscopische gastric bypass. De Gastric Bypass wordt aanzien als de gouden standaard van alle overgewichtsoperaties en is in de meeste gevallen de beste keuze. Deze ingreep is de voorkeursoperatie voor gemengde eters; dit zijn mensen die zowel te veel als te ongezond (vetrijk, snoepen) eten.

Bij deze operatie worden het grootste deel van de maag, de twaalfvingerige darm en een deel van de dunne darm van de spijsvertering uitgesloten.

Er wordt met nieten een kleine voormaag gecreëerd aan de overgang van de slokdarm naar de maag. Hierin komt het eten terecht. Deze voormaag is niet meer verbonden met de rest van de maag en heeft slechts een inhoud van ongeveer 20 tot 30 ml. Hierdoor kan je minder eten en is er een sneller gevoel van verzadiging. De rest van de maag wordt niet meer gebruikt maar wordt niet verwijderd. Ze blijft nog maagzuur en andere verteringsstoffen produceren.

Vervolgens wordt de dunne darm, die onderaan de maag begint, in het middelste deel doorgesneden. Het bovenste deel van de dunne darm blijft verbonden met de ‘oude’ maag. Het onderste deel van de darm wordt naar boven gebracht en aangesloten op de kleine voormaag. Men noemt dit de voedingslis. Hierdoor komt het eten van de voormaag rechtstreeks naar de dunne darm. De ‘oude’ maag en de twaalfvingerige darm worden aldus overbrugd (bypass). De voeding gaat dus niet meer in de hoofdmaag en komt ook niet direct in contact met de verteringssappen van maag, gal en pancreas. Daardoor worden niet alle voedingsstoffen door de darm opgenomen in het bloed (malabsorptie). Bovendien gaan bepaalde hormonen beter werken: ghreline, adiponectine en GPL1, wat het gewichtsverlies bevordert.

Het einde van de twaalfvingerige darm wordt ten slotte opnieuw verbonden met de dunne darm, tussen 100 en 150 cm verder dan de verbinding van de nieuwe maag met de dunne darm. Deze nieuwe verbinding van de twaalfvingerige darm met de dunne darm zorgt ervoor dat het maagsap, het galsap en het pancreassap met het voedsel vermengd worden. Daardoor start de vertering dus heel wat verder in het darmtraject.

De ingreep wordt meestal uitgevoerd via een kijkoperatie (laparoscopie). Er is geen grote wonde waardoor je sneller herstelt, je hebt minder pijn na de operatie en je moet minder lang in het ziekenhuis blijven.

Voordelen van een maagomleiding of gastric bypass

• Door de ingreep wordt de hoeveelheid voedsel die je kunt eten sterk beperkt zonder dat je een hongergevoel hebt en met een langdurig verzadigingsgevoel. Ook de opname van vetten wordt licht beperkt.

• Bij de maagbypass wordt er geen kunststof materiaal zoals een maagband in jouw lichaam achtergelaten. Ook wordt niets van de organen verwijderd.

• Na een gastric bypass operatie verlies je gemiddeld 30 tot 40% van je gewicht. Vooral de eerste 5 tot 6 maanden gaat het afvallen relatief snel. Na ongeveer één jaar stopt het afvallen.

• Eventuele gezondheidsrisico’s, zoals suikerziekte of lage bloeddruk ten gevolge van het overgewicht, kunnen door deze ingreep aanzienlijk verbeteren of zelfs verdwijnen.

• Deze ingreep is omkeerbaar. Er wordt immers geen orgaan of deel van een orgaan verwijderd.

Risico’s en nadelen van een maagomleiding of gastric bypass

• Het gaat om een vrij ingrijpende operatie met alle risico’s van dien: bloeding, lekken of loslating van de naden, littekenbreuk, bloedklonters en een trombose of longembolie, ontsteking van de wondjes, abces en zelfs ontsteking van het buikvlies... Deze verwikkelingen kunnen ernstig zijn, maar zijn meestal goed te behandelen indien ze tijdig herkend worden. Soms is een heroperatie noodzakelijk. Hoe hoger jouw gewicht, hoe groter het operatierisico.

• Er kan een lek ontstaan op de plek waar de dunne darm aan de kleine maag wordt vastgezet. Dit wordt daags na de operatie gecontroleerd. Meestal kan dat opgelost worden, maar in het slechtste geval moet je opnieuw geopereerd worden.

• Voor deze ingreep moet je gewoonlijk 3 tot 4 nachten in het ziekenhuis blijven. Je mag pas na 3 tot 6 weken weer aan het werk.

• Het eten van hoogcalorische voedingsbestanddelen, voornamelijk suikers, kan een onbehaaglijk gevoel geven (dumping syndroom) omdat de suikers te snel in de dunne darm terecht komen. Hierdoor zakt de bloeddruk en kan je last krijgen van hartkloppingen en zweten. Dit kan anderzijds bijdragen tot meer evenwichtige eetgewoonten na de operatie.

• Er kan tijdens de eerste maanden een tekort optreden van ijzer, foliumzuur en andere mineralen en vitamines. Daarom zal je bepaalde supplementen moeten nemen. Op regelmatige tijdstippen wordt een bloedafname verricht om eventuele tekorten op te sporen. Bij vitamine B 12 tekort moet dit soms met injecties worden gecorrigeerd.

• Ongeveer de helft van de patiënten verliest tijdens het eerste jaar in meerdere of mindere mate haar. Het haarverlies is tijdelijk en nooit volledig.

• Sommige mensen zijn tijdens de eerste maanden vermoeid en prikkelbaar.

• Na de operatie bestaat een verhoogde kans op galstenen, waarschijnlijk ten gevolge van een verminderde inname van vetten.

• Er bestaat een licht verhoogde kans op een maagzweer in de buurt van de nieuwe maaguitgang. Dit kan meestal worden behandeld met medicatie die de zuurproductie in de maag afremt.

• De operatie alleen volstaat niet om blijvend gewicht te verliezen. Daarom is het belangrijk dat je ook op langere termijn gebruik blijft maken van de nazorg, een strikt dieet met gezonde voeding volgt en voldoende beweegt. Bij ongeveer 15% van de patiënten neemt 5 jaar na de operatie het gewicht opnieuw toe.

2.2. Omega loop gastric bypass (mini gastric bypass)

De omega loop gastric bypass, ook wel mini gastric bypass of single anastomose bypass genoemd, is een vereenvoudigde (mini-) versie van de gastric bypass. Het is in feite een combinatie van de sleeve resectie (maagverkleining) en de bypass waarbij doorgaans twee meter dunne darm wordt overbrugd. Deze ingreep werkt, zoals de klassieke gastric bypass, hoofdzakelijk doordat de hoeveelheid voedsel die je tijdens een maaltijd kan eten wordt beperkt, zonder hongergevoel en met een langdurig volheidgevoel. Anders dan bij de gastric bypass is er een meer uitgesproken malabsorptie (minder opname) van vooral vetten. Daarenboven lijkt de gewichtsafname bij heel zware patiënten op lange termijn beter te zijn dan bij de klassieke bypass, en dit door de meer uitgesproken malabsorptie doordat er een groter gedeelte van de dunnedarm (2 meter) wordt gebypassed.

Eerst creëert de chirurg een smal en langwerpig maagreservoir met een nieuwe kleine maaguitgang. Het buitenste gedeelte van de maag wordt gescheiden van de kleine maag. De dunne darm wordt opgehaald en verbonden met de nieuwe maag. Het voedsel komt via de kleine maaguitgang direct in de dunne darm en passeert de rest van de maag niet. De ‘oude’ maag en de twaalfvingerige darm worden zo overbrugd zoals bij de bypassoperatie. Omdat er maar één naad moet worden aangelegd is deze ingreep eenvoudiger.

Voordelen

• Deze ingreep is volledig omkeerbaar en gemakkelijk aanpasbaar wanneer er niet genoeg gewichtsverlies optreedt.

• Snel en effectief alternatief voor gastric bypass.

Nadelen

• Het belangrijkste nadeel is dat de gal nu rechtstreeks terugvloeit in de maag, en soms, in de slokdarm met als mogelijk gevolg galreflux. Door deze chronische reflux van gal en het mogelijks verhoogd risico hierdoor voor kwaadaardigheid op lange termijn (> 30 jaar) is deze ingreep nog niet officieel toegelaten in de Verenigde Staten.

• De echt lange termijn resultaten van deze techniek zijn nog onvoldoende gekend. Daarom wordt deze Mini Gastric Bypass voorlopig enkel uitgevoerd bij bepaalde patiënten, bijvoorbeeld patiënten met een leeftijd ouder dan 50 jaar en een BMI van meer dan 45.

• Door de meer belangrijke malabsorptie is er ook wat meer kans op ijzergebrek en diarree.

2.3 Banded bypass

Bij een Banded gastric bypass wordt een vaste ring rond het kleine maagreservoir geplaatst met de bedoeling extra restrictie toe te voegen aan de gastric bypass werking. Deze ring zorgt ervoor dat je nieuwe maag en je dunne darm niet gaan uitrekken. Deze ring is niet aanpasbaar zoals bij gastric banding.

Wanneer een banded bypass?

Wanneer je na een gastric bypass te vaak, teveel zoet of vet eet of teveel alcohol drinkt kan je na verloop van tijd toch terug aankomen. Aangezien deze problemen veelal te maken hebben met je eet- en leefgewoonten raden we je aan deze problemen met de diëtiste en de psycholoog aan te pakken. Wanneer je toch een tweede operatie overweegt zal je opnieuw de preoperatieve onderzoeken moeten ondergaan. Als deze zijn goedgekeurd kan de chirurg via een kijkoperatie een maagring bijplaatsen. Zo wordt de gastric bypass een banded bypass. Bij mensen die hun overgewicht voornamelijk opbouwen door te veel te eten en een BMI hebben dat boven 55 ligt kan een gastric bypass in één keer worden gecombineerd met een maagring. Dit maagbandje is evenwel (nog) niet terugbetaald door het RIZIV en kost ongeveer 600 euro.

Complicaties

Een mogelijk nadeel van dit bandje is dat sommige patiënten op lange termijn meer hinder ondervinden bij het eten van vast voedsel en dat in zeldzame gevallen een ingroei van het bandje in de maagpouch kan optreden.

Zoals bij elke operatie, bestaan er natuurlijk risico's en complicaties zoals:

• bloedingen

• infecties

• hartaanval

• trombose

• ontstekingen (ook longontsteking)

• dysfagie (moeite bij het slikken)

3. Maagballon

Bij deze ingreep wordt een ballon met een inhoud van ± 500 cc zoutoplossing of lucht, in de maag geplaatst. De ballon is gemaakt van een zacht en flexibel soort siliconen. Nadat de lege ballon ingebracht is, vult de arts hem met een steriele zoutoplossing. De ballon zweeft vrij in de maag. Deze ingreep beperkt de hoeveelheid die men nog kan eten, en zorgt voor een sneller verzadigingsgevoel. Een goede begeleiding met betrekking tot de eetgewoonten is belangrijk.
Zowel het inbrengen als verwijderen van een maagballon gebeurt via de mond en de keel. Het plaatsen van een maagballon gebeurt onder algemene narcose, met een ziekenhuisverblijf van 1 à 2 nachten. Voor het plaatsen van de ballon gebeurt een endoscopisch onderzoek om eventuele abnormaliteiten in de maag (een maagzweer, een hernia…) uit te sluiten.
De ballon wordt na zes tot maximum zeven maanden verwijderd. Ook het verwijderen van de ballon gebeurt onder algemene narcose.

Wie komt in aanmerking voor een maagballon?
• Obese patiënten met een BMI dat te laag is voor een bariatrische ingreep. Het gaat hier om patiënten met een BMI tussen 30 en 35.
• Obese patiënten met een BMI tussen 35 en 40, waarbij een bariatrische ingreep niet mogelijk is. Bijvoorbeeld omdat het risico bij een operatie te groot is.
• Obese patiënten met een BMI hoger dan 40 of 45, als voorbereiding op een chirurgische ingreep. De plaatsing van een maagballon dient dan om het operatief risico bij bijvoorbeeld een orthopedische, cardiovasculaire of bariatrische ingreep te verkleinen.

Wanneer wordt een maagballon afgeraden?
• Patiënten ouder dan 55 jaar;
• Patiënten met een maagzweer of die een maagperforatie gehad hebben;
• Patiënten met een grote hernia hiatalis (maagbreuk);
• Patiënten met ernstige ontsteking van de slokdarm (refluxoesofagitis) of andere problemen van de slokdarm;
• Patiënten die vroeger geopereerd werden aan de maag;
• Patiënten met de ziekte van Crohn;
• Patiënten die behandeld worden met bloedverdunners of die lijden aan een stollingstoornis;
• Kankerpatiënten;
• Psychiatrische stoornissen (bv. depressie, eetstoornis);
• Drugs- of alcoholverslaving;
• Tijdens zwangerschap.

Voordelen van een maagballon
• Er is geen operatie nodig (alleen algemene verdoving)
• Het gewichtsverlies is afhankelijk van je overgewicht én van het dieet dat je volgt. Hoe zwaarder je weegt, hoe groter het gewichtsverlies. Het gemiddelde gewichtsverlies bedraagt 13 à 14 kilogram met een BMI-afname die schommelt tussen 4,8 en 7. Een strikte opvolging door een diëtist na het verwijderen van de ballon is cruciaal om het gewichtsverlies te behouden.

Risico’s en nadelen van een maagballon
• Het is een tijdelijke oplossing, na zes maanden moet de maagballon verwijderd worden omwille van het risico op lekkage.
• Na de verwijdering van de maagballon kan je snel weer aankomen indien je de dieet- en bewegingsadviezen verwaarloost.
• Mogelijke verwikkelingen zijn:
Opgezwollen gevoel, zuuroprispingen, misselijkheid en braken (vooral tijdens de eerste dagen of weken). Indien nodig krijg je tijdens de eerste dagen pijnstillers, braakstillers en intraveneuze zuurremmers;
- Diarree;
- maagzweer en (zeldzaam) maagperforatie;
- reactie op de verdoving;
- leeglopen van de ballon met obstructie van de maag tot gevolg.
• Een maagballon is vrij duur en wordt niet terugbetaald door de ziekteverzekering. Hij kost tussen 1.200 en 3.500 € (plaatsing en opname), afhankelijk van het ziekenhuis.