Biologische klok: hoe regel je je bioritme?
In dit artikel
Biologische klok: hoe regel je je bioritme?
dossier
Je biologische klok regelt je slaap- en waakritme vanuit een gebied midden in je hersenen. Iedere cel van je lichaam is daarbij betrokken. Dat betekent dus ook dat iedere cel de invloed ondervindt van een verstoord bioritme. We geven tips om je bioritme goed af te stellen.
Lees ook: Winteruur: (wanneer) wordt de uurverandering nu afgeschaft?
De werking van het bioritme
©Getty Images
Het bioritme is de natuurlijke cyclus van veranderingen in de lichaamsfuncties. Het is als een interne hoofdklok die de andere klokken in je lichaam coördineert. Die klok bevindt zich in de hersenen, net boven de zenuwen waar de ogen elkaar kruisen. Ze bestaat uit duizenden zenuwcellen die de functies en activiteiten van je lichaam helpen synchroniseren.
De klok moet regelmatig gelijkgezet worden. Daarvoor gebruikt ze een aantal signalen die vanuit andere delen van het lichaam worden doorgegeven. Het belangrijkste signaal komt van het netvlies van de ogen. Als er licht op de ogen valt, wordt de klok gesynchroniseerd via zenuwbanen vanuit het netvlies. Ook andere externe factoren kunnen je bioritme beïnvloeden. Drugs en cafeïne hebben bijvoorbeeld invloed op je slaap.
Lees ook: Test je bioritme
Reguleren van lichaamsprocessen
De biologische klok speelt een rol bij fysieke, mentale en gedragsmatige processen die reageren op licht en donker. Ze helpt bij het reguleren van functies, zoals:
- Slaap
- Eetlust
- Lichaamstemperatuur
- Hormoonspiegels
- Alertheid
- Dagelijkse prestaties
- Bloeddruk
- Reactietijd
Lees ook: Blauw licht en het effect op slaap
Wat kan ik doen voor een optimale werking van mijn bioritme?
Als je bioritme optimaal werkt, kan je onder andere energiedips en slaperigheid overdag vermijden. We geven enkele tips.
- Gebruik vlak voor het slapengaan geen middelen waarvan bekend is dat ze de slaap beïnvloeden. Voorbeelden zijn cafeïne, alcohol en nicotine.
- Hou zoveel mogelijk een regelmatig slaapschema aan.
- Maak overdag een stevige wandeling buiten.
- Doe een powernap van 10 tot 15 minuten.
- Steek overdag meer licht aan in huis. Omgekeerd kan het slaperigheid bevorderen als je ‘s avonds de lichten dimt of uitschakelt.
- Ook je smartphone produceert licht. Je kan een app installeren die het blauwe licht na zonsondergang filtert. Een ander mogelijkheid is dat je de helderheid van je display dan op de zwakste stand instelt.
- Iemand die nachtshiften doet, heeft ongeveer drie tot vier nachten nodig om zich aan te passen. Probeer dus de nachtdiensten na elkaar te plannen, indien mogelijk.
- Voor mensen met seizoensgebonden affectieve stoornis (SAD) kan een daglichtlamp helpen. Ze bootst daglicht na en kan de afgifte van feelgood chemicaliën op gang brengen. Deze chemicaliën bevorderen een wakkere toestand.
- Wanneer veranderingen in levensstijl en een goede slaaphygiëne niet werken, kan je arts medicatie voorschrijven. Slaapmedicijnen mag je enkel op korte termijn innemen, want ze kunnen afhankelijkheid en slaapdrang veroorzaken.
Lees ook: Is een middagdutje of ‘powernap’ echt gezond?
Bronnen:
Laatst bijgewerkt: oktober 2022
Artikels over gezondheid in je mailbox? Schrijf je in op onze nieuwsbrief en ontvang een gratis e-book met gezonde ontbijtrecepten.
