Wat zijn de symptomen van een borderline persoonlijkheidsstoornis?

dossier Een borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS) wordt ook wel emotieregulatiestoornis genoemd, omdat een van de grootste problemen het reguleren van emoties is. Daarnaast ziet men vaak een verstoring in het zelfbeeld, instabiele relaties en impulsief gedrag. Deze impulsieve gedragingen kunnen schadelijk zijn voor zichzelf, maar ook voor anderen. Naar schatting lijdt 1-2 % van de bevolking aan een BPS. De symptomen verminderen doorgaans naarmate de persoon ouder wordt.

Lees ook: Eerste 1001 dagen zijn cruciaal voor ontwikkeling kind

Oorzaak en risicofactoren

Hoewel er al veel onderzoek werd verricht naar deze persoonlijkheidsstoornis, is de precieze oorzaak nog niet gekend. Waarschijnlijk manifesteert de aandoening zich door een mix van factoren, zowel aangeboren kenmerken, als gebeurtenissen en omstandigheden in je leven.

• context van de opvoeding;
• negatieve ervaringen of trauma uit de kindertijd;
• onveilige hechting als kind met de ouders;
• fysieke en/of emotionele verwaarlozing;
• seksueel misbruik;
• onvoldoende ondersteuning van de omgeving van het kind.
  
  

Lees ook: Welke soorten persoonlijkheidsstoornissen bestaan er en wat zijn de symptomen?

Symptomen

In het handboek van psychiatrische stoornissen, de DSM-5, staan 9 kenmerken van borderline. Voor de diagnose borderline moet iemand aan 5 daarvan voldoen.

1. Verlatingsangst: Mensen met borderline hebben moeite met het aangaan en in stand houden van relaties. Maar als ze zich eenmaal aan iemand hebben gehecht, dan slaat afstandelijkheid om in te grote afhankelijkheid. Het gevolg is heftige verlatingsangst.
2. Zwart-witdenken: BPS-patiënten zijn typisch zwart-witdenkers. Ze beschouwen de mensen in hun omgeving als goed of fout en wisselen idealiseren en kleineren af. Doordat ze zwart-wit denken, hebben ze vaak intense relaties die kort duren: het is alles of niets.
3. Identiteitsstoornis: Personen met borderline hebben een instabiel zelfbeeld. Ze hebben tegenstrijdige beelden van zichzelf die ze niet kunnen integreren. Daardoor voelen ze zich permanent leeg.
4. Impulsiviteit: Impulsief reageren is een van de belangrijkste kenmerken van borderline. Borderlinepatiënten kunnen impulsief zijn op vlak van geld, seks, misbruik van middelen, roekeloos rijden, vreetbuien.
5. Suïcidaal gedrag: Vrijwel alle borderlinepatiënten overwegen wel eens zelfmoord. Een aanzienlijk deel doet zelfmoordpogingen of houdt zich bezig met automutilatie (zelfbeschadiging)
6. Ernstige stemmingswisselingen: Mensen met borderline hebben sterk wisselende stemmingen die meestal enkele uren duren of maximaal een paar dagen.
7. Een chronisch gevoel van leegte: Borderlinepatiënten zijn op zoek naar relaties en impulsen van buitenaf, omdat ze zich anders leeg voelen. Daarom liften ze mee op het gevoel van de ander, al kunnen ze die persoon niet vertrouwen.
8. Onbeheersbare woede: Mensen met borderline hebben moeite om hun woede te beheersen. Dat uit zich bijvoorbeeld in driftbuien of vechtpartijen. Daarom is het belangrijk de triggers voor dit gedrag - drank- en drugsmisbruik, te weinig slaap en stress - zo veel mogelijk te vermijden.
9. Dissociatieve verschijnselen: Personen met borderline kunnen lijden aan stressgebonden, paranoïde ideeën of dissociatieve verschijnselen. Hierbij koppelt de patiënt zich in stresssituaties emotioneel los van zichzelf.
   
   

Lees ook: Wat is een identiteitscrisis en hoe ga je ermee om?

Behandeling

Bij een vermoeden van BPS, kan je in eerste instantie zelf aan de slag gaan met zelfhulpprogramma’s en zelfhulpgroepen. Door zelfinzicht kan je veel problemen voorkomen en bepaalde symptomen helpen oplossen.

• dialectische gedragstherapie;
• cognitieve therapie;
• behandeling gericht op omgaan met stress

Lees ook: Welke soorten therapie zijn er?