Het effect van bètablokkers op de geestelijke gezondheid

Bètablokkers zijn belangrijk bij de behandeling van hart- en vaatziekten. Ze vormen de eerstelijnsbehandeling voor hoge bloeddruk en acuut coronair syndroom (acuut hartinfarct en instabiele angina pectoris). Ze kunnen het hartdebiet en de werkbelasting van het hart doen dalen, waardoor het minder zuurstof nodig heeft (een gunstig effect in geval van coronaire hartziekten), en ze kunnen de bloeddruk verlagen. Bètablokkers worden ook voorgeschreven bij hartfalen.

Het is bekend dat bètablokkers als bijwerking slaapstoornissen kunnen veroorzaken (slapeloosheid, nachtmerries, enz.). Ook andere mentale of psychologische problemen worden gemeld, maar het verband tussen oorzaak en gevolg is daarbij veel minder duidelijk. Dat geldt onder meer voor depressie.

Een Duits team van Universiteit van Berlijn heeft de gegevens vergeleken van tientallen studies van over de hele wereld waarbij in totaal iets meer dan 50.000 mensen betrokken waren die al dan niet een bètablokker gebruikten. De meeste van deze studies focusten op de behandeling van hoge bloeddruk, en sommige waren specifiek gericht op verwante psychische stoornissen.

De onderzoekers evalueerden een groot aantal parameters, en besloten dat er geen oorzakelijk verband is tussen bètablokkers en depressie. Depressie treedt dus niet meer op bij bètablokkers dan wanneer een placebo (chemisch inactieve stof) of een ander antihypertensivum (bloeddrukverlager) wordt toegediend. Anderzijds bevestigt de meta-analyse dat bètablokkers rechtstreeks verantwoordelijk kunnen zijn voor slapeloosheid en nachtmerries. De meest gemelde bijwerking is vermoeidheid, een van de meest voorkomende redenen om de behandeling te staken.

Specialisten wijzen nog op een ander punt: men schrijft bètablokkers ook voor na een hartinfarct. Deze patiënten lopen echter meer risico om een depressieve stoornis te ontwikkelen. Ook al heeft dit niets met de bètablokkers te maken, toch is het van essentieel belang om deze patiënten nauwlettend op te volgen. Ten slotte merken de onderzoekers op dat de meeste belangrijke studies over bètablokkers vele jaren geleden zijn uitgevoerd en dat het nuttig zou zijn deze kennis te actualiseren.